Bài giảng Kinh tế phát triển: Bài 1 – ThS. Vũ Thị Phương Thảo

"Bài giảng Kinh tế phát triển - Bài 1: Tổng quan về tăng trưởng và phát triển kinh tế" được biên soạn nhằm cung cấp những khái niệm, các thước đo chủ yếu trong quá trình đánh giá phát triển kinh tế; phạm vi nghiên cứu và nội dung cơ bản của kinh tế học phát triển.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Kinh tế phát triển: Bài 1 – ThS. Vũ Thị Phương Thảo BÀI 1 TỔNG QUAN VỀ TĂNG TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ ThS. Vũ Thị Phương Thảo 1 v1.00121092014 TÌNH HUỐNG DẪN NHẬP Tăng trưởng GDP năm 2011 đạt 5,89% • Tốc độ tăng tổng sản phẩm trong nước năm 2011 tuy thấp hơn mức tăng 6,78% của năm 2010 nhưng trong điều kiện tình hình sản xuất rất khó khăn và cả nước tập trung ưu tiên kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô thì mức tăng trưởng trên là khá cao và hợp lý” (Tổng cục Thống kê bình luận). • Trong mức tăng 5,89% của GDP năm 2011, khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản tăng 4% (đóng góp 0,66 điểm phần trăm); khu vực công nghiệp và xây dựng tăng 5,53% (đóng góp 2,32 điểm phần trăm); và khu vực dịch vụ tăng 6,99% (đóng góp 2,91 điểm phần trăm). Theo anh (chị) căn cứ vào so sánh trên có thể nhận định rằng Việt Nam  đang thật sự rút ngắn khoảng cách tụt hậu phát triển với thế giới một cách có kết quả hay không? 2 v1.00121092014 MỤC TIÊU Nắm được những khái niệm, các thước đo chủ yếu trong quá trình đánh giá phát triển kinh tế. Hiểu được phạm vi nghiên cứu và nội dung cơ bản của kinh tế học phát triển. 3 v1.00121092014 NỘI DUNG 1 Bản chất của tăng trưởng và phát triển kinh tế 2 Đánh giá phát triển kinh tế Đối tượng nghiên cứu và những nội dung cơ bản của kinh tế học 3 phát triển Những đặc điểm chủ yếu ảnh hưởng đến quá trình tăng trưởng và 4 phát triển kinh tế ở các nước đang phát triển 5 Tăng trưởng và phát triển ở Việt Nam 4 v1.00121092014 1. BẢN CHẤT CỦA TĂNG TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ 1.1. Tăng trưởng kinh tế 1.2. Phát triển kinh tế 1.3. Phát triển kinh tế bền vững 1.4. Lựa chọn con đường phát triển theo quan điểm tăng trưởng và phát triển kinh tế 5 v1.00121092014 1.1. TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ Khái niệm: Tăng trưởng kinh tế là sự gia tăng thu nhập của nền kinh tế trong một khoảng thời gian nhất định (thường là một năm). • Sự gia tăng được thể hiện ở quy mô và tốc độ:  Quy mô tăng trưởng: Phản ánh sự gia tăng nhiều hay ít.  Tốc độ tăng trưởng: Được sử dụng với ý nghĩa so sánh tương đối và phản ánh sự gia tăng nhanh hay chậm giữa các thời kỳ. • Thu nhập của nền kinh tế có thể biểu hiện dưới dạng hiện vật hoặc giá trị. 6 v1.00121092014 1.2. PHÁT TRIỂN KINH TẾ Phát triển kinh tế được hiểu là quá trình tăng tiến về mọi mặt của nền kinh tế.  Phát triển kinh tế được xem là quá trình biến đổi cả về lượng và về chất; nó kết hợp một cách chặt chẽ quá trình hoàn thiện của hai vấn đề kinh tế và xã hội ở mỗi quốc gia. Nội dung của phát triển kinh tế được khái quát theo 3 tiêu thức: • Sự gia tăng tổng mức thu nhập của nền kinh tế và mức gia tăng thu nhập trên đầu người; • Sự biến đổi theo đúng xu thế của cơ cấu kinh tế; • Sự biến đổi ngày càng tốt hơn trong các vấn đề xã hội. 7 v1.00121092014 1.3. PHÁT TRIỂN KINH TẾ BỀN VỮNG • Hội nghị Thượng đỉnh Thế giới về Phát triển bền vững tổ chức ở Johannesbug (cộng hòa Nam Phi) năm 2002 đã xác định: Phát triển bền vững là quá trình phát triển có sự kết hợp chặt chẽ, hợp lý, hài hòa giữa 3 mặt của sự phát triển, gồm tăng trưởng kinh tế, cải thiện các vấn đề xã hội và bảo vệ môi trường. • Tiêu chí để đánh giá sự phát triển bền vững là:  Sự tăng trưởng kinh tế ổn định;  Thực hiện tốt tiến bộ và công bằng xã hội;  Khai thác hợp lý và sử dụng tiết kiệm tài nguyên thiên nhiên, bảo vệ và nâng cao chất lượng sống. 8 v1.00121092014 1.4. LỰA CHỌN CON ĐƯỜNG PHÁT TRIỂN THEO QUAN ĐIỂM TĂNG TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ Lịch sử phát triển kinh tế cho thấy mỗi quốc gia, tùy theo quan niệm khác nhau của các nhà lãnh đạo đã lựa chọn những con đường phát triển khác nhau. Nhìn tổng thể có thể hệ thống sự lựa chọn ấy theo ba con đường: • Nhấn mạnh tăng trưởng nhanh; • Coi trọng vấn đề bình đẳng, công bằng xã hội; • Mô hình phát triển toàn diện. Trong quá trình cải tổ nền kinh tế, Đảng và Chính phủ Việt Nam đã thể hiện sự lựa chọn theo hướng phát triển toàn diện. Đi đôi với thực hiện mục tiêu tăng trưởng nhanh, chúng ta đã đưa ra mục tiêu giải quyết vấn đề công bằng xã hội ngay từ đầu và trong toàn tiến trình phát triển. 9 v1.00121092014 2. ĐÁNH GIÁ PHÁT TRIỂN KINH TẾ 2.1. Đánh giá tăng trưởng kinh tế 2.2. Đánh giá cơ cấu kinh tế 2.3. Đánh giá sự phát triển xã hội 10 v1.00121092014 2.1. ĐÁNH GIÁ TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ 2.1.1. Tổng giá trị sản xuất 2.1.2. Tổng sản phẩm quốc nội 2.1.3. Tổng thu nhập quốc dân 2.1.4. Thu nhập quốc dân 2.1.5. Thu nhập quốc dân sử dụng 2.1.6. Thu nhập bình quân đầu người 2.1.7. Giá để tính các chỉ tiêu tăng trưởng ...