Áp dụng chỉ số WQI đánh giá chất lượng nước sông Sài Gòn - Đoạn chảy qua thị xã Thuận An, Bình Dương

Bài báo trình bày kết quả đánh giá hiện trạng chất lượng nước mặt sông Sài Gòn - đoạn chảy qua thị xã Thuận An, tỉnh Bình Dương. Kết quả diễn biến chất lượng nước mặt sông Sài Gòn giai đoạn 2012-2018.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Áp dụng chỉ số WQI đánh giá chất lượng nước sông Sài Gòn - Đoạn chảy qua thị xã Thuận An, Bình Dương Kỷ yếu Hội nghị: Nghiên cứu cơ bản trong “Khoa học Trái đất và Môi trường” DOI: 10.15625/vap.2019.000211 ÁP DỤNG CHỈ SỐ WQI ĐÁNH GIÁ CHẤT LƯỢNG NƯỚC SÔNG SÀI GÒN - ĐOẠN CHẢY QUA THỊ XÃ THUẬN AN, BÌNH DƯƠNG Nguyễn Minh Kỳ*, Nguyễn Công Mạnh, Phan Thái Sơn, Đoàn Thị Quỳnh Trâm Trường Đại học Nông Lâm TP. Hồ Chí Minh, Email: nmky@hcmuaf.edu.vn TÓM TẮT Bài báo trình bày kết quả đánh giá hiện trạng chất lượng nước mặt sông Sài Gòn - đoạn chảy qua thị xã Thuận An, tỉnh Bình Dương. Kết quả diễn biến chất lượng nước mặt sông Sài Gòn giai đoạn 2012 - 2018 được thể hiện thông quan chỉ số WQI dựa trên các thông số như DO, BOD5, COD, N-NH4+, P-PO43-, TSS, độ đục, Tổng Coliform, pH. Quá trình tính toán WQI cho thấy chất lượng nước tại sông Sài Gòn khá tốt, dao động ở mức khá cao từ 74 đến 87 điểm. Mức độ ổn định chất lượng nước giai đoạn từ mùa mưa 2012 đến mùa mưa 2014 với điểm số tương ứng 82-86. Kết quả xu thế biến đổi chất lượng nước sông Sài Gòn từ năm 2012 đến 2018 chỉ ra có thể sử dụng cho mục đích sinh hoạt nếu áp dụng những biện pháp xử lý phù hợp. Từ khóa: Chất lượng nước, sông Sài Gòn, WQI, nước mặt. 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Sông Sài Gòn dài 256 km, diện tích lưu vực trên 5.000 km² và là nguồn cấp nước quan trọng cho các tỉnh Tây Ninh, Bình Dương, Bình Phước và Tp. Hồ Chí Minh [1]. Lưu vực sông Sài Gòn là nơi tập trung hoạt động công nghiệp, có vai trò cung cấp nước cho sản xuất. Đối với sông Sài Gòn - đoạn chảy qua Thị xã Thuận An dài 20 km, với chiều rộng trung bình khoảng 100 m. Nguồn nước mặt cung cấp cho địa bàn thị xã Thuận An từ sông Sài Gòn bình quân 2,8 tỷ m3/năm [2]. Như vậy, nhu cầu nghiên cứu đánh giá hiện trạng chất lượng nước sông Sài Gòn - đoạn chảy qua thị xã Thuận An rất cần thiết. Trong khi, hiện có nhiều công trình nghiên cứu áp dụng chỉ số WQI để đánh giá và mô tả thực trạng chất lượng nước [3-4]. Mục đích nghiên cứu nhằm thu thập số liệu và tính toán, đánh giá hiện trạng chất lượng nước sông Sài Gòn - đoạn chảy qua thị xã Thuận An nhằm đề ra biện pháp quản lý. 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2.1. Đối tượng nghiên cứu Thông số chất lượng nước: DO, BOD5, COD, N-NH4+, P-PO43-, TSS, độ đục, Tổng Coliform, pH. Phạm vi: Hợp lưu sông Sài Gòn và rạch Vĩnh Bình 50 m về phía hạ lưu - thị xã Thuận An, Bình Dương. 2.2. Thu thập số liệu và tính toán chỉ số WQI Số liệu quan trắc chất lượng nước mặt sông Sài Gòn - đoạn chảy qua thị xã Thuận An được tham khảo số liệu quan trắc giai đoạn 2012-2018 của Trung tâm Quan trắc Tài nguyên và Môi trường tỉnh Bình Dương. Quy trình tính toán WQI cần quan tâm đến việc thu thập số liệu quan trắc; tính toán các giá trị WQI thông số; tính toán WQI; và so sánh WQI với bảng mức đánh giá chất lượng nước. Quá trình tính toán WQI theo các bước như sau [5]: * Bước 1_Tính toán WQI thông số: (i)- Tính toán WQI thông số (WQISI) đối với BOD5, COD, N-NH4+, P-PO43-, TSS, độ đục và tổng Coliform. (ii)- Tính giá trị WQI đối với DO (WQIDO): WQIDO tính toán thông qua DO% bão hòa. (iii)- Tính WQI đối với thông số pH. * Bước 2_Tính toán giá trị WQI: Sau khi tính toán WQI đối với từng thông số, tính toán WQI được áp dụng theo công thức: 585 Kỷ yếu Hội nghị: Nghiên cứu cơ bản trong “Khoa học Trái đất và Môi trường” Với, WQIa: WQI tính toán đối với DO, BOD5, COD, NH4+, PO43-; WQIb: WQI tính toán đối với TSS, độ đục; WQIc: WQI tính toán đối với Coliform; WQIpH: WQI tính toán đối với pH. 2.3. Phân tích thống kê và xử lý số liệu Để đánh giá chỉ số WQI, nghiên cứu tiến hành tính toán dựa trên tài liệu [5]. Quá trình phân tích tương quan chỉ số WQI với các thông số hóa lý như pH, DO, BOD5, COD, N-NH4+, P-PO43-, TSS [3]. Tất cả số liệu được xử lý bằng phần mềm Excel và SPSS 13.0 với mức ý nghĩa α=0,05. 3. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN Việc nghiên cứu đánh giá hàm lượng các chất ô nhiễm trong môi trường nước có vai trò quan trọng và nhận được nhiều sự quan tâm [6-7]. Diễn biến chất lượng nước sông Sài Gòn tại thị xã Thuận An giai đoạn 2012-2018 được thể hiện thông qua chỉ số WQI. Nhìn chung, chỉ số WQI trong các mùa mưa thường có kết quả cao hơn so với mùa khô. Có thể thấy, sử dụng chỉ số WQI đáp ứng nhu cầu quản lý, đánh giá phân loại và ra quyết định cảnh báo kịp thời [4, 8-9]. Đây là công cụ hữu hiệu nhằm quản lý, giám sát tình trạng chất lượng nước phục vụ nhu cầu phát triển bền vững. Kết quả tính toán WQI cho thấy chất lượng nước tại sông Sài Gòn khá tốt, có thể sử dụng cho mục đích sinh hoạt nếu có những biện pháp xử lý phù hợp. Riêng mùa khô 2012 và 2017, kết quả nghiên cứu có giá trị WQI thấp nhất và đạt điểm số lần lượt 75 và 74, chỉ phù hợp sử dụng cho mục đích tưới tiêu hoặc tương tự. Quá trình tiếp nhận nước thải đã phần nào dẫn đến vấn nạn ô nhiễm môi trường nước. Điều này có thể lý giải bởi tác động từ các h ...