Bài giảng -Lâm nghiệp xã hội đại cương-chương 4-p1

Chương 4: Tiếp cận có sự tham gia trong lâm nghiệp xã hộiGần đây cách tiếp cận "từ dưới lên" , coi trọng vai trò chủ động của cộng đồng nông thôn được nhấn mạnh, do vậy đã động viên các tiềm năng lao động , và các nguồn lực khác của cộng đồng cho hoạt động của LNXH.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng -Lâm nghiệp xã hội đại cương-chương 4-p1 Ch−¬ng 4 TiÕp cËn cã sù tham gia trong L©m nghiÖp x· héiMôc tiªu: Sau khi häc xong ch−¬ng nμy sinh viªn sÏ cã kh¶ n¨ng:• Ph©n tÝch ®−îc quan ®iÓm tiÕp cËn cïng tham gia trong ph¸t triÓn LNXH• VËn dông ®−îc nh÷ng kiÕn thøc, kü n¨ng cña sù tham gia trong qu¸ tr×nh tiÕp cËn c¸c m«n häc kh¸c, trong ®¸nh gi¸ n«ng th«n, thùc thi c¸c ho¹t ®éng LNXH• Lùa chän thÝch øng vμ sö dông ®−îc c¸c c«ng cô phï hîp cho kü thuËt cã sù tham gia• M« t¶ ®−îc c¸c lo¹i h×nh vμ ph¹m vi ¸p dông cña sù tham gia 124 Bμi 9: Sù tham gia trong L©m nghiÖp x· héi Môc tiªu: Sau khi häc xong bμi nμy sinh viªn cã kh¶ n¨ng: • Ph©n biÖt ng−êi trong cuéc vμ ng−êi ngoμi cuéc trong tiÕn tr×nh ph¸t triÓn LNXH • Ph©n biÖt c¸c h×nh thøc vμ møc ®é tham gia cña céng ®ång trong tiÕn tr×nh ph¸t triÓn LNXH • VËn dông ®−îc c¸ch ph©n lo¹i c¸c h×nh thøc vμ møc ®é tham gia cña céng ®ång ®Þa ph−¬ng ®Ó nhËn râ c¸c ho¹t ®éng nμo lμ LNXH vμ “lo¹i h×nh LNXH” cña c¸c dù ¸n LNXH ®· thùc thi Néi dung bμi gi¶ng: Néi dung Ph−¬ng ph¸p VËt liÖu Thêi gian1. Kh¸i niÖm sù tham gia Tr×nh bμy OHP 2 tiÕt2. §èi t−îng tham gia Bμi tËp t×nh huèng Bμi tËp3. H×nh thøc vμ møc ®é tham Nªu vÊn ®Ò C©u hái chuÈn 2 tiÕtgia ®o¸n §éng n·o OHP4. §iÒu kiÖn vμ ®éng lùc Tr×nh bμy OHP 2 tiÕt 1251. Kh¸i niÖm sù tham gia1.1. Quan ®iÓm c¬ b¶n GÇn ®©y c¸ch tiÕp cËn “tõ d−íi lªn”, coi träng vai trß chñ ®éng cña céng ®ång n«ngth«n ®−îc nhÊn m¹nh; do vËy ®· ®éng viªn c¸c tiÒm n¨ng lao ®éng, vμ c¸c nguån lùckh¸c cña céng ®ång cho ho¹t ®éng cña LNXH.• Trong l©m nghiÖp, tiÕp cËn truyÒn thèng lu«n cho r»ng, sù tiÕn bé phô thuéc vμo ng−êi ®−îc huÊn luyÖn vÒ mÆt nghÒ nghiÖp, phæ biÕn kiÕn thøc kü thuËt cña hä cho mét nhãm c− d©n n«ng th«n kh¸c. Trong khi ®ã, tiÕp cËn LNXH cho r»ng c¸c ph−¬ng ph¸p kü thuËt ®−îc thiÕt kª cã sù tham gia cña céng ®ång sÏ khuyÕn khÝch nh÷ng s¸ng kiÕn tõ céng ®ång, ng−êi d©n cã kh¶ n¨ng t×m ra gi¶i ph¸p vμ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò cã hiÖu qu¶.• TiÕp cËn “cã céng ®ång tham gia” cho r»ng mäi ng−êi d©n ®Þa ph−¬ng còng nh− nhμ chuyªn m«n ®Òu cã kiÕn thøc, kü n¨ng vμ n¨ng lùc chuyªn m«n ®¸ng kÓ cÇn ®−îc sö dông vμ ph¶i ®−îc chó ý.