Ảnh hưởng của công tác giải phóng mặt bằng đến sinh kế của người dân bị thu hồi đất tại khu kinh tế Nhơn Hội, tỉnh Bình Định

Bài viết trình bày kết quả nghiên cứu ảnh hưởng của công tác giải phóng mặt bằng đến sinh kế của người dân bị thu hồi đất tại khu kinh tế Nhơn Hội, tỉnh Bình Định. Số liệu cho thấy sinh kế của người dân sau thu hồi đất thiếu bền vững. Nguồn vốn tự nhiên của các hộ bị thu hẹp rất nhiều, đặc biệt là ở nhóm bị thu hồi tới 98,3 % đất nông nghiệp.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Ảnh hưởng của công tác giải phóng mặt bằng đến sinh kế của người dân bị thu hồi đất tại khu kinh tế Nhơn Hội, tỉnh Bình ĐịnhTạp chí Khoa học – Đại học Huế ISSN 2588–1191 Tập 126, Số 3C, 2017, Tr. 195–205 ẢNH HƯỞNG CỦA CÔNG TÁC GIẢI PHÓNG MẶT BẰNG ĐẾN SINH KẾ CỦA NGƯỜI DÂN BỊ THU HỒI ĐẤT TẠI KHU KINH TẾ NHƠN HỘI, TỈNH BÌNH ĐỊNH Hồ Kiệt1,*, Trần Văn Hòa2, Hồ Nhật Linh1 1 Trường Đại học Nông Lâm, Đại học Huế 2 Văn phòng Đăng kí đất đai tỉnh Bình ĐịnhTóm tắt: Bài báo trình bày kết quả nghiên cứu ảnh hưởng của công tác giải phóng mặt bằng đến sinhkế của người dân bị thu hồi đất tại khu kinh tế Nhơn Hội, tỉnh Bình Định. Số liệu cho thấy sinh kếcủa người dân sau thu hồi đất thiếu bền vững. Nguồn vốn tự nhiên của các hộ bị thu hẹp rất nhiều,đặc biệt là ở nhóm bị thu hồi tới 98,3 % đất nông nghiệp. Nguồn vốn tài chính thu được từ sản xuấtnông nghiệp giảm đi theo sự tăng lên của diện tích đất nông nghiệp bị thu hồi. Việc sử dụng nguồnvốn tài chính của người dân thiếu sự định hướng. Theo đó, phần lớn dành cho đời sống và sinh hoạt,phần còn lại rất ít dành cho sản xuất. Sau thu hồi đất người dân chưa chú trọng tới việc học nghề. Cósự luân chuyển từ vốn tài chính sang vốn vật chất, nhưng đa số là phương tiện sinh hoạt mà khôngphải là phương tiện sản xuất.Từ khóa: khu kinh tế, Nhơn Hội, thu hồi đất, sinh kế1 Đặt vấn đề Thực tế cho thấy trong công tác giải phóng mặt bằng thì công tác bồi thường, hỗ trợvà tái định cư là công tác khó khăn, phức tạp, ảnh hưởng nhiều đến sinh kế của người dân,nảy sinh nhiều tranh chấp, khiếu nại kéo dài và dễ phát sinh thành những điểm nóng gâymất ổn định về chính trị. Nhận thức sâu sắc được những khó khăn, thách thức của công tácbồi thường, hỗ trợ và tái định cư, Nhà nước đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách, vănbản nhằm thực thi có hiệu quả pháp luật về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nướcthu hồi đất phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh thực tế, giải quyết tốt bài toán “hài hòa về lợiích” giữa Nhà nước, nhà đầu tư, người sử dụng đất khi nhà nước thu hồi đất [2]. Khu kinh tế Nhơn Hội trong những năm qua đã thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tếcủa tỉnh Bình Định theo hướng công nghiệp hóa. Để xây dựng Khu kinh tế Nhơn Hội, tỉnhBình Định đã phải giải phóng mặt bằng hơn 12.000 ha và theo đó phải di dời hàng nghìnhộ dân [1]. Tỉnh Bình Định đã có nhiều giải pháp để ổn định đời sống và đảm bảo sinh kếcho người dân bị thu hồi đất, [5], [6], [7]. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều nhiều vấn đề kinh tế –xã hội nảy sinh cần giải quyết. Tài sản sinh kế của người dân bị thay đổi. Nhiều nguồn vốnsinh kế thậm chí bị mất hẳn; phương thức sử dụng các nguồn vốn sinh kế của người dânkhông đảm bảo như mục đích của công tác đền bù, hỗ trợ và tái định cư. Từ đó, đời sốngcủa người dân bị thu hồi đất để xây dựng khu kinh tế không ổn định, hiện tượng thấtnghiệp, thiếu và không có đất sản xuất nông nghiệp, v.v... đã và đang diễn ra. Bài báo này* Liên hệ: hokiet@huaf.edu.vnNhận bài: 18–10–2016; Hoàn thành phản biện: 13–12–2016; Ngày nhận đăng: 12–4–2017Hồ Kiệt Tập 126, Số 3C, 2017trình bày kết quả nghiên cứu sinh kế của người dân tại khu kinh tế Nhơn hội sau khi bị thuhồi đất để có những giải pháp phù hợp, nhằm góp phần nâng cao đời sống cho người dânvà ổn định tình hình kinh tế xã hội tại địa phương.2 Phương pháp nghiên cứu2. 1 Phương pháp thu thập số liệu – Số liệu thứ cấp bao gồm Các văn bản pháp luật có liên quan về thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Các thông tin, số liệu về tình hình thu hồi đất của khu kinh tế Nhơn Hội. Các số liệu này được thu thập từ các văn bản pháp luật, các báo cáo của UBND tỉnhBình Định, UBND thành phố Quy Nhơn, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Bình Định, Chicục thống kê thành phố Quy Nhơn, Phòng Tài nguyên Môi trường thành phố Quy Nhơn,Ban Quản lí Khu kinh tế tỉnh Bình Định – Số liệu sơ cấp + Điều tra hộ: theo phương pháp sử dụng phiếu điều tra soạn sẵn. Đối tượng điềutra là các hộ dân chịu ảnh hưởng bởi việc thu hồi đất xây dựng khu kinh tế Nhơn Hội. Sốlượng mẫu điều tra được tính theo công thức Slovin n = N/(1 + N·e2),trong đó n là số mẫu phải điều tra, là tổng số cá thể, e là phương sai. Ở khu vực nghiên cứu có 819 hộ dân bị thu hồi đất với e = 0,075, số mẫu điều tra là146 hộ. Các hộ điều tra chia thành 3 nhóm có diện tích đất nông nghiệp bị thu hồi khácnhau. Nhóm 1 (25 hộ) có diện tích thu hồi dưới 30 % diện tích đất nông nghiệp, nhóm 2 (20hộ) có diện tích thu hồi 30–70 % diện tích đất nông nghiệp, nhóm 3 (101 hộ) có diện tíchthu hồi trên 70 % diện tích đất ...