Bài giảng Chăm sóc sức khỏe tâm thần cộng đồng - Ths. Bs. Nguyễn Tấn Đạt

Bài giảng Chăm sóc sức khỏe tâm thần cộng đồng do Ths. Bs. Nguyễn Tấn Đạt biên soạn trình bày các nội dung chính sau: Tình hình sức khỏe tâm thần trên thế giới và Việt Nam; Mục tiêu và các giải pháp chuyên môn kỹ thuật để thực hiện chương trình chăm sóc sức khỏe tâm thần tại cộng đồng; Mô tả chức năng, nhiệm vụ của tuyến y tế cơ sở trong công tác bảo vệ sức khỏe tâm thần cộng đồng; Tầm quan trọng của việc thực hiện chương trình bảo vệ sức khỏe tâm thần cộng đồng trong công tác chăm sóc và bảo vệ sức khỏe nhân dân.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Chăm sóc sức khỏe tâm thần cộng đồng - Ths. Bs. Nguyễn Tấn Đạt Bạn có những triệu chứng nào sau đây kéo dài liên tục trong 2 tuần qua không? 1. Giảm khí sắc 2. Chán nản, mất hứng thú 3. Rối loạn sự ngon miệng: giảm hoặc tăng cân 4. Rối loạn giấc ngủ 5. Dễ kích thích hay trì độn 6. Mất năng lượng 7. Cảm giác tội lỗi 8. Giảm tập trung 9. Ý nghĩ tự sát 1 Tiêu chuẩn chẩn đoán trầm cảm của DSM-IV Có cả 2 triệu chứng 1 và 2 Hoặc có ít nhất 5/9 triệu chứng trong đó phải có 2 triệu  chứng số 1 hoặc số 2 Các triệu chứng kéo dài liên tục ít nhất trong 2 tuần 2 CHĂM SÓC SỨC KHỎE TÂM THẦN  CỘNG ĐỒNG Ths. Bs. Nguyễn Tấn Đạt 3 Mục tiêu học tập 1. Hiểu được tình hình sức khỏe tâm thần trên thế giới và Việt  Nam  2. Trình bày được mục tiêu và các giải pháp chuyên môn kỹ  thuật để thực hiện chương trình chăm sóc sức khoẻ tâm thần  tại cộng đồng. 3. Mô tả được chức năng, nhiệm vụ của tuyến y tế cơ sở trong  công tác bảo vệ sức khỏe tâm thần cộng đồng. 4. Nhận thức được tầm quan trọng của việc thực hiện chương  trình bảo vệ sức khoẻ tâm thần cộng đồng trong công tác  chăm sóc và bảo vệ sức khoẻ nhân dân. 4 10 ch-ương trình/DA mục tiêu quốc gia 1. DA phßng chèng bÖnh lao 2. DA phßng chèng bÖnh phong 3. DA phßng chèng bÖnh sèt rÐt 4. DA phßng chèng bÖnh sốt xuất huyết 5. DA phßng chèng bÖnh HIV/AIDS 6. DA phßng chèng suy dinh d­ìng trÎ em 7. DA b¶o  vÖ s ø c  kháe  t©m thÇn t¹i c é ng  ®ång 8. DA ch¨m sãc søc kháe sinh s¶n. 9. DA tiªm chñng më réng. 10. DA chăm sóc sức khỏe lứa tuổi học đường 5 Tình hình thế giới – khu vực  Khẩu hiệu “Đừng loại bỏ, hãy chăm sóc” (Kofi Anan, ngày Sức  khỏe tâm thần thế giới 7/4/2001) >400 triệu người bị rối loạn tâm thần và bệnh não Bệnh nhân tâm thần sẽ tăng rất nhanh ở các nước đang phát  triển. Trước TK 18: BTT được quan niệm do ma quỷ, thánh thần Sau TK 18 các nhà tâm thần, triết học đã thống nhất BTT là  do rối loạn các chức năng hoạt động của não 6 Sức khỏe tâm thần và Rối loạn do sử dụng các chất hóa học Rối loạn Số năm chịu đựng  Tần suất ước  tàn tật năm 2010 lượng (ngàn) ** Trầm cảm* 74,264 6 % Rối loạn lo âu 26,826 10 % Tâm thần phân liệt (chứng  14,400 0.5 – 1 % loạn thần) Rối loạn lưỡng cực 12,867 1 – 2 % Rối loạn do sử dụng các  16,412 0.5 – 4 % thuốc Lạm dụng rượu 13,826 0.5 – 10 % Tất cả các Rối loạn tâm  176,626 5 – 25 % thần và sử dụng hóa chất *Trầm cảm đơn cực and dysthymia (Trầm cảm mạn tính) ** Gánh nặng bệnh tật toàn cầu2010; Lancet; 2012. Tỷ lệ (%) bệnh tâm thần ở một số nước trên thế giới Trung  Đài  Hàn  Việt  Bệnh Mỹ Anh Quốc Loan Quốc Nam TT phân liệt 0,6­1,1 0,68­1,3 0,42­0,47 0,31 0,31­0,54 0,47 Động kinh 0,3­0,5 0,46­0,62 0,3­0,5 0,43 0,26­0,47 0,33 Trầm cảm 3­5 2,8­4,2 2,3­4,5 3,6 3,1­5,3 2,47 Lo âu 2,5­3,2 1,96­3,1 1,75­2,6 2,2 1,87­3,52 2.27 Chậm  phát  0,5­0,7 0,42­0,61 0,38­0,57 0,55 0,38­0,57 0,61 triển TT Tổng 12,9 11,7 8,7 8 16,3 6,15 8 Gánh nặng bệnh tật toàn cầu (Murray et al; Lancet 2012)  Có sự thay đổi lớn từ các nguyên nhân lây nhiễm, liên quan đến sức khỏe sinh sản, sơ sinh, và dinh dưỡng sang các bệnh không lây. Điều trị hiệu quả hơn đối với các bệnh lây nhiễm Lão hóa do tuổi thọ tăng  Các Rối loạn tâm thần và hành vi 7.4 % của DALYs* (tăng 37 % từ năm 1990) 23 % của YLDs* (tăng 37 % từ năm 1990)  Chỉ ~ 0.5 – 5 % của chi phí y tế * DALYs = Disability Adjusted Life Year – Số năm mất do bệnh tật, tàn tật hoặc chết sớm *YLD = yrs. lived with disability - số năm sống với bệnh tật YLD - số năm sống với bệnh tật  Rối loạn tâm thần chiếm đến 23 % của YLDs • Trầm cảm đơn thuần chiếm 10 % của YLDs • Đứng thứ hai sau đau thắt lưng.  YLD từ Trầm cảm: • Gấp 3 x đái tháo đường • Gấp 8 x bệnh tim • Gấp 40 x ung thư  Tại sao? • Phổ biến • Khởi phát sớm • Diễn tiến mạn tính nếu không điều trị hiệu quả 10 nguyên nhân gây tàn tật hàng đầu (DALYs) 1999 ...