Áp dụng chế độ tài sản thỏa thuận trong giải quyết việc chấm dứt quan hệ tài sản giữa vợ và chồng

Bài viết trả lời hai câu hỏi: Thứ nhất, thế nào là CĐTS thỏa thuận giữa vợ và chồng? và thứ hai, vấn đề áp dụng CĐTS thỏa thuận trong giải quyết hậu quả pháp lý của việc chấm dứt QHTS giữa vợ và chồng như thế nào?
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Áp dụng chế độ tài sản thỏa thuận trong giải quyết việc chấm dứt quan hệ tài sản giữa vợ và chồng THÛÅC TIÏÎN PHAÁP LUÊÅT AÁP DUÅNG CHÏË ÀÖÅ TAÂI SAÃN THOÃA THUÊÅN TRONG GIAÃI QUYÏËT VIÏåC CHÊËM DÛÁT QUAN HÏå TAÂI SAÃN GIÛÄA VÚÅ VAÂ CHÖÌNG ĐoàN Thị PhươNg DiệP* Chế độ tài sản (CĐTS) thỏa thuận đã từng tồn tại trong lịch sử lập pháp của Việt Nam thời cận đại với tên gọi “Hợp đồng hôn nhân” hay “khế ước hôn nhân”- hôn khế1. Thuật ngữ này không còn xuất hiện trong các Luật Hôn nhân và gia đình (Luật HN&GĐ) Việt Nam năm 1959, 1986, 2000. Luật HN&GĐ năm 2014 ghi nhận sự trở lại của CĐTS này với một số quy định. Mặc dù chỉ dừng lại ở một số lượng khiêm tốn, song các nhà làm luật Việt Nam đã bắt đầu quan tâm đến việc áp dụng CĐTS thỏa thuận trong việc giải quyết hậu quả pháp lý của việc chấm dứt quan hệ tài sản (QHTS) của vợ chồng. Bài viết trả lời hai câu hỏi: Thứ nhất, thế nào là CĐTS thỏa thuận giữa vợ và chồng? và thứ hai, vấn đề áp dụng CĐTS thỏa thuận trong giải quyết hậu quả pháp lý của việc chấm dứt QHTS giữa vợ và chồng như thế nào? 1. Chế độ tài sản thỏa thuận giữa vợ và CĐTS pháp định (CĐTS theo luật định) chồng theo quy định của Luật hôn nhân là CĐTS duy nhất được pháp luật Việt Nam và gia đình năm 2014 thừa nhận cả trong Luật HN&GĐ Việt Nam CĐTS giữa vợ chồng là tổng hợp các năm 1959, 1987 và Luật năm 2000; vợ quy phạm pháp luật điều chỉnh về (sở hữu) chồng không thể thỏa thuận để xác lập một tài sản của vợ chồng, bao gồm các quy định CĐTS trong hôn nhân khác với CĐTS pháp về căn cứ xác lập quyền sở hữu tài sản, định. Luật HN&GĐ năm 2014 với hàng loạt quyền và nghĩa vụ của vợ chồng đối với tài những thay đổi quan trọng, mà sự thay đổi sản chung, tài sản riêng, các trường hợp và có thể nói mang tính cách mạng nhất là sự nguyên tắc chia tài sản giữa vợ và chồng2… ghi nhận CĐTS thỏa thuận. * TS. Khoa Luật, Đại học Kinh tế - Luật, Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh. 1 Dân luật 1972 Sài Gòn. 2 Khái niệm này, theo tác giả Nguyễn Mạnh Bách “Chế độ hôn sản gồm một số các nguyên tắc quy định quyền hạn của hai vợ chồng trên các tài sản chung, sự đóng góp tiền bạc của hai vợ chồng trong thời gian hôn nhân, các quyền lợi của người thứ ba giao dịch với họ và những quyền lợi của mỗi người vợ chồng khi hôn thú chấm dứt”, Tìm hiểu Luật Dân sự Việt Nam (chế độ hôn sản, thừa kế), Nxb. Đồng Nai, 1992, tr 9. NGHIÏN CÛÁU Söë 08(312) T4/2016 LÊÅP PHAÁP 37 THÛÅC TIÏÎN PHAÁP LUÊÅT CĐTS thỏa thuận (hay còn gọi là CĐTS a) Không tuân thủ điều kiện có hiệu lực ước định), là tập hợp các quy tắc do chính của giao dịch được quy định tại Bộ luật Dân vợ, chồng xây dựng nên một cách hệ thống sự (BLDS) và các luật khác có liên quan; trên cơ sở sự cho phép của pháp luật để thay b) Vi phạm một trong các quy định tại thế cho CĐTS luật định nhằm điều chỉnh các Điều 29, 30, 31 và 32 của Luật này; QHTS của vợ chồng. Các quy định về c) Nội dung của thỏa thuận vi phạm CĐTS thỏa thuận của vợ chồng hiện nay khá nghiêm trọng quyền được cấp dưỡng, quyền khiêm tốn, chỉ gói gọn trong các Điều 47, được thừa kế và quyền, lợi ích hợp pháp 48, 49, 50 và 59 Luật HN&GĐ năm 2014. khác của cha, mẹ, con và thành viên khác Ngoài ra, CĐTS này cũng được hướng dẫn của gia đình. bởi 4 điều (Điều 15, 16, 17, 18) của Nghị 2. Tòa án nhân dân tối cao chủ trì phối định số 126/CP của Chính phủ ban hành hợp với Viện kiểm sát nhân dân tối cao và ngày 31/12/2014 quy định chi tiết một số Bộ Tư pháp hướng dẫn khoản 1 Điều này”. điều và biện pháp thi hành Luật HN&GĐ Như vậy, với quy định này có thể thấy năm 2014 và một số hướng dẫn cụ thể trong có ba lý do để Tòa án có thể tuyên bố vô Thông tư liên tịch số 01/TTLT- TANDTC- hiệu đối với một thỏa thuận về CĐTS giữa VKSNDTC-BTP ngày 06/01/2016 hướng vợ và chồng. dẫn thi hành một số quy định của Luật Về lý do thứ nhất, không tuân thủ điều HN&GĐ năm 2014. Các quy định này đề kiện có hiệu lực của giao dịch được quy định cập đến các khía cạnh của CĐTS thỏa thuận tại BLDS và các luật khác có liên quan. (như: việc xác lập CĐTS, sửa đổi CĐTS, Theo quy định tại Điều 122 BLDS năm tuyên bố vô hiệu và chấm dứt CĐTS). 20053 thì: Giao dịch dân sự có hiệu lực khi 2. áp dụng chế độ tài sản thỏa thuận có đủ các điều kiện sau đây: trong giải quyết hậu quả pháp lý của việc a) Người tham gia giao dịch có năng lực chấm dứt quan hệ tài sản giữa vợ và hành vi dân sự; chồng ...