Bài giảng Bệnh lý đại tràng - ThS. BS. Trần Ngọc Lưu Phương

Bài giảng "Bệnh lý đại tràng" cung cấp các kiến thức giúp sinh viên có thể vẽ bảng tầm soát K đại tràng, vẽ bảng so sánh bệnh viêm loét đại tràng/CROHN, mô tả các thuốc và chỉ định trong điều trị VLĐT/CROHN, mô tả các đặc điểm của polyp đại tràng và cách điều trị polyp đại tràng,... Mời các bạn cùng tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Bệnh lý đại tràng - ThS. BS. Trần Ngọc Lưu PhươngBEÄNH LYÙ ÑAÏI TRAØNG TH.S, BS TRAÀN NGOÏC LÖU PHÖÔNG BM NOÄI TOÅNG QUAÙTMUÏC TIEÂU• VEÕ BAÛNG TAÀM SOÙAT K ÑAÏI TRAØNG.• VEÕ BAÛNG SO SAÙNH beänh VLÑT , CROHN.• Moâ taû caùc thuoác vaø chæ ñònh PT trong ñieàu trò beänh VLÑT/CROHN.• Moâ taû caùc ñaëc ñieåm cuûa polyp ñaïi traøng VAØ CAÙCH ÑIEÀU TRÒ POLYP ÑAÏI TRAØNG• Moâ taû trieäu chöùng lî amib vaø keå phöông phaùp ñieàu trò.• Trình baøy caùc yeáu toá sinh lyù beänh vaø tieâu chuaån chaån ñoaùn IBS.• Neâu caùc phương phaùp ñieàu trò IBSÑAÏI CÖÔNG• ÑA DAÏNG• RAÁT THÖÔØNG GAËP TRONG THÖÏC HAØNH Y KHOA.• TRIEÄU CHÖÙNG CAÙC BEÄNH GAÀN GIOÁNG NHAU – KHOÙ PHAÂN BIEÄT.• THÔØI SÖÏ: IBS – HC RUOÄT KÍCH THÍCHPHAÂN LOAÏI BEÄNH LYÙ ÑAÏI TRAØNG(1)1. BEÄNH LYÙ KHOÁI U:• K ÑAÏI – TRÖÏC TRAØNG: Thöôøng gaëp.• U laønh : POLYP ÑAÏI - TRÖÏC TRAØNG.2. ROÁI LOÏAN CHÖÙC NAÊNG VAÄN ÑOÄNG:• HOÄI CHÖÙNG RUOÄT KÍCH THÍCH (IBS)PHAÂN LOAÏI BEÄNH LYÙ ÑAÏI TRAØNG(2)3. BEÄNH LYÙ VIEÂM ÑAÏI TRAØNG :• LAO• NHIEÃM TRUØNG, KST• KHOÂNG ROÕ CÔ CHEÁ : VIEÂM LOÙET ÑAÏI TRAØNG, CROHN DISEASE• XAÏ TRÒ.4. BEÄNH LYÙ KHAÙC :• BEÄNH LYÙ TUÙI THÖØA• THIEÁU MAÙU ÑAÏI TRAØNG.TRIEÄU CHÖÙNG BEÄNH LYÙ ÑAÏITRAØNG (1)ÑAU BUÏNG KIEÅU ÑAÏI TRAØNG :• Ñau quanh roán / buïng döôùi hoaëc khung ñaïi traøng• Ñau quaën / côn• Thöôøng keøm thay ñoåi tính chaát phaân• Keøm theo ñaùnh hôi nhieàu .• Coù theå giaûm sau ñaùnh hôi / ñi caàu.TRIEÄU CHÖÙNG BEÄNH LYÙ ÑAÏITRAØNG (2)TAÙO BOÙNTAÉC RUOÄTBAÙN TAÉC :• DAÁU KOENIG• Do dính / taéc ngheõnROÁI LOÏAN THOÙI QUEN ÑI CAÀU (CHANGE BOWEL HABIT):• TAÙO BOÙN XEN KEÕ TIEÂU CHAÛY• ÑI TIEÂU NHIEÀU LAÀN/ NGAØY.• Tieâu khoâng heát.TRIEÄU CHÖÙNG BEÄNH LYÙ ÑAÏITRAØNG (3)TIEÂU CHAÛY KEÙO DAØI :• Tieâu chaûy treân 2 tuaàn :• ACP: Tieâu loûng keùo daøi >= 4 tuaàn.• CHIA LAØM 3 NHOÙM : • TIEÂU CHAÛY PHAÂN MÔÕ (Steatorrhea) • TIEÂU CHAÛY COÙ MAÙU (bloody diarrhea) • TIEÂU CHAÛY KHOÂNG MAÙU – KHOÂNG PHAÂN MÔÕ (Non bloody – non steatorrhea)Nguyeân nhaân tieâu chaûy phaân môõ :• Beänh lyù TUÏY: Vieâm tuïy maïn, k tuïy• Beänh lyù nieâm maïc ruoät non (hieám) • Coeliac • Spru • Crohn Ruoät non.• Thieáu maät : • Xô gan, VIEÂM GAN • Taéc maät.• CAÉT DAÏ DAØYNguyeân nhaân tieâu chaûy coù maùu / hoäi chöùng lî• Vieâm loeùt ñaïi traøng, Crohn• K tröïc traøng.• Vieâm ñaïi traøng do xaï trò.