Ảnh hưởng của công tác chọn lọc giống đến sinh trưởng của đàn bò H'Mông tại huyện Đồng Văn tỉnh Hà Giang

Nghiên cứu gồm 3 nội dung chính. i) đánh giá khả năng sinh trưởng của đàn bò H’Mông đang nuôi tại 150 hộ thuộc huyện Đồng Văn, tỉnh Hà Giang. ii) đánh giá sức sinh trưởng của đàn bê sinh ra từ các cá thể bố mẹ tốt được lựa chọn trong đàn.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Ảnh hưởng của công tác chọn lọc giống đến sinh trưởng của đàn bò HMông tại huyện Đồng Văn tỉnh Hà Giang Trần Huê Viên và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 115(01): 123 - 130 ẢNH HƢỞNG CỦA CÔNG TÁC CHỌN LỌC GIỐNG ĐẾN SINH TRƢỞNG CỦA ĐÀN BÕ HMÔNG TẠI HUYỆN ĐỒNG VĂN TỈNH HÀ GIANG Trần Huê Viên1*, Nguyễn Hƣng Quang1, Phạm Duy Hiền2, Nguyễn Hữu Cƣờng2 1 Trường Đại học Nông Lâm - ĐH Thái Nguyên, Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Hà Giang, 3Bộ Khoa học Công nghệ 2 TÓM TẮT Nghiên cứu gồm 3 nội dung chính. i) đánh giá khả năng sinh trƣởng của đàn bò H’Mông đang nuôi tại 150 hộ thuộc huyện Đồng Văn, tỉnh Hà Giang. ii) đánh giá sức sinh trƣởng của đàn bê sinh ra từ các cá thể bố mẹ tốt đƣợc lựa chọn trong đàn. iii) Từ kết quả theo dõi của thế hệ con cái, tổng quát (GLM) và phƣơng trình hồi quy. Kết quả các nội dung nghiên cứu cho thấy bò HMông có tầm vóc khá lớn, khối lƣợng bò đực trƣởng thành đạt 363 kg/con, bò cái là 298 kg/con. Bò có tuổi đẻ lứa đầu trên 2,5 năm, khoảng cách giữa hai lứa đẻ 16 tháng. Việc chọn lọc bò đực khối lƣợng lớn phối với bò cái khối lƣợng lớn đã nâng cao khối lƣợng sơ sinh và tốc độ sinh trƣởng của bê. Khối lƣợng bê của lô ghép đôi giao phối giữa đực to với cái to luôn cao hơn khối lƣợng bê của nhóm đối chứng ở cả ở cả từ sơ sinh đến 6 tháng (20,3 và 81,1 kg/con so với 18,7 và 75,1 kg/con) (P≤ 0,05). Phƣơng trình hồi quy giữa khối lƣợng bò bố, mẹ với khối lƣợng sơ sinh, khối lƣợng 3; 6 tháng tuổi của bê có hệ số xác định R2 nằm trong khoảng 0,37 - 0,59 với độ tin cậy P≤ 0,001. Từ khóa: Bò H’Mông, Hà Giang, Tốc độ sinh trưởng, Chọn lọc; Phương trình hồi quy MỞ ĐẦU* Bò HMông nuôi tại Hà Giang là gia súc nuôi phổ biến của đồng bào H’Mông có nhiều đặc điểm ƣu việt [19]. Nó xuất phát với nguồn gốc là bò vàng vùng cao đƣợc ngƣời H’Mông chọn lọc, thuần dƣỡng từ lâu đời. Vì vậy, nó đƣợc gọi là bò H’Mông. Bò đã thích ứng với điều kiện sống trên vùng cao núi đá, khí hậu lạnh và khan hiếm thức ăn, nƣớc uống. Bò đƣợc nuôi nhiều ở các tỉnh miền núi phía bắc nhƣ Hà Giang, Bắc Kạn, Cao Bằng [5]. Bò HMông là loại bò quý thuộc dòng bò U (Boss indicus) có tính thuần thục, chịu đƣợc kham khổ, có sức chống chịu bệnh tật và khả năng sinh trƣởng cao. Khối lƣợng trung bình con đực thƣờng đạt 382 - 388 kg, con cái là 250 - 270 kg [5]; [6]. Cá biệt có cá