Bài giảng Cặn lắng nước tiểu - BS. Trần Kim Cúc

Bài giảng Cặn lắng nước tiểu do BS Trần Kim Cúc biên soạn sau đây sẽ giúp cho các bạn biết được nguyên tắc của xét nghiệm cặn lắng nước tiểu; kỹ thuật lấy nước tiểu để làm xét nghiệm; 8 bước của kỹ thuật làm cặn nước tiểu thuần thục; phần cặn HC và VC hiện diện trong nước tiểu bình thường và nước tiểu bệnh lý; giá trị của xét nghiệm cặn lắng nước tiểu trong các bệnh lý về thận - tiết niệu.

Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Cặn lắng nước tiểu - BS. Trần Kim CúcCẶNLẮNGNƯỚCTIỂU BS.TrầnKimCúc MỤCTIÊU• TrìnhbàynguyêntắccủaxétnghiệmCLNT.• TrìnhbàyđúngkỹthuậtlấynướctiểuđểlàmXN.• Thựchiện8bướccủaKTlàmcặnnướctiểuthuần thục.• Nhậndiệnđúngmộtsốt/phầncặnHCvàVChiện diệntrongnướctiểub/thườngvànướctiểubệnhlý.• ĐánhgiáđượcgiátrịcủaxétnghiệmCLNTtrongcác bệnhlývềthậntiếtniệu. I.PHẦNGIỚITHIỆU1. Tạisaonênthửnướctiểu? LàmộtXNcơbảntrongniệuhọc,giúpchẩnđoáncác bệnhvềtiếtniệu,gan,tuyếnnộitiết,chuyểnhóacác chấttrongcơthể,thainghén,sựbàitiếtcácchấtthuốc đưavàocơthể,nhiễmkhuẩnvàvềkýsinhtrùng.MộtXN NTđầyđủbaogồmcảXNhóahọcvàXNcặnniệu. LàmộtXNquantrọngtrongchămsócsứckhỏecho conngười.Nógiúpchochẩnđoán,theodõibệnhlývà phươngthứcđiềutrị,đồngthờicũngcungcấpthôngtin cầnthiếtchosứckhỏe. ThậnrấtquantrọngtrongsinhlýcủacơthểkhicóbệnhNTsẽthayđổitrướckhicóbiểuhiện lamsang PhântíchNTcungcấpchobácsĩnhữngthôngtincó giátrị,chophépđiềutrịsớmhayítralàngănngừasự tiếntriểncủabệnhvàhạnchếtổnthương. Lấynướctiểuđểthửdễdàng,kođòihỏikỹthuật haythủthuậtđặcbiệt,kogâyp/ưnơibệnhnhân nênXNnàyđượcsửdụngrấtphổbiếnnhờtínhdễ thựchiện,thuậnlợi,vàíttốnkémcủanó.2. Tínhchấtchungvàtphhcủanướctiểungười• Màusắc:thayđổitừgầnnhưkomàumàuvàng sậm(màuhổphách),hoặccóthểcónhữngmàuko đặctrưng.• Độtrong:Bìnhthườngtrong.CácTPlơlửngcóthể làmchoNTcómộtđộđụcíthaynhiều,nhưngđể lâusẽlắng.NTcóthểtrắngđụcnhưsữatrong nhữngtrườnghợptiểumủ,tiểudưỡngchấp,tiểura cặn(dophosphatecao),hoặcdobệnhgiunchỉ,...• Mùi:mớilấycómùirấtnhẹ.Khiđểlâucáct/phần trongnướctiểucóthểtạoramùiAmoniacđặc trưng.NTnhiễmtrùngcómùihôingaykhimớilấyvàgiảm khiđểlâu.Mộtsốchấtbayhơicóthểcómùiđặctrưngcủanó. TD:CetontrongNTbệnhnhântiểuđường. Thayđổimàusắcnướctiểu Màunộisinh Màungoạisinh Trênmộtvàingười Đỏ Hemoglobin Đỏ saukhiăncủcải Đỏnâu Myoglobin đường Anthraquinones Hồngcầu Đỏđục Cam (thuốcnhuận (khônglygiải) trường),Rifadin. Vàng Hồng(Cóbọtkhi Bilirubin (nếucótính Phenolphtalein lắc) kiềm) Xanh,xanhlá MethylenBlueTừnâuđến Bệnhlýđenkhiđể Alkaptonuria Nâu(khiđểlâu) LDopa lâuII.CÁCHLẤYMẪUNƯỚCTIỂU • Tốtnhấtnênlấyvàobuổisángsớmlúcngủdậy. • Lấynướctiểuvàomộtlọsạch,khô,cónhãndán ghitênBNtrênlọ. • Vớiphụnữ:nênrửabộphậnSDngoàitrướckhi lấy. • Khôngtiểubỏphầnnướctiểuđầu. • NênXNngaytrongvòng2giờsaukhilấy. • B/quảnNT:thêmvào10giọtFormol10%cho 300mlNTkođượcdùngđểlàmcácXNkhác được. III.DỤNGCỤMÁYMÓC THUỐCNHUỘM• Máyquaylytâm.• Chailọsạchhoặcbìnhnón500ml.• Ốnglytâmđáynhọn15ml.• PipettePasteur(50giọt#1ml).• Lamkính,phiếnkínhmỏng(Lammelle).• Kínhhiểnvi.• Formol10%.• Thuốcnhuộm:SternheinerMalbinStaining IV.NGUYÊNTẮC TrongNTcólơlửngcácTPrấtnhỏ: cáctếbàocủatổchức,tinhthểhóahọc,... Khilytâm,nhữngTPđótậptrunglại. LấymộtgiọtcặnlytâmđemsoiKHV giữalamkínhvàlammelle. Kỹthuật:8bước1.Lắcnhẹbìnhnón(hoặclọ)NTđểcáccặnphântán đều(H.1)2.Rótngayvàoốnglytâmtớikhoảng2/3ốnglytâm (H.2)3.Lytâmvớitốcđộ1500vòng/phút/5phút(H.3)4.NhẹnhàngnghiêngốnglytâmđổphầnNTởtrên (H.4)5.Nhuộmcặnlắngdướiđáyốngnghiệmbằngcáchnhỏ 1giọtSternheinerMalbinstaining(H.5)6.DùngpipettePasteurhútvàothổira34lầnsaocho7.Lấy1giọtcặnđã“đồngnhất”đểlênlamkính Đậylammellelêntrênlamkính(nơicógiọtcặn). Ghisốtrênlam(Sốthứtựcủanướctiểu)(H.7)8.Cóthểxem2cặnNTtrêncùngmộtlamkính(H.8)DùngKHVvới:Vậtkính10xđểnhìntổngquátquangtrường.Vậtkính40xđểxácđịnhloạitếbào.Cóthểhạthấptụquangđủđểthấynhữngyếutố trongsuốt.• mm KYTHUATDEM• Dếmnhữngvậtthểtrên23quangtrường,lấy trungbìnhcộngvàghikếtquả.VD:• Hồngcầu:25• Bạchcầu:48 Quangtrường40• Tếbàobì:23• Trụhạtthô:12 Quangtrường10• Tinhthểvàvitrùngtaghimứcđộnhậnđịnh(+),(+ +), (+++).• Riêngtếbàotacóthểghinhậnriêngtừngloạimột. ...