• Trong khi söa ®óng quan ®iÓm truyÒn thèng, r»ng chØ nh÷ng nhμ chuyªn m«n míi cã sù hiÓu biÕt cã gi¸ trÞ vÒ kü thuËt, tiÕp cËn cã céng ®ång tham gia sÏ kh«ng r¬i vμo sai lÇm ng−îc l¹i, r»ng chØ cã c− d©n ®Þa ph−¬ng míi cã kiÕn thøc vμ kü n¨ng thÝch hîp• TiÕp cËn “cã céng ®ång tham gia” nhÊn m¹nh ph−¬ng ph¸p còng nh− kÕt qu¶. Ngay c¶ nh÷ng thÊt b¹i râ rÖt còng cã thÓ cã mét sè lîi Ých v× ph−¬ng ph¸p dÉn ®Õn thÊt b¹i th−êng t¹o nªn kh¶ n¨ng cho viÖc gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò x¶y ra sau vμ hμnh ®éng tèt h¬n (Peluso, Turner vμ Fortmann,1994) 1261.2. Kh¸i niÖm sù tham gia trong LNXH Sù tham gia lμ mét kh¸i niÖm kh«ng ph¶i lμ míi nh−ng kh«ng bao giê cò. NhiÒuhäc gi¶ cè g¾ng lý gi¶i Sù tham gia trong LNXH nh− lμ nÒn t¶ng ban ®Çu mang b¶n chÊtLNXH cña mäi lo¹i h×nh l©m nghiÖp. Suy réng ra ë nhiÒu lÜnh vùc, kh¸i niÖm cña Sùtham gia ®−îc hiÓu theo hai khÝa c¹nh sau: • Thø nhÊt, Sù tham gia mang tÝnh triÕt häc liªn quan ®Õn c«ng b»ng vμ d©n chñ, nghÜa lμ ë ®©u kh«ng cã sù tham gia th× ë ®ã kh«ng cã c«ng b»ng vμ d©n chñ. • Thø hai, Sù tham gia ®−îc gi¶i thÝch dùa trªn mét tiÒn ®Ò cã tÝnh chÊt thùc dông h¬n, r»ng c¸c ch−¬ng tr×nh ph¸t triÓn n«ng th«n (bao gåm LNXH) nÕu kh«ng cã sù h−ëng øng cña ng−êi d©n sÏ kh«ng triÓn khai ®−îc, hoÆc nÕu cã triÓn khai còng kh«ng thÓ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶. Tõ “tham gia” cã thÓ ph¶n ¶nh nhiÒu néi dung h¬n lμ ®¬n thuÇn hiÖn diÖn, tham dùtrong c¸c ho¹t ®éng ph¸t triÓn (d−íi d¹ng tù nguyÖn ®ãng gãp lao ®éng, vËt chÊt... vμ®−îc tr¶ c«ng). ë khÝa c¹nh kh¸c, tham gia cã nghÜa lμ trë thμnh thμnh viªn cña mét tæchøc vμ tham dù c¸c phiªn häp. Quan ®iÓm tham gia ®ã ®· dÉn tíi nh÷ng cè g¾ng nh»mc¬ cÊu c¸c tæ chøc, nghÜa lμ ®Þa vÞ héi viªn nμy nh− lμ hiÖn diÖn cña tham gia. Theo Ng©n hμng thÕ giíi, sù tham gia ®−îc ®Þnh nghÜa nh− lμ mét qu¸ tr×nh,th«ng qua ®ã c¸c chñ thÓ (Stakeholders) cïng t¸c ®éng vμ chia sÎ nh÷ng s¸ng kiÕn ph¸ttriÓn vμ cïng quyÕt ®Þnh. N¨m 1994 Hoskin ®−a ra mét ®Þnh nghÜa râ rμng h¬n vÒ sù tham gia trong l©mnghiÖp, ®ã lμ “Sù tham gia lμ sù thùc hiÖn trång vμ qu¶n lý rõng cña nam vμ n÷ trongcéng ®ång (nh÷ng ng−êi bªn trong céng ®ång) víi sù hç trî cña nh÷ng ng−êi bªn ngoμicéng ®ång”. N¨m 1996, Hosley ®−a ra 7 møc ®é tõ thÊp ®Õn cao cña sù tham gia, ®ã lμ: thamgia cã tÝnh chÊt vËn ®éng; tham gia bÞ ®éng; tham gia qua h×nh thøc t− vÊn; tham gia v×môc tiªu ®−îc h−ëng c¸c hç trî vËt t− tõ bªn ngoμi; tham gia theo chøc n¨ng; tham giahç trî; tù huy ®éng vμ tæ chøc. Fisher (1984) cho r»ng, kh«ng cã vai trß chØ ®¹o trong qu¸ tr×nh quyÕt ®Þnh th× sùtham gia chØ lμ v« nghÜa. C©u hái quan träng nhÊt kh«ng ph¶i “Ai thùc hiÖn” mμ “aiquyÕt ®Þnh”. Trong khi c¸c tμi liÖu vÒ ph¸t triÓn còng nh− c¸c dù ¸n th−êng xem qu¸tr×nh lËp quyÕt ®Þnh nh− lμ yÕu tè chñ chèt cña sù tham gia th× th−êng trong thùc tÕ,ng−êi ta ®· ®Æt nÆng tr¸ch nhiÖm vμo quyÒn lùc. FAO (1982) ®Þnh nghÜa “sù tham gia cña nh©n d©n” nh− qu¸ tr×nh mμ qua ®ã ng−êinghÌo n«ng th«n cã kh¶ n¨ng tù tæ chøc vμ nh− c¸c tæ chøc cña chÝnh hä, cã kh¶ n¨ngnhËn biÕt c¸c nhu cÇu cña chÝnh m×nh vμ tham gia trong thiÕt kÕ, thùc hiÖn vμ ®¸nh gi¸c¸c ph−¬ng ¸n t¹i ®Þa ph− ...