Yên Bái - Một góc nhìn khoa học từ khảo cổ

Vùng đất Yên Bái cách ngày nay hơn hai nghìn năm về trước như thế nào? Chúng ta cùng tìm hiểu qua những tư liệu khảo cổ học để biết một cách khái quát về đời sống sinh hoạt, tinh thần, văn hóa xã hội của tổ tiên ta trên mảnh đất Yên Bái thông qua bài viết Yên Bái - Một góc nhìn khoa học từ khảo cổ sau.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Yên Bái - Một góc nhìn khoa học từ khảo cổYÊNBÁIMỘTGÓCNHÌNKHOAHỌCTỪKHẢOCỔ NguyễnHòa BảotàngtỉnhVùngđấtYênBáicáchngàynayhơnhainghìnnămvềtrướcnhưthếnào?Chúngtacùngtìmhiểuquanhữngtưliệukhảocổhọcđể biếtmộtcáchkháiquátvề đờisốngsinhhoạt,tinhthần,vănhóaxãhộicủatổ tiêntatrênmảnhđấtYênBáinày.Vớisự tiếnbộ về khoahọckỹ thuật,cácngànhkhoahọcpháttriển.ĐểtìmhiểuvềquákhứthìKhảocổhọcvẽlạibứctranhlịchsửmộtcáchkhoahọcvàđángtincậynhất.YênBáitrongnhiềunămquađãpháthiệnđượcrấtnhiềucáchiệnvậtcổ,nổi bậtnhấtlàcáchiệnvậtthờikỳ vănhóaĐôngSơndọchaibờ sôngHồngvàsôngChảy.VậyvănhóaĐôngSơnlàgì?Cóýnghĩagìtronglịchsử vùngđất YênBái?VănhóaĐôngSơnlàmộtnềnvănhóakhảocổhọcđượccácnhàkhảocổphát hiệnmộtlàngcổcótênlàlàngĐôngSơnvàonăm1924(naythuộcphườngHàmRồng,thànhphố ThanhHóa.Nhữnghiệnvật ở đâyđượcxácđịnhniênđạikhoảng20002500nămcáchngàynayvàđượcđặttênlàvănhóaĐôngSơn.YênBáilàvùngđấtcũngtìmđượcrấtnhiềuđịađiểm,divậtthờikỳ này.KhẳngđịnhVănhóaĐôngSơn ở YênBáilàmộtbộ phậnkhôngtáchrờivới nềnvănhóaĐôngSơn ởmiềnBắcViệtNam.NhữngnghiêncứunềnvănhóaĐôngSơngópphầntìmhiểuvề lịchsử tỉnhYênBáihàngngànnămvề trước. Nóidễhiểuhơn,bàiviếtnàychúngtađitìmlạilịchsử vùngđấtYênBáicáchngàynayhơn2000năm,cư dâncổ vùngđấtnàyvàothờiđóhọ như thế nào?Đờisốngsinhhoạt,vănhóa,kinhtế,xãhộirasao?.Đạiđasốngườidântrong tỉnhđềuchưanắmđược.Sử sáchkhôngghichépnhưngnhờ khảocổ họcmà nhữnghìnhảnhkháiquátvềđờisốngsinhhoạtcủahọdầnđãđượcmởra.TừnhữngđịađiểmvàdivậtpháthiệnđượccóthểthấyngườiĐôngSơnởYênBáilànhữngngườilàmruộngnướcmộtcáchthànhthạo.CưdânđãcómặttrênkhắpđịabàntỉnhYênBái,nhưngtậpchungnhấtvẫnlàvùngsôngHồng,sôngChảy,mộtđịabàntruyềnthốngvàchiếnlượccủacư dântừ thờiđạiĐácũ.NgườiĐôngSơncóthểsốngthành“làng”,thành“bản”triểnkhaicáchoạtđộng