Bài giảng Kinh tế công cộng: Chương 1 - Nguyễn Trung Nhân

Bài giảng Kinh tế công cộng - Chương 1: Khu vực công cộng trong nền kinh tế hỗn hợp cung cấp cho người học các kiến thức: Nền kinh tế hỗn hợp; động lực hành động của chính phủ, thất bại của thị trường, khu vực công và những vấn đề KT cơ bản, phương pháp nghiên cứu KTHCC, những bất đồng giữa các nhà kinh tế.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Kinh tế công cộng: Chương 1 - Nguyễn Trung Nhân 17-Sep-15 NỘI DUNG CHƯƠNG SLIDES BÀI GIẢNG 1 1. 2. 3. 4. 5. 6. KHU VỰC CÔNG CỘNG TRONG NỀN KINH TẾ HỖN HỢP Le T. Nhan Khoa Kinh tế quốc tế - Trường Đại học Ngân hàng Nền kinh tế hỗn hợp Động lực hành động của chính phủ Thất bại của thị trường Khu vực công và những vấn đề KT cơ bản Phương pháp nghiên cứu KTHCC Những bất đồng giữa các nhà kinh tế 17-Sep-15 MỤC TIÊU CHƯƠNG PHẦN I 1. Sau khi kết thúc chương, người học nắm được thế nào là nền KT hỗn hợp, thế nào là chính phủ, tại sao chính phủ hành động và can thiệp vào nền KT và nhằm mục đích gì? 2. Bên cạnh đó, người học sẽ phân biệt được khu vực công và khu vực tư nhân. 3. Ngoài ra, người học cũng sẽ nắm cách thức và phương pháp nghiên cứu môn KTHCC sao cho hiệu quả nhất. 17-Sep-15 2 NỀN KINH TẾ HỖN HỢP 3 17-Sep-15 Kinh tế học công cộng - by Le Trung Nhan 4 1 17-Sep-15 NỀN KINH TẾ HỖN HỢP NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG THUẦN TÚY  Gắn liền với quan điểm của Adam Smith (1776) về Bàn tay vô hình;  Mỗi cá nhân khi theo đuổi lợi ích riêng của mình trong môi trường cạnh tranh, thì cũng phục vụ luôn cho lợi ích của XH.  Nền KT TT thuần túy là nền KT mà mọi HH-DV đều do KVTN SX và mọi hoạt động mua bán giao dịch đều diễn ra trên thị trường, với giá cả là SP của sự tương tác giữa cung và cầu. Các mô hình tổ chức kinh tế? 3 mô hình tổ chức nền KT điển hình:  Nền kinh tế thị trường thuần túy;  Nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung:  Nền kinh tế hỗn hợp. 17-Sep-15 5 17-Sep-15 NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG THUẦN TÚY NỀN KT KẾ HOẠCH HÓA TẬP TRUNG  Đây là nền KT mà mọi quyết định về SX và phân phối SP đều do một cơ quan TW của chính phủ quyết định, thay vì các lực lượng thị trường.  Trong nền kinh tế này vai trò của CP là tối thiểu.  Tuy nhiên, lập luận của A. Smith không giúp giải thích được nhiều trường hợp mà TT thất bại và không thể tự khắc phục được. Chẳng hạn:  Ưu điểm:  Sự bất bình đẳng ngày càng gay gắt.  Những đợt khủng hoảng KT triền miên thế kỷ XIX  …  Cần chăng có cơ quan kế hoạch tập trung để quản lý thị trường => Sự ra đời của nền KT kế hoạch hóa tập trung. 17-Sep-15 6  Nhược điểm: 7 17-Sep-15 8 2 17-Sep-15 NỀN KT HỖN HỢP PHẦN II  Trong nền KT hỗn hợp vai trò của CP không phải là cạnh tranh hoặc thay thế cho KVTN. Trái lại, CP thúc đẩy, hỗ trợ và điều tiết hoạt động của khu vực này.  Tại sao CP lại thực hiện những hoạt động này mà không thực hiện những hoạt động khác? Liệu CP có làm quá nhiều không? Liệu CP có làm tốt những việc định làm không và có làm tốt hơn nữa được không?... Đây là những câu hỏi mà chúng ta quan tâm. 17-Sep-15 ĐỘNG LỰC HÀNH ĐỘNG CỦA CHÍNH PHỦ VÀO NỀN KT 9 17-Sep-15 10 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ SỰ CAN THIỆP CỦA CP VÀO NỀN KT CHÍNH PHỦ LÀ AI?  