Bài giảng điều tra rừng- Phần 2 - Chương 1

Trang bị cho sinh viên những hiểu biết tổng quát và bức tranh về phát triển quy hoạch lâm nghiệp trong nước và trên thế giới, lý do hình thành khoa học quy hoạch, các bước phát triển của nó.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng điều tra rừng- Phần 2 - Chương 1 B¶i gi¶ng §iÒï tra rõng ThS: Vò V¨n Th«ng PhÇn thø hai Quy ho¹ch rõng 69 Bé m«n L©m sinh & §TQHR- Khoa L©m NGhiÖp - §HNL Th¸i Nguyªn B¶i gi¶ng §iÒï tra rõng ThS: Vò V¨n Th«ng Ch−¬ng 1 Tæng quan vÒ quy ho¹ch l©m nghiÖp Môc ®Ých Trang bÞ cho sinh viªn nh÷ng hiÓu biÕt tæng qu¸t vμ bøc tranh vÒ ph¸t triÓn quy ho¹ch l©m nghiÖp (QHLN) trong n−íc vμ trªn thÕ giíi, lý do h×nh thμnh khoa häc quy ho¹ch, c¸c b−íc ph¸t triÓn cña nã. Nh÷ng kh¸i niÖm c¬ b¶n sÏ ®−îc th¶o luËn gióp cho sinh viªn b¾t ®Çu tiÕp cËn víi m«n khoa häc qñan lý tμi nguyªn rõng bao hμm nhiÒu khÝa c¹nh kh¸c nhau nh− kinh tÕ, s¶n l−îng, x· héi, sö dông bÒn v÷ng tμi nguyªn, m«i tr−êng. Qñan lý rõng bÒn v÷ng Quy ho¹ch l©m nghiÖp ®Òu nh»m môc ®Ých ®Þnh h−íng vμ gãp phÇn cho qu¶n lý rõng bÒn v÷ng, hay cßn gäi lμ qu¶n lý rõng cã chÊt l−îng. C¸c ph−¬ng thøc qu¶n lý rõng truyÒn thèng, dùa trªn khai th¸c gç lμ chÝnh vμ t¸ch vai trß con ng−êi còng nh− c¸c bªn liªn quan ®· béc lé nhiÒu nh−îc ®iÓm, diÖn tÝch rõng bÞ thu hÑp nhanh ®ång thêi víi nã lμ c¸c khu rõng cã chÊt l−îng ngμy cμng kÐm. Thu hót c¸c bªn cã liªn quan vμo tiÕn tr×nh lËp kÕ ho¹ch qu¶n lý rõng, ®Æc biÖt lμ c¸c céng ®ång sèng trong vμ gÇn rõng, cã ®êi sèng phô thuéc vμo rõng lμ ®iÒu quan träng trong x©y dùng mét chiÕn l−îc qu¶n lý rõng bÒn v÷ng, chia sÎ lîi Ých víi c¸c bªn. Ngoμi ra ®Ó qu¶n lý rõng bÒn v÷ng, cã 03 nguyªn t¾c c¬ b¶n cÇn ®−îc l−u ý, ®ã lμ: BÒn v÷ng vÒ m«i tr−êng: C¸c hÖ sinh th¸i rõng cÇn cã ®ñ kh¶ n¨ng hç trî cho nhu cÇu søc khoÎ con ng−êi, duy tr× ®−îc s¶n l−îng æn ®Þnh, cã kh¶ n¨ng phô håi th«ng qua t¸i sinh; ®iÒu nμy yªu cÇu qu¶n lý rõng cÇn t«n träng vμ x©y dùng trªn c¬ së c¸c quy luËt tù nhiªn. 70 Bé m«n L©m sinh & §TQHR- Khoa L©m NGhiÖp - §HNL Th¸i Nguyªn B¶i gi¶ng §iÒï tra rõng ThS: Vò V¨n Th«ng BÒn v÷ng vÒ x· héi: §iÒu nμy ph¶n ¶nh mèi liªn hÖ gi÷a ph¸t triÓn vμ c¸c tiªu chuÈn x· héi trong sö dông rõng; mét ho¹t ®éng x· héi cã tÝnh bÒn v÷ng nÕu nã phï hîp víi c¸c tiªu chuÈn nμy. BÒn v÷ng vÒ kinh tÕ: §iÒu nμy yªu cÇu c¸c lîi Ých kinh tÕ cÇn ®−îc c©n b»ng gi÷a c¸c nhãm qu¶n lý vμ sö dông; c©n ®èi gi÷a hiÖu qu¶ kinh tÕ víi c¸c nhu cÇu m«i tr−êng, x· héi. Qu¶n lý rõng bÒn v÷ng ®−îc dùa trªn ba nguyªn t¾c c¨n b¶n theo s¬ ®å sau: BÒn v÷ng vÒ m«i tr−êng Qu¶n lý rõng bÒn v÷ng BÒn v÷ng vÒ x· héi BÒn v÷ng vÒ kinh tÕ H×nh 1.1. Ba nguyªn t¾c qu¶n lý rõng bÒn v÷ng Qu¶n lý rõng bÒn v÷ng ph¶i bao gåm c¸c khÝa c¹nh sau (Christopher Upton & Stephen Bass, 1996): - Thùc hiÖn c¸c