Bài giảng -Lâm nghiệp xã hội đại cương-chương 3-p1

Chương 3: Sinh thái nhân văn trong lâm nghiệp xã hộiTiếp cận hệ thống trong lâm nghiệp xã hộiCho đến nay người ta còn quan niệm rằng "xã hội" và "tự nhiên" như hai thực thể riêng biệt có thể được nghiên cứu và nhận thức một cách độc lâp.Lovelace(1984) nhận xét nhiều nhà khoa học xã hội ít sẵn sàng hoặc không thể dành một phần cố gắng của mình cho việc thu thập
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng -Lâm nghiệp xã hội đại cương-chương 3-p1 Ch−¬ng 3 sinh th¸i nh©n v¨n trong L©m nghiÖp x· héiMôc tiªu:Sau khi häc xong ch−¬ng nμy, sinh viªn cã thÓ:• M« t¶ sù liªn hÖ gi÷a m«i tr−êng thiªn nhiªn vμ m«i tr−êng v¨n ho¸ x· héi• VËn dông nh÷ng kiÕn thøc sinh th¸i nh©n v¨n ®· häc vμo qu¸ trÝnh tiÕp cËn céng ®ång ®Æc biÖt lμ n«ng th«n miÒn nói.• Ph©n tÝch vai trß cña giíi trong qu¸ tr×nh qu¶n lý tμi nguyªn rõng. 61 Bμi5: Kh¸i niÖm hÖ sinh th¸i nh©n v¨n Môc tiªu: Sau khi häc xong bμi nμy sinh viªn cã thÓ: • M« t¶ sù liªn hÖ gi÷a m«i tr−êng tù nhiªn vμ m«i tr−êng v¨n ho¸ x· héi; • ¸p dông c¸ch tiÕp cËn hÖ thèng trong sinh th¸i nh©n v¨n ®Ó ph©n tÝch mèi quan hÖ gi÷a con ng−êi víi hÖ sinh th¸i tù nhiªn; • M« t¶ vμ ph©n tÝch c¸c cÊu phÇn vμ sù t−¬ng t¸c cña hÖ sinh th¸i nh©n v¨n trong hÖ thèng qu¶n lý tμi nguyªn rõng vμ ®Êt rõng theo nh÷ng bèi c¶nh cô thÓ. KÕ ho¹ch b μi gi¶ng: Néi dung Ph−¬ng ph¸p VËt liÖu Thêi gian1. TiÕp cËn hÖ thèng trong LNXH §éng n·o OHP 20 phót 2 Kh¸i niÖm hÖ sinh th¸i nh©n Nªu vÊn ®Ò OHP 25 phótv¨n Phillip 4.8.33 T−¬ng t¸c gi÷a hÖ sinh th¸i vμ Tr×nh bμy OHP, Tμi 45 phóthÖ x· héi liÖu ph¸t tay 621. TiÕp cËn hÖ thèng trong LNXH1.1. Kh¸i niÖm vÒ hÖ thèng Cho ®Õn nay ng−êi ta cßn quan niÖm r»ng “x· héi” vμ “tù nhiªn” nh− hai thùc thÓriªng biÖt cã thÓ ®−îc nghiªn cøu vμ nhËn thøc mét c¸ch ®éc lËp. Lovelace (1984) nhËn xÐt r»ng nhiÒu nhμ khoa häc x· héi Ýt s½n sμng hoÆc kh«ngthÓ dμnh mét phÇn cè g¾ng cña m×nh cho viÖc thu thËp vμ ph©n tÝch th«ng tin cô thÓ, vÝdô nh− x· héi n«ng th«n ®ang phô thuéc vμo tμi nguyªn ®ang sö dông nh− thÕ nμo, hoÆcx· héi n«ng th«n nhËn thøc vμ qu¶n lý rõng nh− thÕ nμo,... ®ã lμ nh÷ng th«ng tin mμ c¸cnhμ quy ho¹ch rÊt cÇn. Cã mét thêi c¸c nhμ l©m nghiÖp ho¹t ®éng trong giíi h¹n nh÷ng liªn hÖ trong x· héin«ng th«n v× hä cho r»ng l©m nghiÖp ®−îc xem nh− khoa häc øng dông liªn quan ®Õnnh÷ng hiÖn t−îng tù nhiªn ë rõng nh»m duy tr× vμ c¶i thiÖn s¶n xuÊt gç. Tõ nh÷ng sùthËt ®ã râ rμng khã liªn kÕt nh÷ng d÷ liÖu v¨n hãa x· héi víi nh÷ng d÷ liÖu tù nhiªn.Trong nhiÒu tr−êng hîp vÉn cßn nguyªn kho¶ng trèng lín vμ cã ý nghÜa trong toμn békiÕn thøc cÇn thiÕt ®Ó x©y dùng ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn n«ng th«n võa hiÖu qu¶ võa cãc¬ së v÷ng ch¾c kh«ng chØ vÒ x· héi mμ cßn vÒ tù nhiªn. §Ó kh¾c phôc nh÷ng ®iÓm yÕu®ã cÇn ph¶i ®Þnh h−íng l¹i c¸ch tiÕp cËn ph¸t triÓn n«ng th«n sao cho hiÓu biÕt tèt h¬nm«i tr−êng tù nhiªn vμ m«i tr−êng v¨n ho¸ x· héi liªn hÖ víi nhau nh− thÕ nμo. Trong LNXH, rÊt cÇn cã nh÷ng quan ®iÓm míi vμ réng r·i cho phÐp hîp nhÊtnh÷ng tiÕp cËn míi vμ kiÕn thøc míi vÒ quan hÖ cña x· héi víi c¸c hÖ sinh th¸i tù nhiªn.TiÕp cËn sinh th¸i nh©n v¨n ra ®êi trªn c¬ së ®ã. TiÕp cËn nμy ph¶i dùa trªn c¬ së lýthuyÕt hÖ thèng. HÖ thèng bao gåm nhiÒu bé phËn cÊu thμnh, c¸c bé phËn nμy lμm viÖc kh«ng rêir¹c mμ cã nh÷ng mèi quan hÖ phô thuéc vμ t−¬ng t¸c lÉn nhau, vÝ dô: HÖ mÆt trêi, HÖ c¬häc, HÖ h« hÊp, Ph¶ hÖ .... Víi nh÷ng ý t−ëng ®ã, ng−êi ta cã rÊt nhiÒu ®Þnh nghÜa vÒ hÖthèng ch¼ng h¹n nh−: Mét thÓ hoμn chØnh cã tæ chøc, h×nh thμnh tõ c¸c yÕu tè cã nh÷ngmèi liªn hÖ lÉn nhau tïy thuéc vμo vÞ trÝ cña chóng trong thÓ hoμn chØnh; Mét tËp hîpc¸c ®¬n vÞ cã t−¬ng t¸c lÉn nhau; Mét tËp hîp c¸c yÕu tè liªn kÕt nhau b»ng mét tËp hîpc¸c mèi quan hÖ; Mét tËp hîp c¸c yÕu tè t−¬ng t¸c, cã tæ chøc ®Ó thùc hiÖn mét chøcn¨ng nhÊt ®Þnh; Mét thÓ hoμn chØnh phøc hîp, gåm c¸c cÊu phÇn kh¸c nhau, liªn kÕtnhau bëi mét sè mèi quan hÖ .... C¸c ®Þnh nghÜa nμy cho thÊy mét sè khÝa c¹nh kh¸c nhau cña kh¸i niÖm hÖ thèng: • Mét hÖ thèng hoμn chØnh cã nhiÒu bé phËn cÊu thμnh, mét sè c¸c cÊu phÇn nμy cã thÓ quan niÖm lμ c¸c hÖ thèng phô, b¶n th©n chóng gåm c¸c cÊu phÇn vμ vËn hμnh trong khu«n khæ hÖ thèng lín h¬n. • HÖ thèng phøc t¹p h¬n tæng c¸c thμnh phÇn cña nã, do ®ã kh«ng thÓ chia c¾t mét c¸ch c¬ giíi. • TÝnh tæng thÓ cña hÖ thèng ®−îc duy tr× th«ng qua c¸c quan hÖ t−¬ng t¸c, do ®ã tiÕp cËn hÖ thèng kh«ng ph¶i m« t¶ cÊu tróc mμ lμ c¸c mèi quan hÖ t−¬ng t¸c. • Toμn bé hÖ thèng cã ®éng th¸i biÕn ®æi vμ tiÕn ho¸, c¸c tiÕn tr×nh nμy bÞ chi phèi bëi c¸c ®éng lùc bªn trong nã. 631.2. TiÕp cËn hÖ thèng trong l©m nghiÖp x· héi ViÖc xem xÐt c¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi trong bèi c¶nh mét hÖ sinh th¸i nh©nv¨n gióp hiÓu râ h¬n m«i tr−êng nh©n v¨n, gi¶i thÝch b»ng c¸ch nμo c¸c t−¬ng t¸c gi÷ac¸c ®iÒu kiÖn sinh th¸i vμ x· héi cã thÓ x¶y ra, sù t−¬ng t¸c nμy cã ®Æc tr−ng lμ sù tån t¹icña mét hÖ thèng qu¶n lý tμi nguyªn. Môc ®Ých cña chóng ta lμm cho sù vËn ®éng vμbiÕn ®æi cña hÖ thèng nμy theo h−íng ph¸t triÓn bÒn v÷ng, gãp phÇn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌovμ x¸c lËp c«ng b»ng x· héi trong qu¶n lý vμ sö dông tμi nguyªn rõng vμ ®Êt rõng: hÖthèng l©m nghiÖp x· héi. TiÕp cËn hÖ thèng cã thÓ cho phÐp ph©n tÝch b¶n chÊt vμ ®ÒxuÊt gi¶i quyÕt c¸c yªu cÇu trªn. Theo quan ®iÓm sinh th¸i nh©n v¨n, sù tån t¹i hai hÖ thèng phô hay tiÓu hÖthèng: hÖ sinh th¸i vμ hÖ nh©n v¨n b»ng mèi quan hÖ t−¬ng t¸c gi÷a c¸c thμnh phÇn hayyÕu tè trong mçi hÖ thèng phô vμ gi÷a hai hÖ thèng phô. Sù tån t¹i nμy lu«n cã qu¸ tr×nh®Êu tranh, trao ®æi vËt chÊt n¨ng l−îng, th«ng tin vμ kh¶ n¨ng thÝch nghi. C¸c ho¹t ®éngLNXH ®−îc coi lμ sù can thiÖp cña con ng−êi vμo hai hÖ thèng phô vμ lu«n bÞ chi phèibëi c¸c yÕu tè t¸c ®éng nh−: yÕu tè vËt lý sinh häc, kinh tÕ x· héi, v¨n ho¸ vμ c¬ chÕchÝnh s¸ch. Sù t¸c ®éng nμy d−êng nh− m¹nh h¬n vμ nh¹y c¶m h¬n trong c¸c ho ...