Áp dụng lẽ công bằng trong án lệ số 04/2016/AL và án lệ số 07/2016/AL

Áp dụng lẽ công bằng là một giải pháp giải quyết tranh chấp dân sự khi các bên trong quan hệ dân sự không có thỏa thuận, pháp luật không có quy định, không có tập quán, không thể áp dụng tương tự pháp luật, nguyên tắc cơ bản của pháp luật, án lệ. Vậy lẽ công bằng là gì, việc áp dụng lẽ công bằng trên thực tế xét xử của Tòa án trong thời gian qua như thế nào và có thể xem là lẽ công bằng đã được áp dụng trong Án lệ số 04/2016/AL và Án 07/2016/AL hay không là những nội dung được tác giả phân tích trong bài viết này.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Áp dụng lẽ công bằng trong án lệ số 04/2016/AL và án lệ số 07/2016/AL Soá chuyeân ñeà: “Bình luaän aùn” ÁP DỤNG LẼ CÔNG BẰNG TRONG ÁN LỆ SỐ 04/2016/AL VÀ ÁN LỆ SỐ 07/2016/AL Nguyễn Thị Minh Huệ1 Tóm tắt: Áp dụng lẽ công bằng là một giải pháp giải quyết tranh chấp dân sự khi các bên trong quan hệ dân sự không có thỏa thuận, pháp luật không có quy định, không có tập quán, không thể áp dụng tương tự pháp luật, nguyên tắc cơ bản của pháp luật, án lệ. Vậy lẽ công bằng là gì, việc áp dụng lẽ công bằng trên thực tế xét xử của Tòa án trong thời gian qua như thế nào và có thể xem là lLẽ công bằng đã được áp dụng trong Án lệ số 04/2016/AL và Án 07/2016/AL hay không là những nội dung được tác giả phân tích trong bài viết này. Từ khóa: Lẽ công bằng, Án lệ, Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015, Bộ luật dân sự năm 2015. Nhận bài: 20/07/2020; Hoàn thành biên tập: 24/07/2020; Duyệt đăng: 17/8/2020 Abstract: Applying Equity is a solution to settle civil disputes when parties of civil relation do not have agreement, legal regulations, practices and it is impossible to apply analogous law, basic legal principles, case-law. Therefore, in this article, the author will analyze what Equity is, how the application of Equity in trials recently is and whether Equity is applied in Case Law No. 04/2016/AL and No. 07/2016/AL. Keywords: Equity, case law, Civil Procedure Code in 2015, Civil Code in 2015. Date of receipt: 20/07/2020; Date of revision: 24/07/2020; Date of Approval: 17/8/2020 1. Một số vấn đề chung về Lẽ công bằng bên không có thỏa thuận, pháp luật không có quy theo pháp luật Việt Nam định và không có tập quán được áp dụng thì áp Một trong những khó khăn trong quá trình Tòa dụng quy định của pháp luật điều chỉnh quan hệ án thực hiện chức năng xét xử của mình là không dân sự tương tự. 2. Trường hợp không thể áp dụng có các quy định pháp luật để áp dụng khi xem xét tương tự pháp luật theo quy định tại Khoản 1 Điều giải quyết các vụ, việc cụ thể. Thực tế này đồng này thì áp dụng các nguyên tắc cơ bản của pháp thời ảnh hưởng đến quyền khởi kiện của các cá luật dân sự quy định tại Điều 3 của Bộ luật này, án nhân, tổ chức khi muốn bảo vệ quyền và lợi ích lệ, lẽ công bằng”. hợp pháp của mình tại Tòa án. Tháo gỡ khó khăn Như vậy có thể thấy, khái niệm lẽ công bằng đó và trên cơ sở kế thừa những điểm ưu điểm của lần đầu tiên xuất hiện trong hệ thống pháp luật hệ thống thông luật, Bộ luật Tố tụng dân sự năm Việt Nam và được ghi nhận là cơ sở để Tòa án giải 2015 (BLTTDS năm 2015) đã có quy định về việc quyết các vụ án, vụ việc theo các điều kiện nhất Tòa án không được từ chối giải quyết vụ việc dân định. Các nhà nghiên cứu trên thế giới và ở Việt sự vì lý do chưa có điều luật để áp dụng. Theo Nam có những quan điểm nhìn nhận và đưa ra các Khoản 2 Điều 4 BLTTDS năm 2015, “Vụ việc dân định nghĩa khác nhau về lẽ công bằng nhưng theo sự chưa có điều luật để áp dụng là vụ việc dân sự Khoản 3, Điều 45 BLTTDS năm 2015: “Lẽ công thuộc phạm vi điều chỉnh của pháp luật dân sự bằng được xác định trên cơ sở lẽ phải, được mọi nhưng tại thời điểm vụ việc dân sự đó phát sinh và người trong xã hội thừa nhận, phù hợp với nguyên cơ quan, tổ chức, cá nhân yêu cầu Tòa án giải tắc nhân đạo, không thiên vị và bình đẳng về quyết chưa có điều luật để áp dụng. Việc giải quyền và nghĩa vụ của các đương sự trong vụ việc quyết vụ việc dân sự quy định tại khoản này được dân sự đó”. Theo quy định này, lẽ công bằng có thực hiện theo các nguyên tắc do Bộ luật dân sự một số đặc điểm chính như sau: và Bộ luật này quy định”. Khoản 1 Điều 6 Bộ luật Thứ nhất, lẽ công bằng phải là lẽ phải, dân sự năm 2015 (“BLDS năm 2015”) quy những điều hợp lý, hợp tình, phù hợp với các quy định: “1. Trường hợp phát sinh quan hệ thuộc tắc xử sử, các chuẩn mực đạo đức; là lẽ phải và phạm vi điều chỉnh của pháp luật dân sự mà các có sự hợp lý. 1 Thạc sỹ, Phó Giám đốc phụ trách Trung tâm liên kết đào tạo luật sư thương mại quốc tế, Học viện Tư pháp. HOÏC VIEÄN TÖ PHAÙP Thứ hai, lẽ công bằng phải là những điều hợp lẽ công bằng được áp dụng để giải quyết được xã hội thừa nhận – tức là được sự thừa nhận tranh chấp cũng phải được toà án xác định rõ”2. của số đông do những yếu tố được nêu trong mục Ý kiến này có những điểm hợp lý nhất định khi thứ nhất. cho rằng Hội đồng xét xử cần xác định rõ ràng Thứ ba, lẽ công bằng phải phù hợp với rằng căn cứ để Hội đồng xét xử ra bản án, quyết nguyên tắc nhân đạo, không thiên vị và bình định là dựa trên lẽ công bằng và các yếu tố của lẽ đẳng về quyền và nghĩa vụ của các đương sự công bằng được mô tả, viện dẫn cụ thể - đây là cơ trong vụ việc – đặc điểm này của lẽ công bằng sở quan trọng để các đương sự đưa ra các lập đảm bảo rằng lẽ công bằng là những giá trị tốt luận để thực hiện quyền kháng cáo, cũng như bảo đẹp, nhân văn, được nhìn nhận và đánh giá một vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình ở các cấp cách khách quan. xét xử cao hơn. Để có thể áp dụng lẽ công bằng trong quá Ý nghĩa của việc áp dụng lẽ công bằng khi giải trình giải quyết các vụ việc dân sự, Tòa án phải quyết các vụ việc dân sự đã được thừa nhận rộng tuân theo các điều kiện quy định tại Khoản 1 rãi tuy nhiên song hà ...