Bài giảng Đại cương chọc dịch não tủy

Chọc dịch não tủy là một thủ thuật hay được thực hiện ở các khoa hồi sức và cấp cứu với mục đích chẩn đoán và điều trị. Nhằm giúp các bạn hiểu hơn về vấn đề này, mời các bạn cùng tham khảo nội dung bài giảng "Đại cương chọc dịch não tủy". Hy vọng đây là tài liệu tham khảo hữu ích cho các bạn.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Đại cương chọc dịch não tủy Đạicương Chọcdịchnãotủylàmộtthủthuậthayđượcthựchiệnởcáckhoahồisứcvàcấp cứuvớimụcđíchchẩnđoánvàđiềutrị. Hiểurõvềchỉđịnh,chốngchỉđịnh,kỹthuật,pháthiệnvàxửtríbiếnchứnglàcần thiếttrướckhithựchiệnthủthuậtnày.Bàinàysẽnóivềchỉđịnh,kĩthuật,biếnchứng vàcáclỗihaymắckhichọcdịchnãotủy.Nhắclạigiảiphẫucộtsống• CộtsốngconghìnhchữSkéodàitừlỗchẩm đếnmỏmcùng.Gồm33đốtsốnghợplạivới nhau(7đốtsốngcổ,12đốtsốngngực,5đốt sốngthắtlưng,5đốtsốngcùng,4đốtsốngcụt) tạothành4đoạncongkhácnhau:Cổcongra trước,ngựccongrasau,thắtlưngcongra trước,đoạncùnglồirasau(hình).• Cácđiểmcongnhấtcủacộtsốngcũnglàchỗ vậnđộngdễnhấtnêndễchọckimkhigâytê.• Cấutạomỗiđốtsốngbaogồm:Thânđốtsống, lỗđốtsống,mỏmngang,mỏmgai,cungđốt sống,mỏmkhớptrênvàdưới.• Giữa2đốtsốngkềnhautạothànhkheliênđốt, khenàyrộnghayhẹplàtuỳtheotừngđoạn. Mỏmgaigầnnhưnằmngangởđoạnthắtlưng nênthuậnlợichoviệcchọctuỷsống.Cácvùng khácmỏmgainằmchếchxuốngnênkhóchọc.Cácdâychằngvàmàngnão• Từngoàivàotronggồmcó(hình):• Da,tổchứcdướida.• Dâychằngtrêngai(thườnghẹpvàxơhoáởngườigià).• Dâychằngliêngai.• Dâychằngvàng(dâychằngnàythườngcứng,kéodài từvùngcổđếncộtsốngthắtlưng).Khichọcvàotạo sứccảnmạnhvàđólàdấuhiệunhậnbiếtkhichọcqua nó.• Màngcứngvàmàngnhệnsátphíatrongdâychằng vàng.• Màngnuôiápsáttuỷsống.Cáckhoang• Khoangngoàimàngcứng:• Làkhoangảo,giớihạnphíatrướclàmàng cứng,phíasaulàdâychằngvàng,chứanhiều tổchứcliênkết,mỡ,mạchmáu.• Khoangdướinhện:• Baoquanhtuỷsống,nằmgiữamàngnhệnvà màngnuôi.Thôngvớiphíatrênquacácnão thất.Trongkhoangnàychứarễthầnkinh,dịch nãotuỷ.• Dịchnãotuỷ• Dịchnãotuỷđượcsảnxuấttừđámrối màngmạchcủanãothấtIV.Dịchnãotuỷ theolỗLuchkarabềmặtnãovàqualỗ Magendicxuốngtuỷsống.Dịchnãotuỷ đượchấpthuởcácnhungmaocủamàng nhện.ởngườilớncókhoảng500mldịch nãotủyđượcsảnsinhmỗingày• Sốlượngkhoảng120140mltứckhoảng2ml/kg,ởtrẻsơsinhlà 4ml/kg,trongđócácnãothấtchứakhoảng25ml.• Tỷtrọngthayđổitừ1,0031,009,pHkhoảng7,397,5.• Thànhphần:Glucosetừ4080mg/dl,proteinetừ1545mg/dl, Na+từ140150mEq/l,K+2.8mEq/l.• Ởtưthếnằmnghiêngáplựckhoảng60–150mmH2O.• Tuỷsống• Tuỷsốngliêntụctừnãoqualỗchẩmxuốngốngsống,thườngkết thúctạiL12.• Hệthốngđộngmạchchiphốichotuỷsốngđềunằmởmặttrước tuỷnênítgặpbiếnchứngkhichọctủysốngChỉđịnhvàchốngchỉđịnh• Chỉđịnh• Gồm2chỉđịnhchính:chẩnđoánvàđiềutrị• Chẩnđoán:• Nhiễmkhuẩnthầnkinh:viêmmàngnão(dovirus,vi khuẩn,nấm),viêmnão• Chẩnđoánxuấthuyếtdướinhện• Chẩnđoánmộtsốtìnhtrạngviêmhệthống:Xơcứng rảirác,GuillainBarre,bệnhDevic,neurosarcoidosis.• Chấnđoánkhốiumàngnão• ChẩnđoánmộtsốrốiloạnchuyểnhóaĐiềutrị:• Mộtsốthủthuậtđòihỏivôcảmvùng dướirốn(têtủysống)• ĐiềutrịkhángsinhhoặchóachấtChỉđịnhvàchốngchỉđịnh• Bệnhnhântừchối.:phảicósựđồngýcủangườinhàvà sựhợptáccủatrẻlớn,ởtrẻnhỏnhấtthiếtphảidùng thuốcanthần• Rốiloạnđôngmáuhoặcđangdùngthuốcchôngđông làmộtchốngchỉđịnhquantrọngvìchọcdịchnãotủy cóthểgâytụmáungoàimàngcứnggâychènéptủy. Khôngcónghiêncứunàonóivềdiểmgiớihạncủađông máu,nhưngINR>1,4,APTT(partialthromboplastin time)>50,và/hoặctiểucầu• Thiếukhốilượngtuầnhoànchưabùđủ,sốc.• Nhiễmtrùngtạichỗchọc,nhiễmkhuẩnhuyết.• Bấtthườnggiảiphẫumàkhôngthểchọctuỷsống được.• Bệnhtimnặng.• Tăngáplựcnộisọ:Khicórốiloạnýthức,phùgaithị, hoặcnghingờxuấthuyếtdướinhệnthìnênchụpCT Scannersọtrướckhichọcdịchnãotủy.• Khôngchọcdịchnãotủykhicódấuhiệuthoátvịnão hoặcđèđẩyhốsauvìáplựcgiảmkhirútdịchnãotủy cóthểgâytụtkẹtnhânnãoKỹthuật• Chuẩnbịbệnhnhân• Tinhthần:Chọcdịchnãotủylàkỹthuậtđòihỏisựhợptáctốtcủabệnh nhân.Dođóviệctraođổi,giảithíchchobệnhnhânvàgiađìnhlàhếtsức cầnthiết.• Chuẩnbịdụngcụ• Kimvôkhuẩn22Ghoặcnhỏhơnđểchọcdịch,xylanhvàkim25gaugeđể gâytêtạichỗ,dungdịchsátkhuẩn,gạcvàsăngvôkhuẩn,dungdịch lidocain1%tới2%,máyđoáplực,găngphẫuthuậtvôkhuẩn,ốnglấydịch xétnghiệm.• Theokinhnghiệmthìdùngkimnhỏgiúpgiảmđauđầusauchọcdịchnão tủ ...