Bài giảng Khái quát Văn học Việt Nam 1945-1975

Bài giảng Khái quát Văn học Việt Nam 1945-1975 nêu lên bối cảnh xã hội, lịch sử và văn hóa; quá trình phát triển và những thành tựu chủ yếu; những đặc điểm cơ bản của Văn học Việt Nam 1945-1975. Mời các bạn tham khảo bài giảng để hiểu rõ hơn về những nội dung này.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Khái quát Văn học Việt Nam 1945-1975 KHÁI QUÁT  VĂN HỌC VIỆT NAM 1945­1975 I. Bối cảnh xã hội, lịch sử và văn hóa  Sự lãnh đạo của Đảng với đường lối văn nghệ xuyên suốt là  yếu tố trọng yếu chấm dứt sự phân hóa phức tạp của văn hóa  và văn học nước ta những năm trước 45, tạo nên một nền văn  nghệ khá thống nhất về tư tưởng.   Hai cuộc kháng chiến chống Pháp và Mĩ suốt 30 năm đã tác  động sâu sắc, toàn diện tới đời sống tinh thần nói chung và  đời sống văn học nói riêng.  Nền kinh tế chậm phát triển, điều kiện giao lưu văn hóa bị hạn  chế đã có ảnh hưởng không nhỏ đến văn học.  II. Quá trình phát triển và những thành tựu chủ yếu Chặng 1: Kháng chiến chống Pháp (1945­ 1954)  Nội dung chủ đạo: 1945­1946: Đây là thời kỳ văn học chuyển mình. Văn học cách  mạng là trào lưu chủ đạo, chi phối, nhưng vẫn còn đan xen với  những xu hướng văn học khác.  1946­1954: Văn học gắn bó sâu sắc với đời sống cách mạng và  kháng chiến; hướng tới khám phá sức mạnh và phẩm chất tốt  đẹp của quần chúng công nông binh; thể hiện niềm tự hào dân  tộc và niềm tin vào tương lai tất thắng của kháng chiến.  “Cái giờ nghiêm trọng của đời mày đang điểm. Bây giờ hoặc là không bao giờ nữa, mày phải cương quyết. Không có thứ nhân đạo nào cấm mày không được tàn nhẫn ngay với mày. Mày hãy diệt hết những con người cũ ở trong mày đi – những con người mà mày mệnh danh là cố nhân, theo một cái cố tật ưa du dương với kỷ niệm. Đào thải, chưa đủ. Phải tàn sát. Giết, giết hết. Thò đứa nào ở dĩ vãng hiện về đòi hỏi bất cứ một tí gì của mày bây giờ, là mày phải giết ngay. Mày phải tự hoại nội tâm của mày đi đã. Mà hãy lấy mày ra làm lửa mà đốt cháy hết những phong cảnh cũ của tâm tưởng mày”… Chàng chạy ra đường. Ngoài đường, cuộc Cách Mệnh đang bước dài trên khắp ngả phố. Trên các cửa sổ mở, gió đời lùa cờ máu bay theo một chiều… Nguyễn thấy mệt mỏi trong lòng và trên thân chàng thì xót nhức vô cùng. Thì ra, lúc ở nhà ra đi, chàng vừa chịu xong một cái nhục hình. Lý trí đã lột hết lượt da trên mình Nguyễn… Cái luồng gió ban nãy thổi cờ máu, thổi mãi vào thịt non Nguyễn đang se dần lại. Nguyễn thèm đến một con rắn mỗi năm thoát xác một lần… Trích “Lột xác” (1946) II. Quá trình phát triển và những thành tựu chủ yếu Chặng 1: Kháng chiến chống Pháp (1945­ 1954)  Những thành tựu chủ yếu: a/ Văn xuôi: + Mở đầu cho văn xuôi kháng chiến là truyện ngắn và ký (Một lần tới thủ đô ­ Trần  Đăng, Đôi mắt, Ở rừng ­ Nam Cao, Làng ­ Kim Lân, Vợ chồng A Phủ ­ Tô Hoài…) + Từ 1951 mới xuất hiện những tác phẩm tiểu thuyết dày dặn (Vùng mỏ ­ Võ Huy  Tâm, Đất nước đứng lên – Nguyên Ngọc…) b/ Thơ: + Đạt được những thành tựu bước đầu về cách tân nghệ thuật, phát triển lối thơ tự  do (Màu tím hoa sim – Hữu Loan, Tình sông núi, Nhớ máu ­ Trần Mai Ninh, Không  nói, Đêm mít tinh ­ Nguyễn Đình Thi…) và lối thơ dân tộc (Cá nước, Bầm ơi ­ Tố  Hữu…) Ơ cái gió Tuy Hoà… Cái gió chuyên cần Và phóng túng. Và Khánh Hoà vĩ đại! Gió đi ngang, đi dọc, Mắt ta căng lên Gió trẻ lại - lưng chừng Cả mặt Gió nghĩ Cả người, Gió cười, Cả hồn ta sát tới Gió reo lên lồng lộng. Nhìn mi! Ta có nhớ Tôi đã thấy lòng tôi dậy Những con người Rồi đây Đã bước vào bất tử! Còn mấy bước tới Nha Trang Ơ, những người! - A, gần lắm! Đen như mực, đặc thành keo TRẦN MAI NINH Ta gần máu, Tròn một củ Ta gần người, Hay những người gầy sắt lại (1917-1947) Ta gần quyết liệt. Mặt rẹt một đường gươm Lạnh gáy Ơi hỡi Nha Trang! Lòng bàn tay Cái đô thành vĩ đại Khắc ấn chuỗi dao găm. Biết bao người niệm đọc tên mi. Chân bọc sắt, Mắt khoét thủng đêm dày … Nhớ máu – Trần Mai Ninh NHỚ Ba năm rồi gửi lại quê hương. Mái lều gianh,                            Hồng Nguyên Tiếng mõ đêm trường, Luống cày đất đỏ Lũ chúng tôi Ít nhiều người vợ trẻ Bọn người tứ xứ, Mòn chân bên cối gạo canh khuya Gặp nhau từ hồi chưa biết chữ Chúng tôi đi Biết nhau từ buổi “một hai” Nắng mưa sờn mép ba lô, Súng bắn chưa quen, ...