Bài giảng Chương 2: Lý luận cơ bản về tiền tệ – ThS. Nguyễn Anh Tuấn

 Bài giảng 'Chương 2: Lý luận cơ bản về tiền tệ' cung cấp cho người học các kiến thức: Sự ra đời và phát triển của tiền tệ, bản chất và chức năng của tiền tệ, các chế độ tiền tệ. Mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết.

Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Chương 2: Lý luận cơ bản về tiền tệ – ThS. Nguyễn Anh Tuấn Chương 2 Lý Luận cơ bản về Tiền tệ 1 Sự ra đời và phát triển cuả tiền tệ (TT) 1.1 Khái quát quá trình phát triển của tiền tệ Sự ra đời của TT gắn liền với quá trình phát triển của sản xuất & lưu thông hàng hóa : + Trao đổi SP trực tiếp H - H, đáùnh dấu sự chuyển tiếp từ kinh tế tự cung tự cấp sang nền kinh tế trao đổi + Sự ra đời của “ vật trung gian “ trong trao đổi + Quá trình cố định dần vai trò của vật trung gian dẫn đến sự ra đời của tiền tệ, đánh dấu giai đoạn phát triển từ KTế đổi chác sang nền KTế tiền tệ 1.2 Các thời kỳ phát triển của TT: + Hóa tệ không kim loại + Tiền kim loại . Kim loại được chọn: sắt, đồng, vàng, bạc . Tự do in đúc, sau đó nhà nước thống nhất tiêu chuẩn . Xuất hiện tiền đầy đủ giá trị và chưa đủ giá trị . Nhiều nước trong lưu thông cùng xuất hiệ̣n hai kim loại + Tiền giấy - tiền tín dụng Tiền giấy chỉ là một loại tiền dấu hiệu, nên để được sử dụng là phương tiện trao đổi phải dựa vào sự tín nhiệm của con người Có thể nói thời đại lưu thông tiền giấy trải qua hai giai đoạn: Giai đoạn tiền giấy khả hoán (có thể chuyển đổi ra vàng) và giai đoạn tiền giấy bất khả hoán (không có khả năng chuyển đổi ra vàng). . Trước thế chiến lần thứ I các nước đã áp dụng chế độ tiền giấy khả hoán, nên vàng được xem là cơ sở đảm bảo để các ngân hàng phát hành tiền tín dụng. Ngân hàng phát hành có trách nhiệm chuyển đổi tiền tín dụng ra vàng cho người sở hữu nó bất cứ lúc nào. tiền giấy khả hoán chỉ tồn tại ở một quốc gia có tiềm lực kinh tế mạnh như Anh,Pháp, Mỹ . Ngày nay các nước đều áp dụng chế độ lưu thông tiền giấy. Tiền giấy do ngân hàng trung ương thống nhất phát hành là đồng tiền hợp pháp, được lưu hành với giá trị bắt buộc và nhà nước không thực hiện chuyển đổi tiền giấy ra vàng. Tiền giấy được sử dụng làm phương tiện trao đổi ngày càng phổ biến vì những tiện lợi như dễ mang theo trong người, dễ cất trữ. + Các hình thức khác của tiền tệ ( Bút tệ, tiền điệ̣n tử …) - Tiền qua ngân hàng (Bút tệ) sự phát triển mạnh mẽ của ngân hàng, quá trình thanh toán ngày nay được tập trung đại bộ phận qua ngân hàng thông qua các bút toán chuyển khoản hoặc thanh toán bù trừ trên tài khoản ký thác. Tiền ghi sổ cùng với các chứng từ thanh toán như séc, giấy chuyển ngân, giấy nhờ thu… đã làm đa dạng các phương tiện thanh toán bên cạnh hình thức thanh toán bằng tiền mặt, đồng thời còn tạo điều kiện giảm bớt những chi phí lưu hành tiền giấy như in ấn, bảo quản, kiểm đếm, vận chuyển. Tiền điện tử, tiến bộ khoa học kỹ thuật ngày càng đi sâu vào đời sống kinh tế xã hội thì việc sử dụng những loại thẻ thanh toán trở nên được ưa chuộng, vì người ta có thể thanh toán ngay, giảm thiểu thời gian luân chuyển chứng từ qua ngân hàng hoặc ghi chép chứng từ thanh toán. Tóm lại: lịch sử ra đời và phát triển của tiền tệ luôn mang dấu ấn của nền văn minh nhân loại. Điều này được chứng minh qua quá trình hoàn thiện các hình thức tiền tệ, từ hình thức sơ khai ban đầu là hóa tệ không kim loại cho đến tiền điện tử ngày nay Ngoài ra, tiến trình phát triển này còn biểu hiện cho sự chuyển biến sâu sắc về quan niệm tiền tệ của những người sở hữu nó, đó là từ quan niệm tiền tệ không chỉ là phương tiện trao đổi mà còn phải được thừa nhận là biểu trưng cho của cải xã hội (hóa tệ, kim tệ) cho đến tính phi vật chất hóa tiền tệ (bút tệ, tiền giấy, tiền điện tử) đã ngày càng được xem là nét đặc trưng cơ bản của quan niệm tiền tệ hiện đại. 2. Bản chất & Chức năng của tiền tệ 2.1 Bản chất Thế kỷ 15 thuyết đề cao tiền vàng Vàng, bạc tự nhiên là tiền tệ, vàng, bạc là của cải chính tông. Thế kỷ 18, thuyết tiền duy danh: đề cao tiền dấu hiệu. Tiền giấy và tiền kim loại là như nhau, chỉ là dấu hiệu thanh toán hay nhãn hiệu mà nhờ đó hàng hóa được lưu thông. Từ đó, họ kết luận: tiền tệ chỉ là một công cụ kỹ thuật tiện cho trao đổi hàng hóa, chỉ là đơn vị tính toán trừu tượng nên bản thân tiền tệ không cần có giá trị nội tại Thế kỷ 19: Quan điểm của K .Marx Tiền tệ (vàng, bạc) là một hàng hóa, song là một hàng hoá đặc biệt, được tách ra khỏi thế giới hàng hoá để làm vật ngang giá chung, đo lường và biểu thị giá trị cuả tất cả các hàng hoá khác. Ngoài ra, trong một số chức năng cuả tiền như: phương tiện lưu thông, phương tiện thanh toán… không nhất thiết phải sử dụng tiền đủ giá mà có thể dùùng tiền dấu hiệu. Thế kỷ 20 : Quan điểm kinh tế học hiện đại: Tiền tệ là phương tiện trao đổi, người ta không còn quan tâm đến giá trị nội tại cuả tiền, là đủ giá hay không đủ giá, mà bất cứ vật nào, có thể chuyển đổi ra hàng hoá đáp ứng cho nhu cầu giao dịch hay thanh toán đều là tiền. Trên cơ sở đó các loại tiền trong lưu thông được chia làm 2 nhóm : + Tiền theo nghĩa hẹp ( Tiền giao dịch) + Tiền theo nghĩa rộng (Tiền tài sản ) Tóm lại Tiền tệ là một phương tiện trao đổi được l ...