Ba đậu

Ba đậu hay Mần để - Croton tiglium L,. thuộc họ Thầu dầu Euphorbtuceae. Mô tả: Cây gỗ nhỏ cao 3-6m, phần cành nhiều. Lá mọc so le, mép khía răng. Lá non màu hồng đỏ. Hoa mọc thành chùm ở đầu cành, hoa đực ở phía ngọn, hoa cái ở phía gốc. Quả nang nhẵn màu vàng nhạt. Hạt có vỏ cứng màu vàng nâu xám.Cây ra hoa tháng 5-7, có quả tháng 8-10. Bộ phận dùng: Hạt - Fructus Crotonis, thường gọi là Ba đậu; còn dùng lá và rễ. Nơi sống và thu hái: Cây của vùng...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Ba đậu Ba đậu Ba đậu hay Mần để - Croton tiglium L,. thuộc họ Thầu dầu -Euphorbtuceae. Mô tả: Cây gỗ nhỏ cao 3-6m, phần cành nhiều. Lá mọc so le, mép khíarăng. Lá non màu hồng đỏ. Hoa mọc thành chùm ở đầu cành, hoa đực ở phía ngọn,hoa cái ở phía gốc. Quả nang nhẵn màu vàng nhạt. Hạt có vỏ cứng màu vàng nâuxám. Cây ra hoa tháng 5-7, có quả tháng 8-10. Bộ phận dùng: Hạt - Fructus Crotonis, thường gọi là Ba đậu; còn dùng lá vàrễ. Nơi sống và thu hái: Cây của vùng Ấn Độ - Malaixia, mọc hoang ở ven đồi,nương, rẫy cũ và rừng ẩm. Hạt thu hái ở những quả chín nhưng chưa nứt vỏ. Ðểnguyên quả khi dùng mới gỡ hạt hoặc đập lấy hạt và phơi khô. Rễ thu hái quanhnăm, rửa sạch, thái phiến, phơi khô dùng. Lá dùng tươi. Thành phần hoá học: Hạt chứa khoảng 30-50% dầu mùi khó chịu chứa cácglycerid acid trung hoà và không trung hoà, không có tính tẩy, gồm stearin,palmitin, glycerid crolonic và tiglic; 18% protein... Hạt có tính chất tẩy do nhựahoà tan trong dầu chứa các yếu tố phenolic gây bỏng da. Trong hạt có mộtglycosid là crotonosid một albuminoza rất độc là croitin, một alcaloid gần nhưricinin trong hạt Thầu dầu. Tính vị, tác dụng: Hạt có vị cay, tính nóng, rất độc, có công năng phá tích,trục đờm, hành thuỷ. Rễ và lá có vị cay và nóng có độc, có tác dụng ôn trung tánhàn, khu phong, tiêu thũng. Công dụng, chỉ định và phối hợp: Hạt dùng chữa hàn tích đình trệ, bụngđầy trướng, táo bón, đại tiện bí kết (tắc nghẽn ruột) ho nhiều đờm loãng, đau tứcngực, bạch hầu và sốt rét. Rễ dùng trị thấp khớp dạng thống phong, bọc máu, đònngã, rắn cắn. Lá dùng bên ngoài khi bị phát cước hoặc làm thuốc sát trùng. Thường dùng hạt dưới hình thức Ba đậu sương nghĩa là hạt Ba đậu đã ép bỏhết dầu đi, sao vàng mới dùng với liều 0,01-0,05g làm viên hoặc chế cao. Lạithường dùng phối hợp với nhiều vị thuốc khác. Rễ dùng với liều 3-10g. Lá có thểdùng tươi giã đắp hoặc tán làm bột sát trùng. Ðơn thuốc: Trị nọc độc rắn cắn: Rễ Ba đậu 30g, ngâm trong một lít rượu,lấy nước đắp ngoài. Dùng lá khô tán bột 0,5g uống với nước mát, ngày một lần. Ghi chú: Bệnh thực nhiệt, táo bón, phụ nữ có thai không dùng. Ba đậu rấtđộc không dùng quá liều. Nếu bị ngộ độc, dùng Ðậu đen, Ðậu xanh, Ðậu đũa hoặcHoàng liên nấu nước uống để giải độc.