Anđêhít

Mô hình nhóm andehit Anđehyt hay andehit là hợp chất trong hóa hữu cơ có nhóm chứcvR-CHO. Tên andehit (aldehyde) gốc từ tiếng La Tinh Anđêhítcó nghĩa: rượu đã được khử hyđrô. Các andehit thông dụng Các chất trong nhóm andehit gọi theo IUPAC .
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Anđêhít AnđêhítMô hình nhóm andehitAnđehyt hay andehit là hợp chất trong hóa hữucơ có nhóm chức cacbonyl: R-CHO. Tên andehit(aldehyde) gốc từ tiếng La Tinh alcoholdehydrogenatus có nghĩa: rượu đã được khửhyđrô. Các andehit thông dụngCác chất trong nhóm andehit gọi theo IUPAC:tên ankan cùng bậc cacbon cộng thêm đuôi -al,ví dụ metan CH4 sang H-CHO metanal. Bậc Tên Điểm Công Tên thườngcacbon IUPAC sôi °C thức1 Metanal Fomandehit -19,5 H-CHO CH3-2 Etanal Acetandehit 21 CHO C2H5-3 Propanal Propylandehit 48 CHO C3H7-4 Butanal Butyrandehit 75 CHO C4H9-5 Pentanal Amylaldehyd 103 CHO C5H11-6 Hexanal Hexandehit 131 CHO C6H13-7 Heptanal Heptylandehit 153 CHO C7H15-8 Octanal Octylandehit 171 CHO C8H17-9 Nonanal Nonylandehit 193 CHOMột số andehit có tên thông thường đọc theoquy tắc:Andehit + Tên axit tương ứng hoặc Tên axittương ứng bỏ ic + andehitHCHO: formandehit hay andehit formic;CH3CHO: axetandehit hay andehit axetic;C2H5CHO: propionandehit hay andehitpropionic;CH3CH2CH2CHO: andehit butiric;(CH3)2CH-CHO: andehit isobutiric;CH2=CH-CHO: andehit acrylic hayacrylandehit;OHC-CHO: andehit oxalic hay oxalandehit.] Tính chất hóa họcPhản ứng cộng với hidroAndehit + hidro → rượu bậc nhất RCHO+H2→RCH2OH[Phản ứng với các aminAndehit + Amin → Imine + nước[Phản ứng aldolCH3-CHO+CH3-CHO → CH3-CH(OH)-CH2-CHO[Phản ứng hỗn hợp[Phản ứng cộng hạt nhânPhản ứng khửAndehit cộng hidro (xúc tác Niken) đun nóngtạo ra ancol bậc I.R-CHO + H2 → R-CH2OHPhản ứng oxi hóaPhản ứng đặc trưng của andehit là phản ứngtráng gương:R-CHO + 2[Ag(NH3)2]OH → R-COONH4 +2Ag + 3NH3 + H2O.Riêng HCHO có thể phản ứng tráng gương với tỉlệ 1:4HCHO + 4[Ag(NH3)2]OH → (NH4)2CO3 + 4Ag+ 6NH3 + 2H2O.Các andehit đa chức phản ứng theo tỉ lệ 1:2n ( nlà số chức -CHO).Ngoài ra andehit còn có phản ứng với dung dịchbrom :R-CHO + Br2 + H2O → R-COOH + 2HBr.Andehit cũng có thể làm mất màu dung dichthuốc tím KMnO4.Andehit có phản ứng oxi hóa bởi O2 tạo ra axitcacboxylic tương ứng với xúc tác Mn2+ và ởnhiệt độ cao: .Các phản ứng: tráng gương, làm mất màu dungdịch brom, làm mất màu dung dịch thuốc tímdùng để nhận biết andehit.Điều chếAndehit được điều chế qua quá trình oxy hóanhẹ hay khử hyđrô rượu bậc I có xúc tácR-OH + ½O2 → R-CHO + H2OR-OH → R-CHO + H2[Lĩnh vực sử dụngCác andehit được dùng trong quá trình sản xuấtplastik, phẩm màu, nước hoa và dược phẩm. Vớiandehit thông dụng nhất là metanal H-CHO(fomanđêhít, foocmôn) có tính khử trùng, diệt vikhuẩn, nên thường dùng trong các chất diệt côntrùng, chất tẩy uế.