kinhtế củamìnhtrêndọchaibờ sôngHồng,sôngChảy. Nghề nônglànôngnghiệptrồnglúanước.Bộ nôngcụ sảnxuấtnôngnghiệpbằngđồng ở đâynhưlưỡicày,lưỡicuốc,dao,rìu,thuổng… Đãchứngminhchomộthoạtđộngsảnxuấthiểnnhiên.Mộtsố hìnhkhắctrêntrống,trênthạpđồngtìmthấy ởYênBáichothấynhữnghoạtđộngliênquanđếnsảnxuấtnôngnghiệp.TrênthạpHợpMinhcònkhắchọamộtlễ hội“cầumùa”màchỉ có ở cáccư dânnôngnghiệptrồnglúa.Nhữngmôtuýphoavănnàythườnggặp ởnhiềutrống vàthạpđồngtrongvănhóaĐôngSơn.Hoạtđộngnôngnghiệp ở đâycóthểbaogồmcả việctrồnglúanướcvàlúanương,trồngcâyrauquả trênnương,làmvườn,vớinhữngsảnphẩmcây,củ,quả,hạt,raucủathờikỳtr ướcđể lạivàđượcpháttriểnlên.Chănnuôilàmộtbộphậncủakinhtếnôngnghiệp.Tuy chưacóbằngchứngvềcácloạixươngđộngvậtnuôi,songtrêncácthạpđồng,trốngđồngđãthấykhắchọacácconvậtnhư gà,bò,cóthể lànhữngconvậtnàyđãđượccư dânĐôngSơn ở đâythuầndưỡng. Côngviệcsănbắtvàháilượmvẫnđượcduytrì,bởiđâylànguồnthứcănvừalàtruyềnthống,vừalàtựnhiên,giảiquyếtnhucầuchoconngười.Họkhôngchỉ dừnglạicôngviệchái lượm,cóthểhọ đãbiếtkhaithácnguồnsảnphẩmkháclàtre,nứa,gỗ để vừađáp ứngnhucầucuộcsống,vừadùngđể traođổivớicư dânxungquanh.Săn bắtcũngvẫnđượcduytrì,tuylúcnàykhôngcònlànghềchủyếu.Nhữngnguồnlợitựnhiêncủarừngluônluônlànguồnbổsungthườngxuyênvàdựphòngcủacư dânmọithờikỳ.Chúngtatinchắcchắnrằng,sốngbêncạnhcácdòngsônglớnvàvớimộthệ thốngsôngngòikhádàyđặc,nghề đánhbắtcávàcácloạithủysảncũngđãđượccưdânthờiđạiKimkhíởYênBáichútrọng,làmnhằm tăngnguồncungcấpthứcănchomình.Vàothờikỳnàycáchoạtđộngcủanghềmộcvàđanlátcũngđãtrởthànhnghềthủ côngtrongcộngđồng.Nhữngtổ hợpcôngcụ đồngnhư:dùi,đụcvàmộtmảnhđồnghìnhchữnhậtnghilàlưỡibàotìmthấytrongmộXómSoilànhữngcôngcụ cơ bảncủanghề mộc.Ngườichếtcóthể làthợ thủ côngkiêmnghềmộc.Dấu‘vải”đantrongmộ thạpHợpMinh,mộ trốngNậmTộcvàhoavăn đantrêncándaogămXómSoichothấyngườiĐôngSơnởYênBáiđãbiếtđến kỹ thuậtđanlátlóngđôi,lóngmốt,kỹ thuậtbỏ lỗikháthànhthạo.Đồ gốm cũngđượcduytrìvàpháttriểntừ giaiđoạntrước,tuypháthiệnchưanhiều, songcácmảnhgốm ở BáoĐáp,ĐàoThịnh,XómSoi,HợpMinhchothấychủyếuthuộcloạigốmxámđen,vănthừngcóchấtliệuthô.TổchứcxãhộithờiĐôngSơnởYênBáiđãkháp ...