thể bò H’Mông nuôi tại Hà Quảng - Cao Bằng đạt 625 kg [16]. Bò có tỉ lệ thịt xẻ khá cao, 52,12%, tỉ lệ thịt tinh đạt 40,33% [6]. Khả năng cho thịt bò của bò H’Mông khá tốt, tỷ lệ * Tel: 0912 130444, Email: tranhuevien@gmail.com thịt xẻ chiếm >41%; tỷ lệ thịt tinh chiếm >32%, trong đó tỷ lệ thịt loại 1 chiếm tới 45% [14]. Trong những năm qua, khi sự giao lƣu kinh tế xã hội, giao thông phát triển thuận tiện rộng khắp ở mọi vùng miền trong cả nƣớc cũng nhƣ Hà Giang nói riêng thì nhiều giống vật nuôi mới trong đó có bò đã xâm nhập và trao đổi nguồn gen với bò HMông. Việc trao đổi phát sinh này dẫn tới xu hƣớng bò H’Mông bị lai tạp. Mặt khác, tập quán chăn nuôi thả rông thành đàn, tự do giao phối, vấn đề cận huyết kéo dài do không luân chuyển đực giống, bò thuộc của dân nên họ thƣờng bán đi những bò to để đƣợc nhiều tiền, giữ lại bò bé, dẫn đến khối lƣợng cơ thể bị giảm dần, đây là những nguyên nhân dẫn đến chất lƣợng đàn bò bị suy giảm. Về công tác quản lý: chƣa có sự vào cuộc của cơ quan chuyên môn để hình thành hệ thống chọn lọc, quản lý giao phối và nhân giống nhằm gìn giữ những đặc tính ƣu việt của phẩm giống và phát huy tiềm năng di truyền của chúng. Vì vậy, việc nghiên cứu các 123 Trần Huê Viên và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ biện pháp kỹ thuật nhằm bảo tồn và phát triển giống bò này dựa vào chọn lọc những bò đực có tầm vóc to làm giống để nâng cao sức sản xuất của đàn con sinh ra góp phần tăng hiệu quả chăn nuôi bò HMông. NỘI DUNG, PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Đối tƣợng, địa điểm và thời gian - Đối tƣợng nghiên cứu: Bò, bê HMông nuôi trong nông hộ tại huyện Đồng Văn - tỉnh Hà Giang. - Thời gian nghiên cứu: Từ tháng 10/2011 đến tháng 8/2013. - Địa điểm nghiên cứu: Huyện Đồng Văn, tỉnh Hà Giang. Nội dung nghiên cứu - Đánh giá khả năng sinh trƣởng và một số chỉ số cấu tạo cơ thể của đàn bò H’Mông hiện tại của huyện. - Theo dõi sức sinh trƣởng của đàn bê sinh ra trong thí nghiệm theo dõi. - Đánh giá ảnh hƣởng của công tác chọn lọc giống đến đời sau. Phƣơng pháp theo dõi và thu thập số liệu - Tổ chức đánh giá khả năng sinh trƣởng của đàn bò HMông theo tiêu chuẩn khảo sát, đánh giá chất lƣợng đàn bò Vàng Việt Nam đã đƣợc Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn ban hành. - Tuyển chọn đàn bò thí nghiệm: Trên cơ sở số liệu đánh giá đàn bò HMông trong huyện, tiến hành chọn lọc phân loại đàn bò làm các nhóm để phục vụ nghiên cứu dựa trên khối lƣợng bò, ngoại hình đối với bò đực giống; Khối lƣợng, tuổi đẻ lứa đầu và khoảng cách lứa đẻ đối với bò cái sinh sản. - Theo dõi khả năng sinh trƣởng của đàn bê sinh ra ở các mốc tuổi sơ sinh, 3 và 6 tháng tuổi bằng cân bàn và cân điện tử. - Đánh giá sự tƣơng quan giữa khối lƣợng ...