Bài giảng Bệnh học hô hấp - Bài 9: Viêm tiểu phế quản

Viêm tiểu phế quản do vi-rút là tình trạng nhiễm vi-rút cấp tính ở đường hô hấp dưới. Mặc dù bệnh có thể tác động đến mọi người ở bất kỳ độ tuổi nào, thuật ngữ này thường được sử dụng để chỉ tình trạng nhiễm vi-rút ở trẻ nhỏ. Đặc trưng của bệnh là phá hủy tế bào biểu mô, phù nề tế bào và tắc nghẽn đường thở do dịch nhầy và sản phẩm của quá trình viêm. Bài giảng này sẽ trình bày một số kiến thức cơ bản về chứng viêm tiểu phế quản. Mời các bạn cùng tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Bệnh học hô hấp - Bài 9: Viêm tiểu phế quản VIEÂM TIEÅU PHEÁ QUAÛN I. ÑAÏI CÖÔNG: 1. Ñònh nghóa laâm saøng: Vieâm tieåu pheá quaûn laø beänh lyù vieâm nhieãm caáp tính do sieâu vi cuûa caùc pheá quaûn côû nhoû vaø trung bình, xaûy ra ôû treû < 2 tuoåi, ñaëc tröng bôûi hoäi chöùng laâm saøng bao goàm ho, khoø kheø, thôû nhanh  co loõm loàng ngöïc. 2. Nguyeân nhaân:  RSV: haøng ñaàu (50 -75 %), coøn coù khaû naêng laây lan raát cao, coù theå gaây thaønh dòch lôùn hoaëc gaây VTPQ maéc phaûi taïi beänh vieän.  Adenovirus (10%) (type 3, 7, 21): thöôøng coù beänh caûnh naëng hôn, coù khaû naêng dieãn tiieán thaønh VTPQ taéc ngheõn (obliterative bronchiolitis)  Caùc nguyeân nhaân khaùc: parainfluenza, influenza virus, human metapneumovirus, mycoplasma … II. CHAÅN ÑOAÙN: 1. Coâng vieäc chaån ñoaùn: a. Hoûi beänh:  Beänh söû: khôûi phaùt töø töø vôùi soát nheï, ho, soå muõi, khoø kheø, khoù thôû (thöôøng N3 – N4).  Tieàn caên: khoø kheø (neáu coù, caàn phaân bieät vôùi suyeãn)  Yeáu toá nguy cô: - Tuoåi < 3 thaùng - Tieàn söû sanh non, nheï caân, suy hoâ haáp sô sinh (ñaëc bieät khi phaûi giuùp thôû) - Beänh tim baãm sinh, ñaëc bieät tim baãm sinh tím, coù cao aùp phoåi - Beänh phoåi maõn tính saún coù: loaïn saûn pheá quaûn - phoåi, thieåu saûn phoåi, … - Suy dinh döôõng naëng - Suy giaûm mieãn dòch: baãm sinh, maéc phaûi b. Khaùm laâm saøng:  Daáu hieäu sinh toàn  Daáu hieäu nguy hieåm (xem phaùc ñoà Vieâm phoåi)  Daáu hieäu hoâ haáp: Nhòp thôû, daáu co loõm ngöïc, khoø kheø Ran phoåi: ran ngaùy, rít (coøn coù theå coù ran aãm, noå) c. Ñeà nghò xeùt nghieäm caän laâm saøng:  Xeùt nghieäm thöôøng qui (trong tröôøng hôïp nhaäp vieän): - Coâng thöùc maùu - X quang tim phoåi thaúng.  