Bài giảng Cây thuốc lá - Phan Đình Tuyến

Bài giảng "Cây thuốc lá" trình bày về giá trị kinh tế và tình hình sản xuất về cây thuốc lá, cơ sở sinh vật học, các thời kỳ sinh trưởng và phát triển của cây thuốc lá,... Mời các bạn cùng tham khảo nội dung bài giảng để nắm bắt đầy đủ nội dung chi tiết.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Cây thuốc lá - Phan Đình Tuyến CÂY THUỐC LÁ NGƯỜI THỰC HiỆN: PHAN ĐÌNH TUYẾN ĐƠN VỊ: HÒA ViỆT JSC Cây thuốc lá (Nicotiana) I. Giá trị kinh tế và tình hình sản xuất 1. Giá trị kinh tế ­ Cây thuốc lá có nguồn gốc Nam Mỹ và có lịch sử trồng trọt cách đây khoảng 4000 năm ­ Từ Nam Mỹ cây thuốc lá được đem đi trồng khắp nơi trên thế giới thuộc châu Á, châu Mỹ,  châu Âu, châu Phi ­ Ý nghĩa kinh tế:  + Thuốc lá là mặt hàng xa xỉ phẩm nhưng nhu cầu sử dụng trên thị trường thế giới là rất lớn.  Trồng thuốc lá cho hiệu quả cao hơn nhiều so với cây trồng khác (1000­1200 USD/1tấn lá  khô) + Trong thuốc lá có thể chiết suất một số chất hoá học có thể được sử dụng làm thuốc bảo  vệ thực vật. + Trong y học người ta chiết suất từ thuốc lá chất Hemoglobin được sử dụng làm thuốc chữa  bệnh. 2. Tình hình sản xuất * Tình hình sản xuất trên thế giới ­ Diện tích thuốc lá chủ yếu tập trung ở Châu Á 2.500.000ha, Châu Mỹ 1.600.000 ha, Châu Phi  * Tình hình sản xuất thuốc lá tại Việt Nam ­ Thực dân Pháp đã đưa cây thuốc lá vào trồng ở Việt Nam vào 1935 tại Bình Thuận, 1940  thuốc lá mới được trồng ở miền Bắc ­ Ở miền Bắc thuốc lá sợi vàng được trồng từ năm 1940 ở Cao Bằng, Lạng Sơn với giống  thuốc lá sợi vàng ­ Nhìn chung năng suất thuốc lá của Việt Nam còn thấp do: + Chưa có giống thuốc lá cho năng suất cao mà chủ yếu là giống cũ + Do kỹ thuật thâm canh còn nhiều hạn chế: mật độ, phân bón, thời vụ ­ Phân bố các vùng sản xuất thuốc lá ở nước ta (ở các vùng đất bạc màu) + Các tỉnh miền núi: Cao Bằng, Lạng Sơn, Thanh Hoá là vùng có diện tích thuốc lá  lớn của cả nước, đất đai có thể mở rộng được diện tích, đất hơi chua, dinh dưỡng trung bình. + Vùng thuốc lá Đông Nam Bộ ( Quảng Ngãi, Đồng Nai, Tây Ninh): có khí hậu nhiệt  độ cao, đất đai tốt, có thể mở rộng được diện tích. II. Cơ sở sinh vật học 2.1. Phân loại thực vật ­ Cây thuốc lá thuộc ngành hạt kín Angiospermae Lớp hai lá mầm Dicotylendones Phân lớp cúc  Asteridae Bộ hoa mõm sói Scrophulariales Họ cà Solanaceae Chi Nicotiana Trong chi Nicotiana có 50­70 loài, phần lớn là dạng cỏ, còn một số ít loài dạng thân  đứng, hầu hết là các loài dại phụ, chỉ có 2 loài có giá trị kinh tế là  ­ Nicotiana Tabacum L. ­ Nicotiana Rustica L. N.Tabacum N.Rustica Rễ tương đối lớn Rễ nhỏ Thân: tương đối to, chiều cao thân  Thân: nhỏ, chiều cao thấp 0,3­1m từ 1­3m Lá:  to,  mỏng,  số  lượng  lá  từ  15­ Lá:  nhỏ,  dày,  số  lượng  lá  từ  8­20  100 lá lá Hoa: hồng hoặc phớt hồng Hoa: vàng hoặc xanh vàng Quả: to, nâu Quả: nhỏ Hạt: rất nhỏ. 0.05­0.09g/1000hạt Hạt: 0.2­0.3g/1000hạt Hoa của 2 loài thuốc lá N.rustica N.tabacum 2.2 Đặc điểm thực vật học của các giống thuốc lá sợi vàng Virginia 2.2.1. Đặc điểm bộ rễ ­ Rễ thuốc lá gồm rễ trụ, rễ con, rễ hấp thu + Rễ trụ là rễ phát triển từ phôi của hạt, có khả năng ăn sâu 1­1,2 m.  + Rễ con được phân nhánh ra từ rễ chính cùng với các rễ . Rễ con là thành phần chính trong  bộ rễ của cây thuốc lá. ­ Rễ thuốc lá có khả năng tái sinh mạnh, hình thành các rễ bất định ở phần cổ rễ khi ta vun  xới ­ Rễ thuốc lá là cơ quan duy nhất hình thành nên Nicotin. Nicotin được hình thành ở rễ sau đó  được vận chuyển đưa lên các bộ phận khác ở trên cây nhất là phần lá. ­ Bộ rễ thuốc lá thích hợp với pH từ 6­7  ­ Rễ thuốc lá ưa ẩm nhưng rất sợ úng. Trong điều kiện ngập úng bộ rễ thuốc lá không phát  triển được. ­ Có 2 chứng minh để chứng minh Nicotin được hình thành từ rễ 2.2.2. Thân thuốc lá ­ Thân thuốc lá thuộc loại thân đơn trục mọc thẳng cao từ 1­3m. Chiều cao thân phụ  thuộc và giống, điều kiện canh tác, kỹ thuật gieo trồng, thời vụ ­ Trên thân có nhiều lóng và ngăn cách bởi các đốt, mỗi đốt mang một lá và một chồi  nách. Trong chồi nách phân ra làm 2 loại: chồi nách chính (ở giữa nách lá), chồi nách  phụ (ở 2 bên). Khi ta ngắt chồi chính thì các chồi phụ sẽ phát sinh. Khi chồi phụ  phát sinh ta có thể ngắt để tập trung dinh dưỡng cho các lá chính.  ­ Trên thân có một lớp lông dính bao phủ, mật độ lông thay đổi theo các giai đoạn  sinh trưởng, cây càng già mật độ lông trên thân càng giảm. 2.2.3. Lá  thuốc lá ­ Đặc điểm chung của lá thuốc lá + Lá thuốc lá mọc từ các đốt của thân theo một đường vòng xoắn từ dưới  lên trên và phân bố đều ra bốn hướng của cây + Hình dạng, kích thước lá thuốc thay đổi phụ thuộc vào giống, điều kiện  ngoại cảnh, kỹ thuật canh tác. Các lá thuôc ở giữa to hơn các lá thuốc ở gốc và  ngọn. Lá thuốc lá hình trứng, ô van, e líp, thuôn bầu, thuôn dài .... + Số lá trên cây thay đổi theo giống, trung bình các giống ở nước ta có số lá  trung bình từ 20­35 lá + Bề mặt lá thuốc khi non có lông tơ màu trắng, dày và dính bao phủ. Khi  già lớp lông tơ thưa dần, ít dính và rụng đi. Một số dạng lá thuốc ­ Đặc điểm sinh trưởng của lá thuốc trên cây + Lá thuốc lá do các mầm sinh trưởng phân hoá tạo thành theo thứ tự từ dưới lên  trên, cho đến khi mầm chuyển sang phân hoá mầm hoa sẽ kết thúc giai đoạn phân  hoá lá. Thời gian phân hoá lá dài hay ngắn phụ thuộc và giống, điều kiện chăm sóc.  Các giống có thời gian sinh trưởng dài, số lá ít, thời gian phân hoá lá dài và ngược lại ­ Quá trình sinh trưởng của lá (30­45 ngày) có thể chia làm 3 giai đoạn + Giai đoạn 1: từ khi lá được phân hoá cho tới khi diện tích lá đạt ¼ diện  tích lá tối đa. Giai đoạn này là giai đoạn phân hoá các tế bào của lá, diện tích lá tăng  chậm nhưng nó quyết định đến kết cấu lá và diện tích lá sau này. + Giai đoạn 2: tiếo theo giai đoạn 1 cho đến khi lá đạt tới diện tích lá tối đa.  Đây là giai đoạn sinh trưởng mạnh của lá, diện tích lá tăng nhanh do các tế bào được  phân hoá ở giai đoạn trước tăng nhanh thể tích. Giai đoạn này quyết định đến diện  tích lá thuốc + Giai đoạn 3: từ kh ...