Ảnh hưởng của bội chi ngân sách nhà nước và nợ công đến tăng trưởng kinh tế giai đoạn 2000 2020 ở Việt Nam

Bài viết Ảnh hưởng của bội chi ngân sách nhà nước và nợ công đến tăng trưởng kinh tế giai đoạn 2000 2020 ở Việt Nam trình bày tổng quan về mối quan hệ giữa bội chi ngân sách nhà nước và nợ công với tăng trưởng kinh tế; Diễn biến tình hình bội chi ngân sách nhà nước, nợ công và tăng trưởng kinh tế GDP thời kỳ 2000-2020; Nghiên cứu tác động của bội chi ngân sách và nợ công đến tăng trưởng kinh tế GDP bằng phương pháp kinh tế lượng.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Ảnh hưởng của bội chi ngân sách nhà nước và nợ công đến tăng trưởng kinh tế giai đoạn 2000 2020 ở Việt Nam Tạp chí KH&CN- Trường Đại học Bình Dương, Vol.4 № 4/2021 ẢNH HƯỞNG CỦA BỘI CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC VÀ NỢ CÔNG ĐẾN TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ GIAI ĐOẠN 2000-2020 Ở VIỆT NAM Nguyễn Thanh Cai Trường Đại học Bình Dương, Thành phố Thủ Dầu Một, Tỉnh Bình Dương, Việt Nam Ngày nhận bài:08/10/2021 Biên tập xong:07/12/2021 Duyệt đăng:10/12/2021 TÓM TẮT Bội chi ngân sách Nhà nước, nợ công và tăng trưởng kinh tế GDP có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, tác động qua lại lẫn nhau. Bội chi ngân sách làm gia tăng nợ công, gia tăng chi tiêu của chính phủ, góp phần tăng đầu tư công, gia tăng tổng cung và tổng cầu, do đó có tác động thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Tuy nhiên, khi bội chi ngân sách quá cao sẽ dẫn đến lạm phát tăng cao làm kìm hảm tăng trưởng kinh tế. Khi Nhà nước tăng vay nợ công trong nước quá cao sẽ làm giảm nguồn vốn đầu tư tư nhân, cùng với đó là áp lực trả nợ công tăng cao sẽ tác động kìm hãm tăng trưởng kinh tế. Bằng phương pháp thu thập, nghiên cứu các dữ liệu đã được công bố, thống kê, phân tích, tổng hợp, liên hệ, so sánh. . . để đánh giá về định tính. Sử dụng phương pháp kinh tế lượng để đánh giá về định lượng. Kết quả nghiên cứu bằng mô hình kinh tế lượng cho thấy, trong giai đoạn 2000- 2020, bội chi ngân sách và nợ công rất ít ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế GDP. Từ khóa: Bội chi ngân sách; thâm hụt tài khóa; nợ công; tăng trưởng GDP 1. TỔNG QUAN VỀ MỐI QUAN thường áp dụng ba biện pháp chủ yếu HỆ GIỮA BỘI CHI NGÂN SÁCH là: [i] Cắt giảm các khoản chi tiêu, gia NHÀ NƯỚC (NSNN) VÀ NỢ CÔNG tăng nguồn thu để cân đối ngân sách; VỚI TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ. [ii] Vay nợ trong và ngoài nước để bù Khái quát về bội chi NSNN, nợ đắp khoản bội chi, tức là khoản thiếu công và tăng trưởng kinh tế. hụt NSNN; [iii] Phát hành tiền để bù đắp thiếu hụt ngân sách (điều mà ít khi Bội chi NSNN (còn gọi là thiếu hụt nói ra). Đối với biện pháp thứ nhất rất NSNN) là khoản chênh lệch giữa tổng khó khả thi, vì nếu gia tăng nguồn thu số chi lớn hơn tổng số thu trong năm quá mức sẽ gây phản ứng xã hội từ ngân sách, phản ánh tình trạng mất cân nhiều phía, nếu cắt giảm chi tiêu thì đối của NSNN và sự thiếu hụt của nền Nhà nước không thể hoàn thành các tài chính Nhà nước. Khi NSNN mất cân chức trách nhiệm vụ của mình theo mục đối, tức là khả năng thu NSNN thấp hơn tiêu đã định. Đối với biện pháp thứ ba nhu cầu chi tiêu NSNN, nhà nước sẽ làm gia tăng lạm phát, đảo lộn mọi 46 TC KH&CN- BDU, Vol.4 № 4/2021 Nguyễn Thanh Cai giá trị xã hội, gây khủng hoảng nên tài phản ánh sự gia tăng nhanh hay chậm chính tiền tệ quốc gia và kìm hảm tăng giữa các thời kỳ so sánh. trưởng kinh tế nên ít được áp dụng. Vì Thước đo tăng trưởng kinh tế được vậy, Chính phủ các nước thường chọn xác định theo các chỉ tiêu trong hệ giải pháp thứ hai là vay nợ để bù đắp thống tài khoản quốc gia gồm có: tổng thiếu hụt NSNN. giá trị sản xuất (GO), tổng sản phẩm Nợ công là các khoản vay của Chính quốc nội (GDP), tổng thu nhập quốc phủ và chính quyền địa phương để bù dân (GNI), thu nhập quốc dân (NI) và đắp bội chi NSNN và cho đầu tư phát thu nhập bình quân đầu người. Tăng triển, nhằm giúp Nhà nước đảm bảo đủ trưởng kinh tế trong bài viết này được nguồn lực tài chính để hoàn thành các tính theo tổng sản phẩm quốc nội chức năng, nhiệm vụ của mình, các (GDP). Bội chi ngân sách và nợ công khoản vay này sẽ phải hoàn trả gốc và được xem là những nhân tố nhân tố tác lãi khi đến hạn. Theo Luật Quản lý nợ động đến tăng trưởng kinh tế cả hai phía công năm 2017, nợ công của Việt Nam tổng cung và tổng cầu của nền kinh tế. bao gồm nợ Chính phủ, nợ được Chính -Những tác động tích cực của bội phủ bảo lãnh và nợ chính quyền địa chi NSNN và nợ công đến tăng phương. trưởng kinh tế. Mục đích vay nợ công chủ yếu là để +Nợ công giúp Chính phủ huy động bù đắp bội chi ngân sách, tuy nhiên, các nguồn lực tài chính trong và ngoài nhiều khoản vay không đưa vào cân đối nước để bù đắp bội chi ngân sách và để ngân sách như: Nợ được Chính phủ bảo đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật lãnh, Chính phủ vay về cho vay lại, vốn phục vụ sản xuất và đời sống; đầu tư mở huy động bằng phương thức phát hành rộng, phát triển các cơ sở sản xuất kinh trái phiếu công trình, dự án của Chính doanh, tăng tổng cung; gia tăng chi tiêu phủ. . . của chính phủ, tăng tổng cầu… góp Tăng trưởng kinh tế là sự gia tăng về phần tác động tăng trưởng kinh tế, giải thu nhập hoặc gia tăng về sản lượng quyết công ăn việc làm, giảm tỷ lệ thất được tính cho toàn bộ nền kinh tế trong nghiệp, nâng cao đời sống cho người một khoảng thời gian nhất định, thường dân. là một năm. Sự gia tăng này được thể +Nợ công là khoản vay nợ của Nhà hiện ở quy mô tăng trưởng phản ánh sự nước để bù đắp bội chi NSNN thay vì gia tăng về số lượng, còn tốc độ tăng Nhà nước phát hành tiền để bù đắp bội trưởng có ý nghĩa so sánh tương đối và chi ngân sách sẽ làm gia tăng lạm phát, 47 TC KH&CN- BDU, Vol.4 № 4/2021 Ảnh Hưởng Của Bội ...