AN TÒAN BỨC XẠ

Từ những năm 80 việc ứng dụng bức xạ ion hoá vào y tế và công nghiệp đã tăng lên nhanh chóng. Việc đo liều bức xạ chính xác trong là hết sức cần thiết cho việc đảm bảo chất lượng xạ trị và so sánh kết quả xạ trị trong phạm vi quốc gia và quốc tế. Điều này chỉ có thể thực hiện được nếu các thiết bị đo liều tại các cơ sở y tế được kiểm tra và chuẩn định kỳ một cách tin cây. Hiện có rất nhiều thiết bị đo bức xạ như máy...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
AN TÒAN BỨC XẠ Bài II: AN TÒAN BỨC XẠ (Radiation safety) Đối tượng : Lớp Định hướng Chẩn đóan Hình ảnh Giảng viên: ThS. Nguyễn Doãn Cường 1 MUÏC TIEÂU: • 1. Trình baøy được tác dụng sinh học của böùc xaï tia X. 2. Moâ taû ñöôïc caùc bieän phaùp chuû yeáu trong an toaøn choáng nhieãm xaï. 2 KHẢ NĂNG XUYÊN THẤU CỦA CÁC LỌAI BỨC XẠ (Bàn tay người) (Nhôm) (Chì mỏng)(Chì dày) (Bê tông) 3 HƯỚNG ĐI CỦA PHÓNG XẠ KHUẾCH TÁN 4 CÁC BỘ PHẬN CƠ THỂ CHỊU TÁC DỤNG CỦA PHÓNG XẠ TIA X 5 TÁC DỤNG SINH HỌC CỦA TIA X • Cơ chế trực tiếp: Ion hóa các phân tử trong tế bào → đứt gãy liên kết trong các gien, các nhiễm sắc thể, → sai lệch cấu trúc và tổn thương đến chức năng của tế bào. • Cơ chế gián tiếp: Phân tử nước trong cơ thể bị ion hóa → hủy hoại các enzyme, protêin, lipit trong tế bào và ADN, → tê liệt các chức năng của các tế bào. • - Các hiệu ứng cấp do bức xạ: Nhận một liều cao trong một thời gian ngắn sẽ ảnh hưởng đến hệ mạch máu, hệ tiêu hóa, hệ thần kinh trung ương. Các triệu chứng: buồn nôn, ói mửa, mệt mỏi, sốt, thay đổi về máu và những thay đổi khác. Với da: liều cao của tia X → ban đỏ, rụng tóc, bỏng, hoại tử, loét; với tuyến sinh dục → vô sinh tạm thời; với mắt → hư hại giác mạc, kết mạc… - Các hiệu ứng muộn do bức xạ: K máu, K xương, K phổi, đục thủy tinh thể, giảm thọ, rối loạn di truyền.... (Nguồn: Cục Kiểm soát và An toàn Bức xạ) 6 Sự tổn hại DNA do phóng xạ tia X (Đứt gãy kép của chuỗi DNA) (Đứt gãy đơn của chuỗi DNA) 7 Tổn thương nhiễm sắc thể do phóng xạ tia X 8 BAÛNG SO SAÙNH LIEÀU NHIEÃM PHOÙNG XAÏ TIA X CỦA MỘT SỐ KỸ THUẬT CHẨN ĐÓAN* Kyõ thuaät Lieàu böùc xaï hieäu Soá laàn chuïp ngöïc chaån ñoùan duïng treân beänh töông öùng nhaân (mSv)** X quang ngöïc 0.02 mSv 1 laàn UIV 2.5 mSv 125 lần CT sọ não 2 mSv 100 lần CT ngực 8 mSv 400 lần CT bụng 10 mSv 500 lần ** mSv=milisivert: ñôn vò ño lieàu böùc xaï hieäu duïng treân beänh nhaân. (*Theo cô quan Quaûn lyù Thöïc phaåm vaø Döôïc phaåm Hoa kyø:FDA) 9 QUAÙ TRÌNH PHAÙT TRIEÅN VEÀ SÖÏ PHOØNG NGÖØA NHIEÃM XAÏ: Ủy ban quốc tế về phòng chống nhiễm xạ (The International Commission on Radiological Protection = ICRP) đã qui định: • + 1934: 2mSv/ngaøy; 50 mSv/thaùng; 600 mSv/naêm. • + 1950: 3mSv/tuaàn; 150 msv/naêm. • + 1956: 1mSv/tuaàn; 50 mSv/naêm. • + 1977: 50 mSv/naêm. • + 1990 đến nay: 20 mSv/naêm. 10 CAÙC NOÄI DUNG CHUÛ YEÁU CUÛA AN TOAØN BÖÙC XAÏ TIA X - ATBX dành cho người làm công tác X quang: 1. Thời gian 2. Khoảng cách 3. Dùng vật liệu che chắn. - Nội qui an tòan trong khi chiếu chụp. - Các yêu cầu kỹ thuật về máy X quang. 11 DỤNG CỤ CHUYÊN DÙNG ĐỂ BẢO ĐẢM AN TOÀN BỨC XẠ 1. Găng tay chì 2. Áo choàng chì 3. Bình phong chì 12 LIỀU KẾ CÁ NHÂN DẠNG PHIM 13 HẾT 14