Bài giảng Ảnh giả và cạm bẫy trong siêu âm chẩn đoán

Bài giảng Ảnh giả và cạm bẫy trong siêu âm chẩn đoán được biên soạn nhằm giúp người học hiểu được ảnh giả giúp chúng ta tránh được những sai lầm trong phân tích hình ảnh siêu âm; Hiện tượng dội lại nhiều lần trong siêu âm;... Mời các bạn cùng tham khảo để nắm nội dung chi tiết.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Ảnh giả và cạm bẫy trong siêu âm chẩn đoánẢNH GIẢ VÀ CẠM BẪYTRONG SIÊU ÂM CHẨN ĐOÁN BS VÕ NGUYỄN THỤC QUYÊN BS NGUYỄN QUÝ KHOÁNG BS NGUYỄN QUANG TRỌNGI. ĐẠI CƯƠNG:Hiểu được ảnh giả giúp chúng ta tránh được những sailầm trong phân tích hình ảnh siêu âm. hinhanhykhoa.com II. MỘT SỐ ĐỊNH NGHĨA: 1/ Ảnh giả ( artifact; artefact) Hình ảnh mang một số đặc tính: không có thực, không phùhợp cấu trúc thật trong cơ thể; che lấp một tổn thương thựcvà gây sai lầm trong đánh giá tổn thương về vị trí, độ hồi âm,kích thước, hình dạng. Tuy nhiên trong 1 số trường hợp ảnh giả vẫn có lợi trongchẩn đoán, ví dụ nếu có hiện tượng tăng âm sau 1 cấu trúchồi âm trống hay hồi âm kém giúp ta nghĩ có dịch trong cấutrúc đó; ngược lại có bóng lưng sau cấu trúc hồi âm dầy thìnghĩ đến đốm vôi, sỏi, xương hay khí.2/ Cạm bẫy ( pitfall; piege)Đây là nguyên nhân gây sai lầm trong chẩn đoán siêuâm vì thiếu hiểu biết về ảnh giả cũng như thiếu hiểu biếtvề những biến thể bình thường.‘’ Người ta chỉ gặp cái người ta đi tìm và người ta chỉđi tìm cái người ta đã biết’’ ( On ne trouve que ce qu’on cherche et on ne cherche que ce qu’ on connait)III. Ý NGHĨA MỘT SỐ ẢNH GIẢ:( A) ẢNH GIẢ DO TƯƠNG TÁC GIỮA MÔ VÀ SÓNG ÂM:1/ TĂNG ÂM PHÍA SAU( posterior enhancement; renforcement posterieur)- Hiện tượng sáng lên ( trắng hơn) sau cấu trúc chứa dịch,như nang gan, lách, thận, buồng trứng…• Do cấu trúc có độ trở kháng âm nhỏ hơn độ trở kháng âmcủa môi trường xung quanh, sóng âm truyền qua tiêu haonăng lượng ít hơn→ hồi âm trở về có biên độ cao hơn- Hiện tượng này có lợi là giúp chẩn đoán bản chất dịchcủa tổn thương, nhưng bất lợi là che lấp tổn thương phíasau hoặc đánh giá sai tổn thương phía sau như trong tổnthương dịch báng.KHÔNG ĐiỀU CHỈNH CÓ ĐiỀU CHỈNH2/ GIẢM ÂM PHÍA SAU( posterior attenuation; attenuation posterieure):• Do sóng siêu âm bị yếu đi khi xuyên sâu vì các hiệu ứngphản xạ, khúc xạ, hấp thu, khuyếch tán..• Hiện tượng này xảy ra trên một cấu trúc đặc, thường thấytrên một khối u hơn là khối viêm. Ví dụ: gặp trong gan nhiễmmỡ, xơ gan, u xơ tử cung…UTERINE LEIOMYOMA hinhanhykhoa.comFATTY LIVER3/ BÓNG LƯNG:( acoustic shadow; cône d’ ombre):• Đây là một ‘ dải xám’ tối hơn môi trường xung quanh saumột cấu trúc có hồi âm dầy như sỏi, đốm vôi, xương…• Do sóng bị phản hồi mạnh khi tiếp xúc với cấu trúc trênnên bị tiêu hao nhiều năng lượng do đó hồi âm trở về cóbiên độ thấp hơn biên độ hồi âm trở về cùng độ sâunhưng ở các vị trí khác trong môi trường.Đối với trường hợp bóng lưng xảy ra sau 1 bóng khí thìgọi là bóng lưng dơ do 2 bờ bóng lưng không sắc nét vìkhí thay đổi theo thời gian. hinhanhykhoa.comU BÌ BUỒNG TRỨNG hinhanhykhoa.com4/ HIỆN TƯỢNG DỘI LẠI NHIỀU LẦN ( reverberation):• Hiện tượng xảy ra khi sóng siêu âm tiếp xúc với cấu trúccó hồi âm rất dày như khí, lớp mỡ thành bụng, ống dẫnlưu…• Khi sóng siêu âm truyền từ đầu dò vào môi trường cómặt phân cách với hệ số phản xạ lớn nên tạo sóng phảnhồi có biên độ lớn trở về đầu dò, sóng này tác động trênbề mặt đầu dò tạo một vạch hồi âm dày trên màn hình.Sau đó nó trở lại môi trường lại gặp mặt phân cách trênnên phản hồi lần nữa…trở về tạo vạch hồi âm dày thứ 2nằm ngang và song song với vạch trên. Do sóng dội đã đi2 vòng từ đầu dò đến mặt phân cách nên thể hiện trênmàn hình sẽ có vị trí sâu gấp đôi và kích thước, biên độnhỏ hơn.Hiện tượng này sẽ lặp đi lặp lại nhiều lần cho đến khinăng lượng sóng dội bị triệt tiêu. hinhanhykhoa.comhinhanhykhoa.comKHÍ TRONG ĐƯỜNG MẬT (PNEUMOBILIA) VÀ TÚI MẬThinhanhykhoa.com