Bài giảng Kinh tế phát triển - ThS. Võ Tất Thắng

Nội dung chính của bài giảng "Kinh tế phát triển" tập trung giải đáp cho người học một số vấn đề như: Tại sao nông nghiệp lại là ngành đặc biệt, vai trò của nông nghiệp trong phát triển kinh tế, an ninh lương thực có phải là vấn đề quan trọng hiện nay,... Mời các bạn cùng tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Kinh tế phát triển - ThS. Võ Tất ThắngKinh Tế Phát Triển ThS Võ Tất Thắng Nội dung chính• Tại sao nông nghiệp lại là ngành đặc biệt?• Vai trò của nông nghiệp trong phát triển kinh tế?• An ninh lương thực có phải là vấn đề quan trọng hiện nay?• Sở hữu (ruộng đất) có ảnh hưởng như thế nào đến sản xuất nông nghiệp?• Cải cách ruộng đất?• Công nghệ có vai trò như thế nào đến sản xuất nông nghiệp?• Đầu vào trong nông nghiệp-Tín dụng nông thôn?• Vấn đề trợ cấp giá cả: tranh luận về những tác động của trợ cấp giá trong nông nghiệp?• Đông Á: Thay đổi nông nghiệp• Thảo luận về thay đổi nông nghiệp ở Việt Nam Tại sao nông nghiệp là ngành đặc biệt?• Sản xuất ra lương thực đảm bảo sự sống còn của con người• Tiếp nhận tỉ lệ lớn lực lượng lao động ở các nước đang phát triển• Đất đai là yếu tố sản xuất chính và ảnh hưởng của thời tiết• Công nghệ trong nông nghiệp có thể khó thay đổi nhanh chóng, dù vẫn diễn ra Vai trò của nông nghiệp trong phát triển kinh tế• Cung cấp lương thực cho dân cư ở nông thôn cũng như thành thị• Tăng trưởng năng suất nông nghiệp là quan trọng đối với phát triển kinh tế: • Phải tăng đủ để nuôi sống dân số thành thị ngày càng gia tăng hoặc tỉ lệ ngoại thương sẽ trở nên bất lợi đối với công nghiệp ảnh hưởng đến tăng trưởng (nhớ lại mô hình hai khu vực của Lewis) Vai trò của nông nghiệp trong phát triển kinh tế• Nông nghiệp ảnh hưởng đến mức sống của cư dân nông thôn • Tăng trưởng năng suất có thể nâng cao thu nhập nông thôn (thông qua sản lượng cao hơn) • Giá cả nông sản có thể làm tăng thu nhập nông thôn (thông qua tỉ lệ giá/sản lượng cao hơn) • Hệ thống sở hữu ruộng đất và thâm dụng lao động sẽ quyết định bao nhiêu nông dân hưởng lợi từ tăng trưởng năng suất • Yếu tố chính: Tỉ lệ giá nông nghiệp/giá đầu vào (Pag/Pi) Vai trò của nông nghiệp trong phát triển kinh tế• Nông nghiệp cung cấp lao động cần thiết cho công nghiệp hóa • Là khu vực truyền thống và lớn nhất ở các nước đang phát triển, nông nghiệp cung cấp lao động cho sự phát triển của công nghiệp và dịch vụ • Những hạn chế đối với luồng lao động từ nông thôn ra các khu vực thành thị có thể kìm hãm phát triển kinh tế và giữ cư dân nông thôn sống trong nghèo khó • Ví dụ: Nông nô ở châu Âu thời kỳ tiền công nghiệp • Trung Quốc ở thập niên 1950s - 1970s Vai trò của nông nghiệp trong phát triển kinh tế• Nông nghiệp là nguồn vốn chính yếu cho sự tăng trưởng hiện đại • Tiết kiệm và đầu tư của người dân nông thôn • Nông sản xuất khẩu có thể góp phần tạo nguồn thu ngoại tệ lớn Xuất khẩu lương thực tính theo % tổng xuất khẩu 1962 1975 1995 S Korea 42% 13% 2% Thailand 54% 63% 19% China n/a n/a 8% Tất cả có 47% 31% ≈20% Y thấp Vai trò của nông nghiệp trong phát triển kinh tế• Lực lượng nông dân cung cấp một thị trường quan trọng cho những khu vực khác: • Sản phẩm từ các ngành hiện đại ở đô thị • Sản phẩm từ các ngành phi chính thức ở đô thị • Một ước tính cho thấy bình quân cứ 1% tăng trưởng nông nghiệp là gắn liền với 1% tăng trưởng phi nông nghiệp (Viện phát triển quốc tế Harvard) Đóng góp nông nghiệp vào tăng trưởng (Kurnet-1964) ΔYa 1 = ΔY ⎛ Rn ⎞⎛ Pn ⎞ 1 + ⎜⎜ ⎟⎟⎜⎜ ⎟⎟ ⎝ Ra ⎠⎝ Pa ⎠• Giai đoạn đầu: Ra thường nhanh hơn các ngành kinh tế khác (Rn) và Pn nhỏ nên nông nghiệp đóng góp chủ yếu vào tăng trưởng kinh tế• Giai đoạn chuyển đổi: Rn>Ra nhưng PnRa và Yn>Ya do đó đóng góp của nông nghiệp sẽ nhỏ Bẫy “nôn nóng công nghiệp” (Hwa Erh-Cheng 1983)• Nông nghiệp đóng góp lớn• Đẩy nhanh công nghiệp sẽ thu hút lao động sang công nghiệp không dựa trên sự tăng năng suất• Sản xuất nông nghiệp giảm, khan hiếm và nhập khẩu• Sản lượng thấp và mức lương cao ở thành thị dẫn đến lạm phát• Lương tăng để điều chỉnh lạm phát (chứ không do tăng năng suất) khiến tích lũy cho tái đầu tư giảm• Nông nghiệp và công nghiệp đều bị ảnh hưởng làm chậm tăng trưởng chung Những câu hỏi quan trọng• Đối với một nước, việc tự chủ lương thực có mang tầm quan trọng chiến lược không? • An ninh quốc phòng? • Giảm khả năng thiệt hại khi giá lương thực tăng? • Liệu có tùy vào từng quốc gia hay không? (S Korea/Viet Nam) Những câu hỏi quan trọng• Tại sao vẫn xảy ra khủng hoảng lương thực và nạn đói? • Vấn đề sản xuất hay phân phối? • Có thể ngăn chặn được không? • Cách nào? An ninh lương thực?• Sự phụ thuộc lương thực nhập khẩu gây rủi ro: – Nước cung cấp lương thực gây áp lực – Gia tăng ...