Bài giảng Bệnh học hô hấp - Bài 7: Viêm phổi

Viêm phổi là bệnh nhiễm trùng đường hô hấp dưới. Bệnh có thể gặp ở mọi lứa tuổi, tuy nhiên viêm phổi thường xuất hiện nhiều hơn ở trẻ nhỏ và người cao tuổi. Nguyên nhân thường gặp nhất gây viêm phổi là nhiễm trùng vi khuẩn, có thể sau một đợt nhiễm virus đường hô hấp trên, lúc này virus làm tổn thương niêm mạc đường dẫn khí hô hấp làm cho vi khuẩn dễ dàng xâm nhập và tấn công vào phổi. Bài giảng này sẽ trình bày một số kiến thức cơ bản về chứng viêm phổi. Mời các bạn cùng tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Bệnh học hô hấp - Bài 7: Viêm phổi VIEÂM PHOÅII. ÑAÏI CÖÔNG: Vieâm phoåi laø nguyeân nhaân chuû yeáu ñöa ñeán nhaäp vieän vaø töû vong ôû treû bò nhieãm khuaån hoâ haáp caáp tính. Treû döôùi 5 tuoåi, ñaëc bieät laø treû döôùi 2 thaùng, laø nhoùm tuoåi coù nguy cô maéc vaø töû vong do vieâm phoåi cao nhaát Treân thöïc teá trong haàu heát caùc tröôøng hôïp vieâm phoåi khoâng tìm ñöôïc taùc nhaân gaây beänh neân vieäc ñieàu trò vieâm phoåi laø ñieàu trò theo kinh nghieäm. Yeáu toá quan troïng nhaát ñeå döï ñoaùn taùc nhaân gaây beänh laø döïa treân tuoåi cuûa beänh nhi. Nguyeân nhaân vieâm phoåi: thay ñoåi tuøy theo löùa tuoåiÑoái vôùi nhöõng nöôùc ñang phaùt trieån:- ÔÛ treû döôùi 5 tuoåi: vieâm phoåi ñöôïc xem nhö vieâm phoåi do vi khuaån, thöôøng gaëplaø: Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae (laø 2 nguyeân nhaân haøngñaàu), Branhamella catarrhalis, Staphylococcus aureus, Streptococcus pyogenes… Rieâng ôû treû döôùi 2 thaùng ngoaøi nhöõng nguyeân nhaân keå treân, coøn coù theågaëp VK Gram aâm ñöôøng ruoät: E.coli, Kliebsiella, Proteus, …..- ÔÛ treû töø 5 – 15 tuoåi: M. pneumoniae, S. pneumoniae, C. pneumoniae, Nontypable H.influenzae,sieâu vi (influenza A hay B, Adenovirus, caùc loaïi sieâu vi hoâhaáp khaùc)II. CHAÅN ÑOAÙN:1. Coâng vieäc chaån ñoaùna. Hoûi bònh söû: Hoûi tìm caùc daáu hieäu: ho, thôøi gian ho, daáu hieäu khoù thôû, soát vaø caùc trieäu chöùng khaùc ñi keøm. Xöû trí tröôùc nhaäp vieän.b. Khaùm laâm saøng: Tìm daáu hieäu nguy hieåm: tím taùi trung öông, khoâng uoáng ñöôïc, li bì – khoù ñaùnh thöùc, co giaät, suy dinh döôõng naëng Tìm daáu hieäu co loõm loàng ngöïc cuõng nhö caùc daáu hieäu co keùo caùc cô hoâ haáp phuï khaùc Ñeám nhòp thôû trong moät phuùt: Ngöôõng thôû nhanh ôû treû em thay ñoåi theo tuoåi, goïi laø thôû nhanh khi: - Nhòp thôû  60 laàn/phuùt ôû treû < 2 thaùng tuoåi. - Nhòp thôû  50 laàn /phuùt ôû treû töø 2 thaùng  < 12 thaùng tuoåi. - Nhòp thôû  40 laàn /phuùt ôû treû ø 12 thaùng  < 5 tuoåi. - Nhòp thôû  30 laàn /phuùt ôû treû ø 5 tuoåi Khaùm phoåi: nghe phoåi: ran phoåi, rì raøo pheá nang, aâm thoåi oáng goõ, rung thanh.c. Caän laâm saøng: Xeùt nghieäm chæ ñònh thöôøng qui khi nhaäp vieän: - X- quang tim phoåi thaúng - Coâng thöùc maùu. Xeùt nghieäm khaùc neáu caàn thieát : - CRP, caáy maùu: neáu nghi ngôø nhieãm truøng huyeát - VS, IDR, BK ñaøm/dòch daï daøy: neáu nghi ngôø lao. - Khí maùu ñoäng maïch: khi coù suy hoâ haáp - Xeùt nghieäm ñaøm, huùt dòch khí quaûn – caùc huyeát thanh chaån ñoaùn (Pheácaàu, Hemophilus, Mycoplasma, RSV,..): trong vieâm phoåi keùo daøi, caàn xaùc ñònhtaùc nhaân2. Chaån ñoaùn xaùc ñònh Laâm saøng: soát, ho, thôû nhanh, khoù thôû. X-quang: laø tieâu chuaån chính cuûa chaån ñoaùn duø möùc ñoä toån thöông treân X- quang coù theå khoâng töông xöùng vôùi bieåu hieän laâm saøng. Tuy nhieân X-quang cuõng khoâng theå gíup phaân bieät giöõa vieâm phoåi do sieâu vi vaø do vi truøng.3. Chaån ñoaùn coù theå:Laâm saøng: beänh nhaân coù soát, ho, thôû nhanh, nhöng treân X-quang chöa thaáy toånthöông nhu moâ phoåi hoaëc nghi ngôø coù toån thöông nhu moâ.4. Chaån ñoaùn phaân bieät: Chaån ñoaùn phaân bieät caùc nguyeân nhaân gaây vieâm phoåi: thöôøng raát khoù Chaån ñoaùn phaân bieät vôùi caùc beänh lyù khaùc: - Suyeãn - Dò vaät ñöôøng thôû boû queân - Caùc beänh lyù phoåi baãm sinh - Caùc nguyeân nhaân gaây suy hoâ haáp khaùc: beänh lyù tim maïch (suy tim, tim baåm sinh, beänh lyù cô tim,…), chuyeån hoùa, ngoä ñoäc, …5. Phaân loaïi vieâm phoåi ôû treû döôùi 5 tuoåi:a. Vieâm phoåi raát naëng: ho hoaëc khoù thôû keøm theo ít nhaát moät trong caùc daáuhieäu sau: Tím taùi trung öông Boû buù hoaëc buù keùm (treû < 2 thaùng), khoâng uoáng ñöôïc Co giaät, li bì – khoù ñaùnh thöùc Suy hoâ haáp naëngb. Vieâm phoåi naëng: ho hoaëc khoù thôû keøm theo ít nhaát moät trong caùc daáu hieäusau: Thôû co loõm loàng ngöïc Caùnh muõi phaäp phoàng Reân ró (ôû treû < 2 thaùng)Vaø khoâng coù caùc daáu hieäu nguy hieåm.- Moïi tröôøng hôïp vieâm phoåi ôû treû döôùi 2 thaùng ñeàu ñöôïc ñaùnh giaù laø naëng.c. Vieâm phoåi: khi ho hoaëc khoù thôû keøm theo thôû nhanh vaø khoâng coù daáu hieäucuûa vieâm phoåi naëng hay raát naëng.III. ÑIEÀU TRÒ:A. Vieâm phoåi ôû treû töø 2 thaùng ñeán döôùi 5 tuoåi:1. Vieâm phoåi raát naëng: Nhaäp vieän Hoã trôï hoâ haáp neáu coù suy hoâ haáp (xem phaùc ñoà suy hoâ haáp) Khaùng sinh: - Chloramphenicol (25 mg/kg IM hay IV moãi 8 giôø) cho ñeán khi caûi thieän. Sau ñoù duy trì baèng ñöôøng uoáng, vôùi toång thôøi gian ñieàu trò laø ít nhaát 10 ngaøy. - Coù theå thay theá baèng Cephalosporin theá heä thöù III: Cefotaxime: 100 mg/ kg/ ngaøy – TMC chia 3-4 laànHoaëc Ceftriaxone 50 mg/kg/ngaøy – TB/ TMC – 1 laàn/ ...