Atisô dùng thế nào?

Atisô có tác dụng kích thích gan mật, lợi niệu, chống ngộ độc gan, hạ lipid máu… hoa Atisô còn được dùng để làm thức ăn. Mô tả Atisô có tên khoa học là Cynara Scolymus L. Thuộc họ Cúc Asteraceae. Thực vật này có thể có nguồn gốc ở Hy Lạp và trên đảo Sicile, nơi mà nó được biết đến với tên là scolymus. Người Pháp di thực atisô vào Việt Nam từ thế kỷ 19. Mãi đến đầu thế kỷ 20 thì mới thấy có những báo cáo sử dụng atisô như một cây thuốc. Atisô...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Atisô dùng thế nào? Atisô dùng thế nào?Atisô có tác dụng kích thích gan mật, lợi niệu,chống ngộ độc gan, hạ lipid máu… hoa Atisô cònđược dùng để làm thức ăn.Mô tảAtisô có tên khoa học là Cynara Scolymus L. Thuộchọ Cúc Asteraceae. Thực vật này có thể có nguồn gốcở Hy Lạp và trên đảo Sicile, nơi mà nó được biết đếnvới tên là scolymus. Người Pháp di thực atisô vàoViệt Nam từ thế kỷ 19. Mãi đến đầu thế kỷ 20 thì mớithấy có những báo cáo sử dụng atisô như một câythuốc.Atisô có một thân rễ to với một hệ thống rễ chằngchịt. Thân cây thẳng đứng, có rãnh, phân nhánh vàdài từ 1 - 1,5m. Lá to rộng, xanh xám, xẻ thùy sâu,gân lá nổi, không có gai và có lông trắng ở mặt dưới.Cụm hoa hình đầu, to hơn 10cm, mọc ở ngọn, màuđỏ tím hoặc tím lơ nhạt, lá bắc ngoài của cụm hoarộng, dày và nhọn, đế cụm hoa nạc phủ đầy lông tơ,mang toàn hoa hình ống. Quả nhẵn bóng, màu nâusẫm có mào lông.Hoa atisô thường được dùng để ăn trong dân gian,tuy nhiên theo nghiên cứu của bác sĩ Goetz đăng trêntạp chí Phythothérapie thì phần chứa đầy đủ các hoạtchất nhất lại là các lá to trên thân cây. Trong lá cóchứa các acid phenolic (cynarin, acid cafeic (1%), cácdẫn chất acid 1,5 dicafeoylquinin, acid 5-càeoylquinic), acid alcoolic (acid malic, citric,succinic), flavonoid (luteolin, apigenic), đường, muốikali và magne chiếm 15% khối lượng lá khô và đặcbiệt là sự hiện diện của hợp chất sesquiterpen lactone(cynaropicrin) không có trong hoa, quả, rễ. Ngoài ratrong một số nghiên cứu gần đây, dịch chiết atisô từlá có khả năng kháng nấm (candida albicans,aspergillus niger) mạnh nhất so với dịch chiết từ hoavà thân.Công dụng của atisôCác thử nghiệm in vivo (trên động vật và người) chothấy atisô có tác dụng kích thích gan mật, chống sỏimật, lợi niệu, chống ngộ độc gan, hạ lipid máu do ứcchế enzyme chuyển hóa HMG CoA reductase (gópphần chống béo phì), gia tăng chuyển hóa và lợi niệu.Đối với tác dụng chống độc gan, sự hiện diện đồngthời của cynarin, muối khoáng và sesquiterpenlactone là cần thiết. Các chất này giúp kích thích táitạo tế bào gan. Tuy atisô gia tăng bài tiết mật giúptiêu hóa nhưng không được sử dụng trong trường hợptắc nghẽn ống dẫn mật. Như vậy những người bịviêm gan siêu vi, ngộ độc gan do dùng nhiều thuốccó hại cho gan, mỡ máu cao, tiêu hóa kém do thiếuacid mật nên dùng atisô.Liều dùng thông thường là 4 - 9g thuốc mỗi ngày, cácdạng bào chế trên thị trường cũng được sử dụng vớiliều tương đương trong việc chống lại cholesterolmáu cao. Cách sử dụng đơn giản nhất là lấy 20g toànbộ lá phơi khô, cắt vừa đun sôi với 1 lít nước trong10 phút, uống dần trong ngày. Để bảo quản và sửdụng lâu, nước sắc thuốc này có thể được đem đi côtrên bếp đến khi còn khoảng 20ml, bảo quản trong tủlạnh. Mỗi ngày dùng 25 giọt trước mỗi bữa ăn.Mặc dù hoa atisô không có tác dụng tái tạo tế bào gan(do không chứa cynaropicrin) nhưng cũng có tácdụng chống ngộ độc gan, chống oxy hóa, lợi niệu vàlợi mật. Một nghiên cứu gần đây cho thấy tác dụngchống oxy hóa của atisô không hề bị giảm đi khi đunnóng.Hoa atisô được dùng để chế biến món ănMón ngon tuyệt vời nhất của atisô có lẽ là chân giòhầm (hoặc chỉ chọn móng). Bông atisô loại non, rửasạch, chẻ dọc, bỏ phần nhụy hoa bên trong. Phầncuống hoa giữ lại, cắt mỏng. Giò heo (hoặc móng)rửa sạch, chặt miếng vừa ăn ướp nước mắm, bột nêmkhoảng 30 phút cho ngấm, sau đó cho vào hầm vớinước sôi. Khi giò heo hơi mềm, cho bông atisô vàcuống hoa vào tiếp tục hầm đến khi giò heo mềm rục,nêm nếm lại vừa ăn, cho thêm hạt tiêu và ngò. Mónnày dùng nóng cùng nước mắm sống với ớt sừng trâucắt lát, rất mát, thích hợp vào những ngày nắng nóngbức.Atisô dồn cua: lấy 2 chén thịt cua trộn với 1 chénpho-mát thái vuông nhỏ, hành tây thái nhỏ, ớt xanhvà muối. Hòa mayonnaise, nước chanh và vài giọt sốtTabasco lại, trộn vào với cua. Lấy những lá li ti ởgiữa atisô ra. Dồn cua vào giữa atisô. Để atisô dồnxong vào khuôn cạn và đổ nước nóng chung quanhatisô lên đến 1inch. Dùng giấy bóng lọc lại và nướngtrong lò vừa trong 30 phút hoặc đến khi nóng đều ...