Bài giảng Luật Thừa kế - Ngô Huy Cương

Bài giảng Luật Thừa kế do Ngô Huy Cương thực hiện nêu lên bản chất của thừa kế; khái niệm thừa kế và quyền thừa kế ở Việt Nam; nguyên tắc của quyền thừa kế ở Việt Nam. Bài giảng phục vụ cho các bạn chuyên ngành Luật và những bạn quan tâm tới lĩnh vực này.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Luật Thừa kế - Ngô Huy CươngluËt thõa kÕ Ngêi so¹n th¶o : Ng« Huy C¬ngKhoa LuËt - §¹i häc Quèc gia Hµ Néi 1 Giới thiệu môn học• Học trong 15 tiết• Là một chế định quan trọng của luật dân sự• Liên quan tới tài sản, cái chết và ý chí của người chết 2 I-Bản chất của thừa kế• Tài sản là công cụ của đời sống con người• Tài sản thường sống lâu hơn con người• Cái chết là một qui luật tự nhiên• Khi một người chết thường để lại khối tài sản của mình• Khối tài sản này được xử lý như thế nào ?• Thừa kế là việc chuyển giao tài sản của một người khi người đó chết 3 II- Khái niệm thừa kế và quyền thừa kế ở Việt Nam• Các luật gia Việt Nam thường có sự phân biệt giữa thừa kế và quyền thừa kế• Thừa kế cùng với sở hữu là các yếu tố khách quan• Chiếm hữu của cải vật chất là tiền đề đầu tiên làm xuất hiện quan hệ thừa kế• Thừa kế là một quan hệ pháp luật dân sự trong đó người có tài sản, trước khi chết, có quyền định đoạt tài sản của mình cho người khác• Là một căn cứ phát sinh quyền sở hữu 4Định nghĩa thừa kế theo các luật gia Việt Nam Thừa kế là một chế định pháp luật dân sự,là tổng hợp các qui phạm pháp luật điềuchỉnh việc chuyển dịch tài sản của ngườichết cho người khác theo di chúc hoặc theomột trình tự nhất định, đồng thời qui địnhphạm vi quyền, nghĩa vụ và phương thứcbảo vệ quyền, nghĩa vụ của người thừa kế 5 Quan niệm bản chất giai cấp của quyền thừa kế của các luật gia XHCN• Pháp luật qui định cho công dân có quyền sở hữu và dựa vào đó qui định cho họ quyền thừa kế• Vậy nên quan niệm quyền thừa kế là thừa hưởng các quyền và lợi ích hợp pháp mà nhà nước cho phép chuyển dịch• Tất cả các quan niệm này dựa trên luận điểm về chiếm hữu tư liệu sản xuất chủ yếu của xã hội• Các quan điểm này phản ánh vào Điều 634 BLDSVN 6Quan niệm về thừa kế trong Bộ luật Hồng Đức Điều 390 quy định : “ Cha mẹ làm chúc thưphân chia tài sản, thiết lập hương hoả trong chúcthư” 7 Quan niệm về thừa kế của BLDS Bắc Kỳ Điều thứ 310 ( Điều đầu tiên trong thiên nói vềthừa kế ) qui định : “ Của thừa- kế truyền lại choai là do ý muốn của người mệnh- một hoặc dopháp- luật định” 8Sự phát triển của quan niệm về thừa kế từ 1945 tới nay Có hai đặc điểm cần lưư ý :* Nhà nước bảo hộ quyền thừa kế được thể hiện trong Hiến pháp* Phát triển nguyên tắc nam, nữ bình đẳng trong việc hưởng di sản thừa kế 9 III- Các nguyên tắc của quyền thừa kế ở Việt Nam* Coi quyền thừa kế là quyền cơ bản của công dân* Pháp luật bảo hộ quyền thừa kế tài sản của cá nhân* Mọi cá nhân đều bình đẳng về quyền thừa kế* Tôn trọng ý chí của người chết* Củng cố và giữ vững tình thương yêu, đoàn 10 kết trong gia đình IV- Các qui định chung• Di sản• Thời điểm, địa điểm mở thừa kế• Các vấn đề có liên quan đến người thừa kế• Quản lý di sản 11 1- Người để lại di sản thừa kếTự nhiên nhân 12 2- Thời điểm mở thừa kế* Thời điểm mở thừa kế là thời điểm người để lại di sản thừa kế chết hoặc bị tuyên bố là đã chết theo khoản 2 Điều 91 BLDSVN* ý nghĩa của thời điểm mở thừa kế :- Xác định tài sản hay sản nghiệp của người để lại di sản- Xác định những người thừa kế của người chết 13 3- Người thừa kế* Người được hưởng di sản thừa kế theo di chúc hoặc pháp luật* Điều kiện trở thành người thừa kế :- Còn sống vào thời điểm mở thừa kế; hoặc- Được sinh ra và còn sống sau thời điểm mở thừa kế nhưng đã thành thai trước khi người để lại di sản chết 14 Tình huống 1 Ông Đào Tiến Xa trước khi chết được biết rằng đứa cháu hamchơi của mình là Đào Thích Nghịch đang cùng hai người bạnthân bàn nhau thành lập một công ty. Ông viết di chúc để lại tàisản của mình cho công ty đang được bàn để thành lập. Ngày ôngchết, công ty chưa hoàn thành thủ tục thành lập. Ngoài đứa cháunày, ông không còn một người nào có thể thừa kế di sản củamình. Tranh chấp về di sản thừa kế xảy ra giữa người cháu vàcông ty đã hoàn thành thủ tục thành lập sau 2 ngày kể từ khithừa kế được mở. Hỏi : 1- Giải pháp của bạn như thế nào trong trường hợp này ? 2- Hãy bình luận qui định pháp luật có liên quan trongBLDSVN ! 15 Người thừa kế là cơ quan, tổ chức Người thừa kế theo di chúc là cơ quan, tổchức, thì phải là cơ quan, tổ chức tồn tại vàothời điểm mở thừa kế ( Khoản 2 Điều 638BLDSVN) 16Tình huống 2 Ông Hoàng Công Bình cưới một cô vợ trẻ. Là một trẻ mồ côi không ai thân thích từ nhỏ và giàu lòng tự ái. Sau khi mâu thuẫn căng thẳng với vợ. Ông Bình bỏ nhà ra đi biển, rồi biệt tăm. Ông để lại một gia tài lớn của riêng. Sau khi đã làm đầy đủ thủ tục do luật định, toà án tuyên bố ông Bình đã chết. Người vợ trẻ được hưởng thừa kế và đã đi lấy chồng. Một thời gian sau ông Bình bỗng dưng xuất hiện và đòi lại tài sản của mình. Hỏi: 1- Theo bạn toà án nên giải quyết như thế nào? 2- Hãy bình luận các qui định có liên quan của BLDSVN ! 17 4- Địa điểm mở thừa kế* Có hai trường hợp :- Nơi cư trú cuối cùng của người chết- Nơi có toàn bộ hay phần lớn di sản* ý nghĩa :- Nhằm tiến hàn ...