Bài giảng Đặc điểm tiến hóa vùng đầu - mặt - răng

Bài giảng Đặc điểm tiến hóa vùng đầu - mặt - răng trình bày một số quy luật chung của những thay đổi ở vùng đầu - mặt - răng; đặc điểm tiến hóa vùng đầu - mặt - răng loài người dưới ánh sáng của giải phẫu so sánh. Đây là tài liệu tham khảo hữu ích cho bạn đọc nghiên cứu và học tập chuyên ngành Y - Nha khoa.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Đặc điểm tiến hóa vùng đầu - mặt - răng Phaàn thöù naêm: Boä raêng trong boái caûnh sinh hoïc/ Giaûi phaãu tieán hoaù raêng vaø heä thoáng nhai/ Giaûi phaãu tieán hoaù raêng ÑAËC ÑIEÅM TIEÁN HOÙA VUØNG ÑAÀU-MAËT-RAÊNGMÔÛ ÑAÀU Trong baøi tröôùc, nhöõng ñaëc ñieåm cô baûn cuûa boä raêng, soï vaø xöông haøm cuõngnhö moät soá ñaëc tröng cô baûn cuûa cô theå vaø nhöõng moác lôùn nhaát veà vaên hoaù cuûa caùchoaù thaïch hominids vaø homo quan troïng trong vieäc xaùc ñònh toå tieân loaøi ngöôøi ñaõñöôïc trình baøy. Moät soá qui luaät chung cuûa nhöõng thay ñoåi ôû vuøng ñaàu-maët-raêng chuûyeáu trong quaù trình ngöôøi hoaù (Hominisation process) töø Hominid sôùm nhaát(Ardipithecus), caùc Autralopithecus ñeán Homo habilis, Homo erectus vaø HomoNeanderthalensis so vôùi Homo sapiens sapiens nhö sau: Giaûm kích thöôùc raêng nhöng ít thay ñoåi hình daïng raêng. Kích thöôùc xöông haøm, trong ñoù, cung xöông oå giaûm nhieàu hôn, ñöa ñeán vieäc haøm bôùt nhoâ vaø taêng chen chuùc caùc raêng treân cung haøm. Giaûm heä thoáng caùc truï cuûa khoái xöôngï maët vaø giaûm ñoä vöõng chaéc noùi chung cuûa boä xöông maët (hình 5-95), giaûm kích thöôùc cung maøy vaø caùc gôø - nôi coù choã baùm cuûa caùc cô haøm. Xuaát hieän söï phaùt trieån cuûa caèm, moät trong nhöõng ñaëc tröng cuûa ngöôøi hieän ñaïi. Nhieàu thay ñoåi cuûa boä xöông maët coù theå laø keát quaû cuûa söï giaûm chöùc naêng nhai, ñoù khoâng chæ laø keát quaû cuûa söï thay ñoåi tính chaát cuûa cheá ñoä aên (töø aên thöùc aên thöïc vaät vaø aên soáng laø chính sang cheá ñoä aên thöïc vaät vaø ñoäng vaät coù naáu chín) maø coøn cuûa thôøi gian duøng ñeå nhai thöùc aên (maëc duø thôøi gian naøy ñaõ coù söï giaûm ñaùng keå ôû caùc hominids s.l. so vôùi caùc vöôïn nhaân hình, nhöng coù leõ quaù trình trôû thaønh Homo vaø tieán ñeán homo s.s. cuõng daàn hình thaønh vieäc aên thaønh böõa). Söï giaûm hoaït ñoäng chöùc naêng naøy coù theå ñoàng thôøi daãn ñeán söï maát ñi vaø hình thaønh moät soá tính chaát ñöôïc quyeát ñònh bôûi di truyeàn ñeå ñaït ñeán moät söï phaùt trieån vaø taêng tröôûng thích hôïp, hôn laø moät söï thoaùi lui ñôn giaûn toaøn boä. Tuy vaäy, ngöôøi ta vaãn coi söï tieán hoaù cuûa heä thoáng nhai ôû ngöôøi laø moät söï tieán hoaù thoaùi boä. Baøi naøy trình baøy ñaëc ñieåm tieán hoaù cuûa vuøng ñaàu –maët –raêng loaøi ngöôøi döôùiaùnh saùng cuûa giaûi phaãu so saùnh. www.hoangtuhung.com 1 Phaàn thöù naêm: Boä raêng trong boái caûnh sinh hoïc/ Giaûi phaãu tieán hoaù raêng vaø heä thoáng nhai/ Giaûi phaãu tieán hoaù raêngHình 5-95. Sô ñoà khoái xöông maët.Caùc muõi teân chæ höôùng löïc taùc duïngtöø raêng truyeàn qua khoái xöông maët leânneàn soï.1. SÖÏ THAY ÑOÅI VEÀ KÍCH THÖÔÙC, HÌNH THEÅ, SOÁ LÖÔÏNG VAØ CHÖÙC NAÊNG RAÊNG1.1. Veà kích thöôùc raêng Qua khaûo saùt kích thöôùc raêng, ngöôøi ta coù theå deã daøng nhaän thaáy söï thay ñoåikích thöôùc raêng dieãn ra trong suoát khoaûng thôøi gian töø nhöõng hoaù thaïch hominid ñaàutieân A. afarensis (3 – 4 trieäu naêm caùch ngaøy nay) ñeán H.s.sapiens. Trong xu höôùngchung laø coù söï giaûm kích thöôùc (ñaây laø moät yeáu toá chaéc chaén), söï giaûm dieãn ra maïnhôû taát caû caùc raêng töø giai ñoaïn Pithecanthropines (Homo erectus), khoaûng 500.000 naêmtrôû laïi ñaây. Tuy vaäy, nhöõng baèng chöùng ño ñaïc raêng cuûa caùc hoùa thaïch cho thaáy söïthay ñoåi treân khoâng dieãn ra theo moät chieàu ñeàu ñaën maø coù söï khaùc bieät veà toác ñoä,nhòp ñoä, theo vuøng (tröôùc vaø sau), theo töøng raêng trong moãi nhoùm cuõng nhö giöõa boäraêng söõa vaø boä raêng vónh vieãn: (hình 5-96abc) - Töø Austrapithecines ñeán Paranthropines, caùc raêng sau coù söï taêng kích thöôùc trong khi caùc raêng tröôùc giaûm nheï. - Töø Habilines ñeán ngöôøi coå sapien (homo sapiens), caùc raêng tröôùc taêng nheï kích thöôùc, sau ñoù giaûm maïnh. - Trong khoaûng 1 trieäu naêm, töø giai ñoaïn Paranthropines ñeán Pithecanthropines, dieãn ra söï tieâu giaûm maïnh hôn ôû caùc raêng coái lôùn 3 vaø 2 so vôùi raêng coái lôùn 1. - Raêng vónh vieãn tieâu giaûm nhieàu hôn raêng söõa: Töø thôøi ñaù cuõ ñeán nay, raêng coái vónh vieãn tieâu giaûm 33% kích thöôùc trong khi ôû raêng söõa laø 12 – 16% (Brabant, 1967). www.hoangtuhung.com ...