Bài giảng Đặc điểm dịch tễ học bệnh sốt rét ở Việt Nam

Bài giảng Đặc điểm dịch tễ học bệnh sốt rét ở Việt Nam giúp sinh viên: Phân tích được đặc điểm địa hình, thời tiết, khí hậu, loại Plasmodium, loại muỗi truyền bệnh trong dịch tễ sốt rét ở Việt nam, trình bày được các yếu tố nguy cơ về tập quán đối với dịch tễ sốt rét, nêu được các yếu tố nguy cơ về kinh tế - xã hội đối với DTSR, trình bày được phân vùng DTSR ở Việt Nam.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Đặc điểm dịch tễ học bệnh sốt rét ở Việt Nam ĐẶC ĐIỂM DỊCH TỄ HỌC BỆNH SỐT RÉT Ở VIỆTNAM 1 I. MỤC TIÊU MỤC 1. Phân tích được đặc điểm địa hình, thời tiết, khí hậu, loại Plasmodium, loại muỗi truyền bệnh trong dịch tễ sốt rét ở Việt nam 2. Trình bày được các yếu tố nguy cơ về tập quán đối với dịch tễ sốt rét( DTSR ) 3. Nêu được các yếu tố nguy cơ về kinh tế -xã hội đối với DTSR 4. Trình bày được phân vùng DTSR ở Việt nam 2 II. NỘI DUNG 1. Đặc điểm địa hình trong DTSR ở VN Nước ta có địa hình phức tạp, nhiều vùng xen kẽ nhau như, núi rừng, cao nguyên, trung du, đồng bằng, ven biển, đảo... Mặt khác thì hệ thống chứa nước ở VN rất phong phú. Có nhiều sông suối, ao hồ, kênh rạch, mương rãnh tạo điều kiện thuận lợi cho muỗi phát triển, làm cho bệnh sốt rét xuất hiện nhiều, dịch sốt rét dễ phát sinh 3 2. Đặc điểm thời tiết, khí hậu ảnh hưởng tới DTSR 2.1. Yếu tố mưa: Mưa là điều kiện thuận lợi cho muỗi phát triển vì muỗi chỉ đẻ ở những nơi có nước - Mùa mưa ở Miền Bắc: Tháng 5 – 10 - Mùa mưa ở Miền trung: Tháng 7 – 12 - Mùa mưa ở Nam Bộ: Tháng 5 – 10 Mật độ muỗi cao vào đầu và cuối mùa mưa nên dịch sốt rét thường xảy ra vào mùa mưa 4 2. Đặc điểm thời tiết, khí hậu ảnh hưởng tới DTSR 2.2. Nhiệt độ tự nhiên: Nhiệt độ ảnh rất lớn tới DTSR vì nhiệt độ càng cao thì thời gian hoàn thành chu kỳ của KSTSR trong cơ thể muỗi càng nhanh, nhiệt độ cũng chi phối sự hoạt động của muỗi - Miền Bắc: Mùa hè nhiệt độ cao, lại là mùa mưa nên muỗi sinh sản nhiều thuận lợi cho bệnh sốt rét phát triển, mùa đông sự lan truyền bệnh sốt rét giảm - Miền Nam: Nhiệt độ cao quanh năm, nhiệt độ trung bình hàng năm trên 20 độ( trừ Đà Lạt ) nên rất thuận lợi cho bệnh sốt rét phát triển 5 3. Đặc điểm của loại Plasmodium trong DTSR ở VN Loại KSTSR là yếu tố quyết định tính chất dịch sốt rét - Dịch do P.falciparum xẩy ra đột ngột, diễn biến nặng, tử vong cao, thời gian tồn tại vụ dịch ngắn - Dịch do P.vivax xẩy ra chậm hơn, diễn biến nhẹ, không hoặc ít tử vong, nhưng thời gian tồn tại vụ dịch dài hơn 6 4. Đặc điểm của muỗi truyền bệnh sốt rét Muỗi truyền bệnh sôt rét giữ vai trò quan trọnh trong các vụ dịch.Vùng nào có nhiều muỗi truyền bệnh thì vùng đó dịch lan rất nhanh. *An. Minius:Muỗi truyền bệnh SR chủ yếu phân bố ở vùng rừng núi (ven rừng nhiều suối khe) khắp cả nước.Muỗi hút máu về tối và đêm chủ yếu ở trong nhà, đẻ trứng ở suối nước rong chảy chậm, 2 bên bờ có cỏ, lòng suối có cát, có ánh sáng. 7 Muỗi truyền bệnh sốt rét 8 4. Đặc điểm của muỗi truyền bệnh sốt rét • *An.dirus :Muỗi truyền bệnh SR chủ yếu, phân bố ở rừng rậm và bìa rừng từ bắc Sông Chu (Thanh Hoá) trở vào Nam.Muỗi phát triển mạnh vào mùa mưa(tháng 8,9và 10).Muỗi sống ngoài nhà, ưa hút máu lúc sẩm tối, đẻ trứng ở các vùng nước đọng trong bóng dâm • *An. Sundaicus:Phân bố ở đồng bằng ven biển nước lợ (Nam Bộ).muỗi xuất hiện suốt mùa mưa, đỉnh cao tháng 5,6 và 7.Muỗi sống trong nhà hút máu cả ngày lẫn đêm, đẻ trứng ở ao, hồ,ruộng lúa 9 5.Các yếu tố nguy cơ về tập quán đối với DTSR Nước ta có nhiều dân tộc ít người,Người dân tộc thường sống du canh,du cư hoặc sống lẻ tẻ từng bản nhỏ, từng cụm,nhà lá đơn sơ ở lưng chừng đồi rậmhoặc gần khe suối có nhiều bụi dậm... Tạo điều kiện thuận lợi cho SR phát triển. Hiện nay vấn đề di biến động dân số, xây dựng kinh tế mới, tìm vàng, đá quý,thuỷ điện,công trường... Đang là một trong những nguyên nhân ảnh hưởng dịch tễ học sốt rét 10 Nhà lá đơn sơ 11 6.Các yếu tố nguy cơ về kinh tế-xã tế- hội đối với DTSR -Xã hội:Điều kiện xã hội ảnh hưởng rất lớn đến DTHSR. Điều kiện xã hội gồm có: Kinh tế, văn hoá, tinh thần, mức độ phát triển y tế. -Chiến tranh:Chiến tranh làm đảo lộn mọi sinh hoạt bình thường,tạo điều kiện thuận lợi dịch SR bùng nổ. -Giao thông đi lại:Phương tiện giao thông,trao đổi kinh tế,văn hoá,du lịch,thương mại... Giữa các nước ngày càng phát triển,nên dễ xảy ra những vụ dịch do giao lưu. 12 Các yếu tố nguy cơ về kinh tế-xã tế- hội đối với DTSR 13 7.Phân vùng DTSR ở Việt Nam Trong giai đoạn hịên nay,SR Việt Nam được phân làm 7 vùng: -Vùng 1:Vùng đồng bằng và đô thị.Không có sốt rét ...