Bài giảng Đường lối cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam: Chương 5 - Trường ĐH Công nghiệp Thực phẩm TP.HCM

Bài giảng Đường lối cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam: Chương 5 Đường lối xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa cung cấp cho người học những kiến thức như: Quá trình đổi mới nhận thức về kinh tế thị trường; Tiếp tục hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta. Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Đường lối cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam: Chương 5 - Trường ĐH Công nghiệp Thực phẩm TP.HCMI. QUÁ TRÌNH ĐỔI MỚI NHẬN THỨC VỀKINH TẾ THỊ TRƯỜNGII. TIẾP TỤC HOÀN THIỆN THỂ CHẾKINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNGXÃ HỘI CHỦ NGHĨA Ở NƯỚC TA I. QUÁ TRÌNH ĐỔI MỚI NHẬN THỨC VỀ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG1. Cơ chế quản lý kinh tế thời kỳ trước đổi mớia. Cơ chế kế hoạch hóa tập trung, quan liêu bao cấp* Khái niệm cơ chế kinh tế: Cơ chế kinh tế hay cơ chế quản lý kinh tế nói chung là hệ thống những tác động có ý thức và có tổ chức của con người đến nền kinh tế. Những tác động này phản ánh được và đúng quy luật khách quan bảo đảm cho nền kinh tế có thể tự vận động. Khái niệm kinh tế thị trườngKinh tế thị trường là nền kinh tế mà trong đóngười mua và người bán tác động với nhau theoquy luật cung cầu, giá trị để xác định giá cả và sốlượng hàng hoá, dịch vụ trên thị trường.Nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung quan liêu, bao cấp:* Đặc điểm của cơ chế quản lý TTQLBC:- Nhà nước quản lý nền kinh tế chủ yếu bằng mệnh lệnh hành chính thông qua chỉ tiêu, kế hoạch.- Các cơ quan hành chính can thiệp quá sâu vào vào hoạt động sản xuất kinh doanh,.. Doanh nghiệp không có quyền tự chủ.- Quan hệ hàng hóa - tiền tệ bị coi nhẹ, chỉ là hình thức, chủ yếu quan hệ hiện vật.- Bộ máy quản lý cồng kềnh, nhiều cấp trung gian, kém năng động, kém năng lực, cửa quyền, quan liêu.- Có 3 hình thức bao cấp: + Bao cấp qua giá. + Bao cấp qua chế độ tem phiếu. + Bao cấp theo chế độ cấp phát vốn b. Nhu cầu đổi mới cơ chế quản lý kinh tế Chỉ thị 100-CT/TW của Ban Bí thư Trung ương khóa IV. Nghị quyết TW 8 khóa V về giá – lương – tiền. Nghị định số 25, 26/CP của Chính Phủ về thực hiện “ba phần kế hoạch” trong các xí nghiệp quốc doanh. 2. Quá trình hình thành tư duy củaĐảng về kinh tế thị trường thời kỳ đổi mớia. Tư duy đổi mới kinh tế thị trường từ Đại hội VI đến Đại hội VIIIKinh tế thị trường không phải là cái riêng củaCNTB mà là thành tựu phát triển chung của nhânloại.Kinh tế thị trường không phải cái riêng có của chủnghĩa tư bản mà là thành tựu phát triển chung củanhân loại là vì:- Do lịch sử phát triển nền sản xuất xã hội, sản xuấtvà trao đổi hàng hóa là tiền đề quan trọng cho sự rađời và phát triển của kinh tế thị trường.- Do kinh tế thị trường đã có mầm mống từ trongxã hội nô lệ, hình thành trong xã hội phong kiếnvà phát triển cao trong xã hội tư bản chủ nghĩa.- Do trong chủ nghĩa tư bản, kinh tế thị trườngđạt đến trình độ cao chi phối toàn bộ cuộc sốngcủa con người.- Chủ nghĩa tư bản không sản sinh ra kinh tếhàng hóa, do đó kinh tế thị trường với tư cách làkinh tế hàng hóa ở trình độ cao không phải là sảnphẩm riêng của chủ nghĩa tư bản.- Kinh tế thị trường còn tồn tại khách quan trongthời kỳ quá độ để đi lên CNXH.- Có thể và cần thiết sử dụng kinh tế thị trườngđể xây dựng CNXH ở nước ta.Đặc điểm KTTT:- Các chủ thể kinh tế có tính độc lập, cóquyền tự chủ trong SX kinh doanh, lỗ lãi tựchịu.- Giá cả do cung cầu điều tiết, hệ thống thịtrường pháp triển đồng bộ, hoàn hảo.- Nền KT có tính mở cao và vận hành theoquy luật vốn có của KTTT ( quy luật giá trị,cạnh tranh, cung – cầu)- Có hệ thống pháp quy kiện toàn và sựquản lý vĩ mô của Nhà nước. b. Tư duy đổi mới kinh tế của Đảng từ Đại hội IX đến Đại hội XI- Đại hội IX (4/2001): xác định nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là mô hình kinh tế tổng quát của nước ta trong thời kỳ quá độ đi lên chủ nghĩa xã hội.Định nghĩa “kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa”.Tính “định hướng xã hội chủ nghĩa” được thểhiện trên cả ba mặt của quan hệ sản xuất: sở hữu,tổ chức quản lý và phân phối, nhằm mục đíchcuối cùng là “dân giàu, nước mạnh, tạo điều kiệncho mọi người có cuộc sống ấm no, tự do, hạnhphúc”.- Đại hội X và Đại hội XI làm sáng tỏ thêmnội dung cơ bản của tính định hướng xã hộichủ nghĩa trong phát triển kinh tế thị trường ởnước ta:+ Về mục đích phát triển+ Về phương hướng phát triển+ Về định hướng xã hội và phân phối+ Về quản lýĐại hội Đảng lần thứ XII (2016) đãkế thừa, làm rõ và thể hiện bướcphát triển mới trên năm luận điểm: ...