Khí maùu ñoäng maïch: khi coù suy hoâ haáp caàn thôû NCPAP hay giuùp thôû, hoaëc khi coù chæ ñònh vì lyù do khaùc  Xeùt nghieäm dòch muõi haàu tìm khaùng theå RSV baèng test ELISA: khoâng chæ ñònh ñaïi traø. 2. Chaån ñoaùn: chuû yeáu vaãn laø chaån ñoaùn laâm saøng  Gôïi yù bôûi: Tuoåi: < 24 thaùng Bieåu hieän laâm saøng: ho, khoø kheø, thôû nhanh  co loõm ngöïc Yeáu toá dòch teå: thaønh dòch, muøa möa  Caùc xeùt nghieäm caän laâm saøng (CTM, Xquang phoåi, XN sieâu vi, …) khoâng ñaëc hieäu cho chaån ñoaùn - Xquang phoåi: caùc thay ñoåi khoâng ñaëc hieäu. Thöôøng thaáy hình aûnh öù khí pheá nang (thöôøng khu truù ôû ñaùy phoåi), coù theå gaëp hình aûnh xeïp phoåi (thöôøng ôû phaân thuøy ñænh / thuøy treân P). Xquang cuõng coù theå bình thöôøng 3. Chaån ñoaùn phaân bieät:  Suyeãn: Coù tieàn caên khoø kheø vaø ñaùp öùng toát vôùi khí dung Salbutamol Tuy nhieân ôû treû treân 18 thaùng caàn nghó ñeán suyeãn duø laø côn ñaàu  Vieâm phoåi  Ho gaø: caàn löu yù laø treû < 3 thaùng khi bò VTPQ coù theå coù bieåu hieän ho daïng ho gaø  Suy tim  Dò vaät ñöôøng thôû  Caùc nguyeân nhaân khoø kheø hieám gaëp khaùc (meàm suïn pheá quaûn, voøng nhaãn maïch maùu, caùc beänh lyù baãm sinh khaùc): chæ nghó ñeán khi coù daáu hieäu gôïi yù hoaëc dieãn tieán khoâng ñieån hình. III. ÑIEÀU TRÒ: 1. Nguyeân taéc cô baûn: laø ñieàu trò trieäu chöùng, chuû yeáu bao goàm cung caáp ñaày ñuû nöôùc – ñieän giaûi – dinh döôõng, vaø baûo ñaûm ñuû Oxy 2. Chæ ñònh nhaäp vieän:  Treû döôùi 3 thaùng tuoåi  Coù yeáu toá nguy cô: (xem phaàn yeáu toá nguy cô)  Coù daáu hieäu nguy hieãm: tím taùi, boû buù hoaëc buù keùm (treû nhoû hôn 2 thaùng), khoâng uoáng ñöôïc (treû treân 2 thaùng), li bì – khoù ñaùnh thöùc, co giaät, suy dinh döôõng naëng.  Thôû co loõm ngöïc, thôû nhanh (treân 70 laàn / phuùt)  Coù daáu hieäu maát nöôùc. 3. Ñieàu trò caùc tröôøng hôïp nheï, khoâng coù chæ ñònh nhaäp vieän:  Ñieàu trò ngoaïi truù: - Khoâng chæ ñònh khaùng sinh, thuoác daõn pheá quaûn, corticoids - Chæ caàn ñieàu trò trieäu chöùng: + Tieáp tuïc cho treû aên / buù bình thöôøng + Cho treû uoáng nöôùc nhieàu + Haï soát + Chæ söû duïng thuoác giaûm ho an toaøn, khoâng chöùa antihistamines cuõng nhö caùc chaát coù theå coù taùc duïng phuï quan troïng khaùc. - Höôùng daãn caùc daáu hieäu naëng caàn ñeán khaùm laïi ngay - Taùi khaùm sau 2 ngaøy. 4. Ñieàu trò caùc tröôøng hôïp naëng nhaäp vieän: a. Cung caáp ñuû nöôùc – ñieän giaûi – dinh döôõng:  Tieáp tuïc cho aên uoáng, buù.  Chæ ñònh nuoâi aên qua sonde daï daøy khi: - Thôû nhanh treân 70 – 80 laàn / phuùt - Noân oùi lieân tuïc neáu aên uoáng baèng ñöôøng mieäng - Khi treû aên uoáng / buù maø SpO2 giaûm döôùi 90% duø coù thôû Oxygen - Keùm phoái hôïp caùc ñoäng taùc nuùt – nuoát – hoâ haáp, taêng roõ reät coâng hoâ haáp khi aên uoáng / buù  Chæ ñònh truyeàn dòch - nuoâi aên baèng ñöôøng tónh maïch: khi treû coù maát nöôùc, hoaëc khi nuoâi aên baèng ñöôøng tieâu hoùa chæ coù theå cung caáp ñöôïc khoâng quaù 80 ml/kg/ngaøy Caà ...