• Thieáu maùu ñaïi traøng (VÑT do thieáu maùu nuoâi)• Nhieãm giun saùn• Nhieãm Amib• Xaâm laán töø ñöôøng sinh duïc nöõ.Nguyeân nhaân tieâu chaûy KHOÂNG MAÙU–KHOÂNG MÔÕ• Do thuoác xoå.• Do KST (Giardia)• HIV / AIDS• ROÁI LOAÏN VAÄN ÑOÄNG • CÖÔØNG GIAÙP • BEÄNH TUÙI THÖØA. • HC RUOÄT KÍCH THÍCH.PHÖÔNG TIEÄN THAÊM DOØ (1)FOBT (TÌM MAÙU AÅN TRONG PHAÂN)• Chæ caàn coù 10ml maùu chaûy trong oáng tieâu hoùa.• DÖÔNG TÍNH:  COÙ CHOÃ CHAÛY MAÙU RÆ RAÛ TRONG ÑÖÔØNG TIEÂU HOÙA• TRAÙNH DÖÔNG GIAÛ CAÀN: TRONG 3 NGAØY • KHOÂNG AÊN THÒT ÑOÛ • KHOÂNG DUØNG ASPIRIN / NSAID • KHOÂNG DUØNG THUOÁC BOÅ COÙ CHÖÙA VIT C, Fe • KHOÂNG DUØNG TRAÙI CAÂY / NÖÔÙC TRAÙI CAÂY CHUAPHÖÔNG TIEÄN THAÊM DOØ (2)• XQ ÑAÏI TRAØNG• SOI TRÖÏC TRAØNG• SOI ÑAÏI TRAØNG (+++)PHAÙT HIEÄN SÔÙM K ÑTRAØNG• SÖÏ CAÀN THIEÁT: • Deã ñieàu trò • Coù theå ñieàu trò qua noäi soi – ít toán keùm. • Soáng coøn cao . • LS giai ñoïan ñaàu K ÑT laàm caùc beänh khaùc• PHÖÔNG TIEÄN: • Tìm maùu aån / phaân (FOBT). • SOI TRÖÏC TRAØNG • SOI ÑAÏI TRAØNG.SCREENING K ÑAÏI TRAØNG – PHAÙCÑOÀ THEO ACS NHOÙM NGUY CÔ PHÖÔNG PHAÙPTRUNG BÌNH - FOBT/ naêm(Ngöôøi >50 tuoåi) - SOI TRÖÏC TRAØNG / 3-5 naêm - SOI ÑAÏI TRAØNG / 5-10 naêmTAÊNG NGUY CÔ- Polyp nguy cô thaáp SOI ÑT SAU CAÉT POLYP 3 – 6 naêm- Polyp nguy cô cao SOI ÑT SAU CAÉT trong voøng 3 naêm- Tieàn söû coù K ÑT SOI ÑT SAU 1 NAÊMNGUY CÔ CAO- Tieàn söû gia ñình ña polyp - SOI TRÖÏC TRAØNG ngay tuoåi daäy thì - Test di truyeàn hoïc- Tieàn söû coù beänh Crohn, VLÑT - SAU 12-15 naêm phaùt beänh  SOI ÑT / 1-2 NAÊM + sinh thieát.BEÄNH LYÙ VIEÂM ÑAÏI TRAØNG MAÕN1- Beänh ñaïi traøng do vieâm (IBD – Inflamatory Bowel Disease) :• Beänh Crohn (C.D)• Vieâm loùet ñaïi traøng (UC: Ulcerative Colitis)2- Vieâm ñaïi traøng maõn do amib3- Lao ruoät4- Vieâm ñaïi traøng do xaï tròBEÄNH ÑAÏI TRAØNG DO VIEÂM (IBD)ÑAÏI CÖÔNG :• Gaëp raát nhieàu ôû Phöông taây/USA• Chaâu AÙ: ÍT GAËP.• Nam = Nöõ• Hai ñænh 15 -30 tuoåi / 60-70 tuoåi.• Vieät Nam: • HIEÁM • Chuû yeáu: VIEÂM LOEÙT ÑAÏI TRAØNG • Crohn : RAÁT HIEÁM.SINH LYÙ BEÄNH - IBD• NGUYEÂN NHAÂN: CHÖA ROÕ• SINH BEÄNH HOÏC: • TÖÔNG TAÙC YEÁU TOÁ DI TRUYEÀN – MOÂI TRÖÔØNG • HOÏAT HOÙA Lympho T(CD4) / nieâm maïc oáng tieâu hoùa  DOØNG THAÙC PHAÛN ÖÙNG VIEÂMBIEÅU HIEÄN LAÂM SAØNG - IBDTIEÂU HOÙA :• COÙ KHUYNH HÖÔÙNG TÖØNG ÑÔÏT CAÁP- XEN KEÕ CAÙC ÑÔÏT LUI BEÄNH.• CAÙC TRIEÄU CHÖÙNG: • Ñau quaën theo khung ñaïi traøng • Tieâu chaûy – taùo boùn • Thay ñoåi thoùi quen ñi caàu (CHANGE BOWEL HABIT) • Hoäi chöùng lî • XUAÁT HUYEÁT TIEÂU HOÙA DÖÔÙI.BIEÅU HIEÄN NGOAØI TIEÂU HOÙABIEÅU HIEÄN NGOØAI TIEÂU HOÙA - IBD VIEÂM LOEÙT ÑAÏI TRAØNG CROHNKhôùp : Vieâm coät soáng dính khôùp, - THIEÁU B12vieâm quanh khôùp - SOÛI MAÄTDa : Hoàng ban nuùt - SOÛI THAÄN.Maét : Vieâm keát maïc, vieâm moángmaétGan maät : Vieâm gan maõn töï mieãn,vieâm xô ñöôøng maät, K ñöôøng maätThaän : vieâm ñaøi beå thaän, soûithaän ...