Áp-xe tuyến yên

Đề tài nghiên cứu nhằm báo cáo một trường hợp áp xe tuyến yên, đây là bệnh lý hiếm gặp và khó chẩn đoán trước mổ. Bệnh nhân có triệu chứng đau đầu nhẹ và rối loạn thị giác diễn tiến chậm trong 2 năm. U tuyên yên được chẩn đoán trước mổ theo triệu chứng lâm sàng và hình ảnh học. Đường mổ lấy u qua mũi xuyên xoang bướm được lựa chọn, và áp xe tuyến yên chỉ được chẩn đoán trong mổ khi thấy mủ vàng trào ra từ tổn thương.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Áp-xe tuyến yênY Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 4 * 2012Nghiên cứu Y họcÁP-XE TUYẾN YÊNBùi Xuân Bách*, Võ Văn Nho*TÓM TẮTChúng tôi báo cáo một trường hợp áp xe tuyến yên, đây là bệnh lý hiếm gặp và khó chẩn đoán trước mổ.Bệnh nhân có triệu chứng đau đầu nhẹ và rối loạn thị giác diễn tiến chậm trong 2 năm. U tuyên yên được chẩnđoán trước mổ theo triệu chứng lâm sàng và hình ảnh học. Đường mổ lấy u qua mũi xuyên xoang bướm đượclựa chọn, và áp xe tuyến yên chỉ được chẩn đoán trong mổ khi thấy mủ vàng trào ra từ tổn thương. Các xétnghiệm tìm tác nhân gây bệnh trong mủ cho kết quả âm tính, tuy nhiên giải phẫu bệnh của vỏ bao tổn thươngkhông tìm thấy mô u, chỉ thấy mô viêm. Kháng sinh sau mổ được sử dụng trong vòng 3 tuần và bệnh nhân cólâm sàng ổn định sau mổ và 3 tháng theo dõi tiếp theo, không có triệu chứng nhiễm trùng.Từ khóa: áp-xe tuyến yênABSTRACTPITUITARY ABSCESSBui Xuan Bach, Vo Van Nho* Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 16 - Supplement of No 4 - 2012: 33 - 36This case report is about pituitary abscess which is a rare disease and hard to diagnose preoperatively.Accordingly, we report a case with mild symptoms of headache and visual problem that been slowly progressed in2 years. The clinical examination and image indicated the diagnosis of pituitary adenoma. The patient then wasunderwent trans-sphenoidal surgery when the pus in the pituitary fossa was found. The pus examination didn’tshow any organisms, but the pathology revealed an inflammatory tissue, however, no tumor. Antibiotic was usedfor 3 weeks and the patient did well after 3 months, no signs of infection.Keyword: pituitary adenoma abscess.GIỚI THIỆUÁp-xe trong hố yên hay áp-xe tuyến yên ítgặp và thường khó chẩn đoán được trước phẫuthuật(23,24). Hầu hết các ca đều chỉ được chẩnđoán trong khi phẫu phẫu hay sau khi giải phẫutử thi. Bệnh này có tỉ lệ tử vong cao theo y văn(2).Cách điều trị chủ yếu là kết hợp phẫu thuật vàkháng sinh sau mổ(24).Trường hợp được báo cáo trong bài báo nàylà ca duy nhất chúng tôi gặp trong 30 năm kinhnghiệm phẫu thuật vùng tuyến yên.CA BÁO CÁOBệnh nhân nữ 46 tuổi nhập vào bệnh việnchúng tôi vào ngày 6 tháng 6 năm 2012, với triệuchứng đau đầu dai dẳng 2 năm và gần đây làgiảm thị lực. Thăm khám lâm sàng chỉ thấygiảm thị lực ở 2 mắt (8/10), không có rối loạn thịtrường, và không ghi nhận các rối loạn chứcnăng thần kinh khác, cũng như không thấy dấuhiệu nhiễm trùng hay viêm màng não. Tiền sửbệnh không ghi nhận suy giảm miễn dịch hayviêm xoang mạn tính.Các xét nghiệm về máu và nội tiết khôngthay đổi đáng kể: Bạch cầu ở giới hạn cao 9.6K/mm3, và tăng nhẹ prolactin (30 ng/mL).Cộng hưởng từ sọ não được thực hiện sauđó cho thấy khối choán chỗ vùng trong và trênyên, có chèn ép giao thoa thị giác. Trên hìnhT1WI tổn thương có tín hiệu hỗn hợp: đồng vàtăng tín hiệu, trong khi đó lại đồng tín hiệu trênhình T2WI. Sau khi bơm thuốc tương phản từ,* Bệnh viện Ngoại thần kinh quốc tếTác giả liên lạc: BS CK1 Bùi Xuân Bách,Chuyên đề Phẫu Thuật Thần KinhĐT: 0975 054 49033Nghiên cứu Y họcY Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 16 * Phụ bản của Số 4 * 2012tổn thương bắt thuốc cản quang viền (Hình 1).Không thấy bất thường trong xoang bướm.Dựa trên lâm sàng và MRI sọ não, bệnhnhân được chẩn đoán u tuyến yên hay nangRathke. Do đó bệnh nhân được phẫu thuật lấy uqua đường mũi xuyên xoang bướm. Sau khi xẻmàng cứng vùng hố yên, một chất dịch màuvàng giống như mủ trào ra từ tổn thương. Trongphẫu thuật thấy xoang bướm sạch và niêm mạckhông dày, không ghi nhận dấu hiệu viêm haynhiễm trùng. Mủ được hút sạch, khoảng 2 ml,và không thấy mô giống u trong khoang áp-xe,sau đó hố yên được tưới rửa kĩ với nước muốisinh lý. Chúng tôi chỉ lấy một phần vỏ bao củatổn thương để làm giải phẫu bệnh lý mà khôngbóc toàn bộ vỏ bao để tránh biến chứng dò dịchnão tủy trong và sau mổ. Mủ sau đó được làmxét nghiệm tìm vi trùng và nấm. Xoang bướmkhông được đặt mô mỡ cũng như dẫn lưu.Kết quả nhuộm gram cho thấy có nhiều tếbào bạch cầu đa nhân và đại thực bào, nhưngkhông tìm thấy vi trùng trên nhuộm gram cũngnhư kết quả cấy. Giải phẫu bệnh cũng khôngtìm thấy mô u tuyến yên hay nang Rathke màchỉ thấy mô viêm. Sau phẫu thuật, mặc dùkhông tìm thấy vi trùng nhưng bệnh nhân vẫnđược điều trị với kháng sinh liều cao trong 3tuần với ceftazidim (6g/ngày) và vancomycin(2g/ngày). Tình trạng sau mổ của bệnh nhân ổnđịnh, không có biến chứng dò dịch não tủy hayviêm màng não, và được xuất viện sau đó.Trong 3 tháng theo dõi vẫn không có triệuchứng tái phát. Tuy nhiên MRI sọ não sau mổ 2tuần vẫn cho thấy còn một phần vỏ bao bắtthuốc tương phản từ ở vùng trên yên (Hình 2).này trong suốt sự nghiệp. Và đây là trường hợpđầu tiên chúng tôi gặp trong 30 năm kinhnghiệm phẫu thuật vùng tuyến yên. Trong yvăn, các báo cáo có số lượng ca lớn là của các tácgiả G.Edward(23) với 24 ca, Xiaoluo Zhang(24) với29 ca, và Liu Fuyi(11) với 33 ca.Bệnh lý này thường ...