Zona (Kỳ 3)

Zona mắt Những BN bị zona của nhánh I thần kinh sinh ba điển hình có các triệu chứng đau nửa bên mặt, và các tổn thương ở trán, vùng quanh nhãn cầu và mũi. Nếu không trị liệu kháng virút, khoảng chừng 50% những BN này sẽ có các biến chứng về mắt (như bệnh lý giác mạc, viêm thượng củng mạc, viêm mống mắt hoặc viêm giác mạc nhu mô), một số trong các biến chứng này có tiềm năng gây mù (Cobo M, et al. 1987). Liệu pháp kháng virút đường uống làm giảm các biến...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Zona (Kỳ 3) Zona (Kỳ 3) Zona mắt Những BN bị zona của nhánh I thần kinh sinh ba điển hình có các triệuchứng đau nửa bên mặt, và các tổn thương ở trán, vùng quanh nhãn cầu và mũi.Nếu không trị liệu kháng virút, khoảng chừng 50% những BN này sẽ có các biếnchứng về mắt (như bệnh lý giác mạc, viêm thượng củng mạc, viêm mống mắt hoặcviêm giác mạc nhu mô), một số trong các biến chứng này có tiềm năng gây mù(Cobo M, et al. 1987). Liệu pháp kháng virút đường uống làm giảm các biếnchứng mắt muộn từ khoảng 50% xuống còn từ 20 – 30%. Những BN bị zona mắtnên được một bác sĩ nhãn khoa có kinh nghiệm về xử trí các bệnh lý giác mạcthăm khám và đánh giá (Liesegang TJ. 1999). Zona ở những BN có huyết thanh HIV dương tính Bệnh zona ở những BN HIV (+) cũng tương tự như bệnh zona ở nhữngngười có chức năng miễn dịch đầy đủ, dù rằng vài điểm khác biệt như tái phátthường xuyên và các tổn thương không điển hình đã được mô tả kỹ lưỡng (GlesbyMJ, et al. 1995). Acyclovir đường uống có hiệu quả trong điều trị zona ở BNnhiễm HIV (Ganann JW, et al. 1998). Valacyclovir và famciclovir chưa được đánhgiá một cách có hệ thống, mặc dù kinh nghiệm truyền khẩu ám chỉ chúng có hiệulực. Vì nguy cơ tái phát ở những BN này, bệnh do virút Varicella Zoster nên đượcđiều trị cho đến khi các tổn thương lành lặn hẳn. Vài trường hợp bệnh hiếm gặp docác virút Varicella Zoster kháng acyclovir gây ra đã được báo cáo ở những BNAIDS giai đoạn muộn, buộc phải điều trị với các thuốc thay thế khác (nhưfoscarnet) (Safrin S, et al. 1991). Sau khi điều chỉnh theo tuổi, tỷ lệ của đau dâythần kinh sau zona ở những BN HIV (+) không khác biệt đáng kể so với tỷ lệ ởkhối dân số có chức năng miễn dịch đầy đủ (Glesby MJ, et al. 1995; Gnann JW,1998). Corticosteroid Có hai nghiên cứu lâm sàng quy mô lớn, có đối chứng lượng giá vai trò củacorticosteroid trong kết hợp với acyclovir. Trong cả hai nghiên cứu (Harrison RA,et al. 1999: Wood MJ, et al. 1994), những BN dùng corticosteroid có sự tăng vừaphải nhưng có ý nghĩa thống kê tiến độ lành da và giảm nhẹ được cơn đau cấptính. Liệu pháp kết hợp mang lại một chất lượng cuộc sống được cải thiện, thểhiện qua việc giảm sử dụng thuốc giảm đau, thời gian có giấc ngủ không đứtquãng dài hơn và thời gian trở lại sinh hoạt thường lệ sớm hơn. Tuy nhiên khôngcó nghiên cứu nào chứng minh được bất kỳ tác dụng nào của corticosteroid trên tỷlệ mắc bệnh hoặc thời gian kéo dài của đau dây thần kinh sau zona. Liệu phápcorticosteroid không nên sử dụng ở những BN có nguy cơ bị ảnh hưởng bởi độctính do corticosteroid (ví dụ những BN tiểu đường hoặc viêm dạ dày). Liệu phápkết hợp valacyclovir hoặc famciclovir với cortico-steroid được cho là có hiệu quảtương đương, nhưng chưa được nghiên cứu trong các thử nghiệm lâm sàng. Khôngcó khuyến nghị sử dụng corticosteroid trong zona mà không có liệu pháp khángvirút song hành. Điều trị triệu chứng BN nên giữ các tổn thương da được sạch và khô nhằm giảm nguy cơ bộinhiễm vi khuẩn. Đắp một miếng băng vô khuẩn, không bít hơi, không dính, lênkhoanh cảm giác da (dermatome) bị tổn thương sẽ bảo vệ các tổn thương khỏi tiếpxúc với y phục. Đau thần kinh có thể rất nặng và có thể bị đánh giá thấp. Thuốcchẹn giao cảm có thể làm dịu tạm thời nhanh chóng cơn đau nặng (Wu CL, MarshA. 2000). Đối với cơn đau dai dẳng, các opioid (thuốc giảm đau trung ương dạngthuốc phiện) tác dụng dài, giải phóng có kiểm soát (uống hoặc dán lên da) được ưachuộng hơn. Vài mô hình dùng để giải thích cơ chế bệnh sinh của đau thần kinhhậu zona ám chỉ rằng việc sớm giảm nhẹ cơn đau cấp tính có thể ngăn chặn sựkhởi động cơ chế trung ương của đau kinh diễn, bằng cách đó giảm nguy cơ đauthần kinh hậu zona (Gnann JW, Whitley RJ. 1991). Đau thần kinh hậu zona Việc điều trị đau thần kinh hậu zona phức tạp, đòi hỏi một tiếp cận nhiềumặt. Chọn lựa điều trị chứng đau hậu zona Thuốc Liều khởi Bàn luận Những đầu tác dụng ngoại ý có thể có Opioids Oxycodone Liều toàn bộ Gây ngủ,(các dẫn xuất của 5mg uống mỗi 6 80mg mỗi ngày buồn nôn, choángthuốc phiện) giờ* (hoặc cao hơn) cho váng, bón, quen những BN có cơn thuốc, lạm dụng đau dữ dội. Có khả thuốc năng cần đến Chống Nortryptylin Liều toàn bộ Gây ngủ,trầm cảm ba vòng hoặc desipramin lên đến 75 – 150mg lú lẫn, các tác 10 – 25mg uống mỗi ngày, dụng kháng lúc ...