Khái niệm Chính phủ được hiểu rất khác nhau tùy vào góc độ xem xét của người nghiên cứu. Trong khuôn khổ môn học KTHCC, chúng ta xem xét CP ở vai trò điều tiết kinh tế. Nó là khái niệm gắn liền với KTHCC và KVC. 17-Sep-15 Kinh tế học công cộng - by Le Trung Nhan 11 Tại sao CP can thiệp vào TT? hay Cơ sở nào để CP can thiệp vào nền KT? 17-Sep-15 12 3 17-Sep-15 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ SỰ CAN THIỆP CỦA CP VÀO NỀN KT CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ SỰ CAN THIỆP CỦA CP VÀO NỀN KT Thất bại TT – cơ sở để CP can thiệp vào nền KT Các trường hợp TBTT: Các trường hợp TBTT:      Thị trường độc quyền (monopolistic market); Ngoại ứng (externalities); Hàng hóa công cộng (public goods); Thông tin bất cân xứng (asymmetric information); Bất ổn định kinh tế (economic instabilities) 17-Sep-15  Thị trường độc quyền Các hãng độc quyền có sức mạnh thị trường để tạo lợi nhuận siêu ngạch bằng cách tăng giá. Chính phủ cần can thiệp để đảm bảo rằng các thị trường không có sự độc quyền ngoài ý muốn. 13 17-Sep-15 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ SỰ CAN THIỆP CỦA CP VÀO NỀN KT CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ SỰ CAN THIỆP CỦA CP VÀO NỀN KT Thất bại TT – cơ sở để CP can thiệp vào nền KT Các trường hợp TBTT: Thất bại TT – cơ sở để CP can thiệp vào nền KT Các trường hợp TBTT:  Ngoại ứng (Externalities); Ví dụ: Nhà máy gây ô nhiễm; Khói thải từ phương tiện… CP can thiệp để buộc các bên tham gia giao dịch phải tính đến tác động mình gây ra cho đối tượng thứ ba để điều chỉnh các hoạt động của thị trường nhằm đạt mức tối ưu XH.  Ngoại ứng là gì? 17-Sep-15 14 15 17-Sep-15 16 4 17-Sep-15 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ SỰ CAN THIỆP CỦA CP VÀO NỀN KT CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ SỰ CAN THIỆP CỦA CP VÀO NỀN KT Thất bại TT – cơ sở để CP can thiệp vào nền KT Các trường hợp TBTT: Thất bại TT – cơ sở để CP can thiệp vào nền KT Các trường hợp TBTT:  Hàng hóa công cộng (public goods); Thị trường cạnh tranh có thể không cung cấp đủ hàng hóa công cộng nên CP cần can thiệp để đáp ứng yêu cầu XH.  Thông tin bất cân xứng? Hàng hóa cá nhân (HHCN) # Hàng hóa công cộng (HHCC) 17-Sep-15 Ví dụ: 17 Bác sỹ (người bán thuốc) – bệnh nhân; Người mua bảo hiểm – Công ty bảo hiểm; 17-Sep-15 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ SỰ CAN THIỆP CỦA CP VÀO NỀN KT 18 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ SỰ CAN THIỆP CỦA CP VÀO NỀN KT Thất bại TT – cơ sở để CP can thiệp vào nền KT Các trường hợp TBTT: Thất bại TT – cơ sở để CP can thiệp vào nền KT Các trường hợp TBTT:  Thông tin bất cân xứng:  Bất ổn định kinh tế  Bên có thông tin đầy đủ có lợi thế để lợi dụng thu lợi cho mình trên sự thua thiệt của bên kia.  CP cần can thiệp để đảm bảo TT hoạt động suôn sẻ. 17-Sep-15  CP cần có các biện pháp can thiệp để tạo sự ổn định vĩ mô của nền KT. 19 17-Sep-15 20 5  ...