Ảnh hưởng của quản trị lợi nhuận lên chính sách cổ tức ở Việt Nam

Bài viết được thực hiện với mục đích kiểm tra mối quan hệ giữa quản trị lợi nhuận và chính sách cổ tức của các công ty niêm yết tại Việt Nam. Dữ liệu nghiên cứu được thu thập từ hai sàn giao dịch chứng khoán HNX và sàn giao dịch chứng khoán HOSE tại Việt Nam từ năm 2006 đến 2015.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Ảnh hưởng của quản trị lợi nhuận lên chính sách cổ tức ở Việt Nam Nguyễn Linh Giang 335 Ảnh Hưởng Của Quản Trị Lợi Nhuận Lên Chính Sách Cổ Tức Ở Việt Nam Nguyễn Linh Giang Trường Đại học Công nghệ Thông tin và Truyền thông Việt-Hàn – Đại học Đà Nẵng nlgiang@vku.udn.vn Tóm tắt. Nghiên cứu này được thực hiện với mục đích kiểm tra mối quan hệ giữa quản trị lợi nhuận và chính sách cổ tức của các công ty niêm yết tại Việt Nam. Dữ liệu nghiên cứu được thu thập từ hai sàn giao dịch chứng khoán HNX và sàn giao dịch chứng khoán HOSE tại Việt Nam từ năm 2006 đến 2015. Trong nghiên cứu đã sử dụng mô hình hồi quy dữ liệu bảng để chạy dữ liệu với các biến độc lập là quản trị lợi nhuận được đo bằng cách sử dụng khoản trích trước bất thường và biến phụ thuộc là chính sách cổ tức được đo lường bằng các chỉ số như DPR và DY. Ngoài ra, các biến kiểm soát như đòn bẩy, Tobin's Q, tài sản, dòng tiền và tốc độ tăng trưởng doanh thu cũng được đưa vào mô hình để có kết quả chính xác hơn. Kết quả cho thấy công ty có quản lý thu nhập cao hơn sẽ giảm chi trả cổ tức. Từ khóa: quản trị lợi nhuận, chính sách cổ tức, khoản trích trước bất thường, mô hình hồi quy dữ liệu bảng. Abstract. This study is conducted with the purpose of examining the relationship between earning management and dividend policy of listed companies in Vietnam. Research data was collected from two stock exchanges of the HNX and the HOSE in Vietnam from 2006 to 2015. In the study, a panel data regression model was used to run data with the independent variable is earning management measured using discretionary accruals, and the dependent variable is the dividend policy measured by metrics like DPR and DY. In addition, control variables such as leverage, Tobin's Q, assets, cash flow and revenue growth rate are also included in the model for more accurate results. The results show that the company with higher earning management reduces its dividend payout. Keywords: Earning management, dividend policy, discretionary accruals, panel data regression model. 1 Tính cấp thiết Quản lý thu nhập là một vấn đề của nhiều nhà nghiên cứu trong thời gian gần đây. Tại Việt Nam, dường như chưa có nhà nghiên cứu nào nghiên cứu về mối quan hệ giữa quản lý thu nhập và chính sách cổ tức. Gần đây nhất, Trang Nguyễn và Bùi Kim Phương (2019) đã nghiên cứu chính sách cổ tức và chất lượng thu nhập với dữ liệu từ các doanh nghiệp niêm yết tại Việt Nam trong giai đoạn từ 2010 đến 2016. Tuy nhiên, việc nghiên cứu này chỉ đề cập đến một phần nhỏ của quản lý thu nhập mà không đi sâu tìm hiểu mối quan hệ giữa quản lý thu nhập và chính sách cổ tức. Mặt khác, thị trường tài chính Việt Nam trong những năm gần đây có nhiều biến động, vấn đề này bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố dẫn đến tình hình kinh tế kém thuận lợi. Đặc biệt cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung trong thời gian qua đã ảnh hưởng tiêu cực đến doanh số bán hàng của một số doanh nghiệp, chính điều này đã tác động đến yếu tố chính sách cổ tức vốn đã kém ổn định ở Việt Nam, trong đó tỷ lệ doanh nghiệp trả cổ tức có xu hướng giảm dần từ năm 2010 trở lại đây. Để thu hút các nhà đầu tư, các doanh nghiệp đã bắt đầu có những động thái trong quản lý lợi nhuận, từ đó điều chỉnh chính sách cổ tức cho phù hợp với nhu cầu của các nhà quản lý. Vì vậy, nghiên cứu ảnh hưởng của quản lý thu nhập đến chính sách cổ tức ở Việt Nam thực sự mang tính cấp thiết. Hơn nữa, các nghiên cứu trước đây về các lĩnh vực liên quan đến quản lý thu nhập và chính sách cổ tức thường được thực hiện ở các thị trường phát triển và mới nổi (chủ yếu ở châu Á như Ấn Độ, Pakistan, Trung Quốc và Thái Lan). Do đó, việc điều tra mối quan hệ này trong một môi trường thể chế và chính trị khác biệt như Việt Nam có thể cung cấp bằng chứng hỗ trợ về quản lý thu nhập và giúp tổng quát hóa kết quả. Bài nghiên cứu nhằm sẽ làm rõ mối quan hệ giữa quản trị lợi nhuận và chính sách cổ tức của các doanh nghiệp niêm 336 KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC QUỐC GIA CITA 2020 “CNTT VÀ ỨNG DỤNG TRONG CÁC LĨNH VỰC” yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam, qua đó hiểu thêm về mối quan hệ giữa quản lý thu nhập và chính sách cổ tức. 2 Khái quát chung về quản trị lợi nhuận và chính sách cổ tức 2.1 Khái niệm quản trị lợi nhuận Trong lĩnh vực nghiên cứu kinh tế hiện nay, quản trị lợi nhuận đang trở thành mối quan tâm của nhiều bên liên quan bao gồm các nhà nghiên cứu, nhà quản lý và nhà đầu tư sau nhiều vụ bê bối kế toán từ các công ty lớn trên thế giới. Năm 2017, El Diri tuyên bố trong nghiên cứu của mình rằng đây là một trong những lý do cơ bản cho một loạt vụ bê bối tài chính phổ biến, gây ra mối lo ngại lớn về chất lượng thông tin tài chính. Nhìn chung, quản trị lợi nhuận có thể được thực hiện thông qua hai phương pháp chính: tính toán khoản trích trước bất thường và quản lý thu nhập thực tế (Ko-thari et al, 2005). Theo định nghĩa cơ bản, quản trị lợi nhuận là một sự can thiệp có chủ ý trong quy trình báo cáo tài chính bên ngoài, với mục đích đạt được một số lợi ích cá nhân. Đây là sự tiến triển của việc thực hiện các bước có chủ ý trong các ràng buộc của các nguyên tắc kế toán được chấp nhận chung để mang lại mức thu nhập như mong muốn trong báo cáo thu nhập (Davidson, Stickney và Weil, 1987). Quản trị lợi nhuận có nhiều điểm chung với hiệu quả thu nhập và chất lượng thu nhập được quản lý thấp. Thu nhập chất lượng cao là một chỉ số phản ánh chính xác hiệu suất hiện tại của công ty và trong tương lai và là một cách đo lường tổng quan hữu ích để xem xét và đánh giá hiệu quả kinh doanh. Đặc biệt, chất lượng thu nhập là một trong những tiêu chí phản ảnh hiệu suất cơ bản của một ...