môc tiªu vÒ m«i tr−êng nh− lμ b¶o tån ®a d¹ng sinh häc, chÊt l−îng nguån n−íc, ®iÒu hßa khÝ hËu. - Thùc hiÖn c¸c môc tiªu kinh tÕ nh− nu«i d−ìng s¶n l−îng gç vμ c¸c gi¸ trÞ c®a vèn rõng - Thùc hiÖn c¸c môc tiªu x· héi nh− ®¸p øng nhu cÇu sinh kÕ, b¶o tån v¨n hãa vμ hÖ thèng kiÕn thøc c®a nguêi d©n sèng phô thuéc vμo rõng - C©n b»ng gi÷a nhu cÇu c®a thÕ hÖ h«m nay víi thÕ hÖ t−¬ng lai - C©n b»ng gi÷a hiÖu qu¶ kinh tÕ víi m«i tr−êng nh»m n©ng cao c¸c t¸c ®éng tÝch cùc vμ gi¶m thiÓu t¸c ®éng tiªu cùc. - Lu«n c¶i tiÕn vμ chó träng tiÕn tr×nh gi¸m s¸t vμ häc tËp tõ hiÖn tr−êng. - B¶o ®¶m sù tham gia cña c¸c bªn liªn quan trong tiÕn tr×nh ra quyÕt ®Þnh. 71 Bé m«n L©m sinh & §TQHR- Khoa L©m NGhiÖp - §HNL Th¸i Nguyªn B¶i gi¶ng §iÒï tra rõng ThS: Vò V¨n Th«ng - Cung cÊp th«ng tin cho c¸c bªn liªn quan vμ nh÷ng ng−êi quan t©m. - Hç trî vÒ chÝnh s¸ch cã tÝnh dμi h¹n vμ æn ®Þnh vÒ tμi chÝnh ®Ó qu¶n lý rõng bÒn v÷ng. Kh¸i niÖm quy ho¹ch l©m nghiÖp Kh¸i niÖm quy ho¹ch l©m nghiÖp DiÖn tÝch nμo sÏ ®−îc coi lμ ®Êt l©m nghiÖp? vμ víi tõng kiÓu d¹ng ®Êt/rõng kh¸c nhau th× lo¹i nμo sÏ phôc vô cho môc tiªu phßng hé hoÆc b¶o tån, lo¹i nμo cÇn ®−a vμo s¶n xuÊt? Lμm thÕ nμo chóng ta cã thÓ ®¸p øng ®−îc nhu cÇu cña ng−êi d©n ®Þa ph−¬ng víi c¸c s¶n phÈm rõng ®ång thêi víi viÖc thùc hiÖn s¶n xuÊt gç? HÖ thèng quy ho¹ch rõng nμo lμ tèt nhÊt ®èi víi tõng khu vùc vμ c¸c gi¶i ph¸p g× lμ cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn nã? HÖ thèng quy ho¹ch ®−îc ®Ò xuÊt lμ bÒn v÷ng? §Ó tr¶ lêi c¸c c©u hái trªn vμ ra c¸c quyÕt ®Þnh thÝch hîp ®ßi hái ph¶i cã quy ho¹ch l©m nghiÖp, chóng cã quan hÖ mËt thiÕt víi c¸c vÊn ®Ò nªu trªn. Quy ho¹ch bao gåm viÖc lËp kÕ ho¹ch vμ qu¶n lý kÕ ho¹ch ®ã; lËp kÕ ho¹ch lμ viÖc ®iÒu tra kh¶o s¸t vμ ph©n tÝch c¸c t×nh h×nh hiÖn t¹i vμ x¸c ®Þnh c¸c nhu cÇu trong t−¬ng lai ®Ó chuÈn bÞ cho mét kÕ ho¹ch ®¸p øng c¸c nhu cÇu ®ã; vμ qu¶n lý lμ thiÕt lËp c¸c gi¶i ph¸p ®Ó thùc thi c¸c ho¹t ®éng. Quy ho¹ch sö dông ®Êt l©m nghiÖp ®−îc thùc hiÖn ë c¸c cÊp kh¸c nhau tõ cÊp toμn cÇu cho ®Õn cÊp th«n bu«n hoÆc trang tr¹i. CÊp toμn cÇu hoÆc khu vùc: Nh»m x©y dùng mét chiÕn l−îc sö dông tμi nguyªn rõng ®−îc thùc hiÖn bëi c¸c tæ chøc quèc tÕ vμ c¸c chÝnh phñ, nã ®−îc xem lμ c¬ së ®Ó h−íng dÉn lËp kÕ ho¹ch toμn cÇu, khu vùc. C¸c lÜnh vùc −u tiªn vμ c¸c h−íng dÉn trong Ch−¬ng tr×nh hμnh ®éng rõng nhiÖt ®íi lμ mét vÝ dô. 72 Bé m«n L©m sinh & §TQHR- Khoa L©m NGhiÖp - §HNL Th¸i Nguyªn B¶i gi¶ng §iÒï tra rõng ThS: Vò V¨n Th«ng CÊp quèc gia hoÆc cÊp tØnh: §©y lμ cÊp chñ yÕu ®Ó ®−a c¸c chÝnh s¸ch quèc gia. CÊp quy ho¹ch nμy sÏ ®−a c¸c −u tiªn bao gåm viÖc ph©n bæ nguån tμi nguyªn vμ c¸c −u tiªn ph¸t triÓn gi÷a c¸c khu vùc còng nh− lμ c¸c vÊn ®Ò cÇn thiÕt liªn quan ®Õn c¬ së luËt ph¸p vμ chÝnh s¸ch l©m nghiÖp (FAO, 1987). ViÖc lËp ...