Bài giảng Lý luận nhà nước và pháp luật - Chương 8: Nhà nước xã hội chủ nghĩa

Bài giảng "Lý luận nhà nước và pháp luật - Chương 8: Nhà nước xã hội chủ nghĩa" cung cấp cho người học các kiến thức về sự ra đời, cơ sở tồn tại và bản chất của nhà nước XHCN, các hình thức nhà nước XHCN, một số vấn đề cơ bản của nhà nước CHXHCN Việt Nam
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Lý luận nhà nước và pháp luật - Chương 8: Nhà nước xã hội chủ nghĩa CHƯƠNGVIIINHÀNƯỚCXÃHỘICHỦNGHĨA1. SỰ RA ĐỜI, CƠ SỞ TỒNTẠIVÀBẢNCHẤTCỦANHÀNƯỚCXHCN1.1.Tínhtấtyếukháchquanvà sự ra đời của nhà nướcXHCNTiềnđềvềkinhtế :Mâuthuẫn giữa quan hệ sảnxuất và lực lượng sản xuấttưbản chủ nghĩa dẫn đến Các hình thức ra đời củanhà nước XHCN như CôngxãParis(1871),NhànướcXôViết (1917), Cu ba (1959),ViệtNam(1945)…1.2. Cơ sở kinh tế xã hộichosựtồntạicủanhànướcXHCN Cơ sở kinh tế: chế độcông hữu về tư liệu sản1.3.BảnchấtcủaNhànướcXHCN NhànướcXHCNvừalàmột bộ máy chính trịhànhchính, một cơ quan cưỡngchế, vừa là tổ chức quản lýkinhtếxãhộicủanhândânlao động, nhà nước XHCNkhôngcònlànhànướctheonguyên nghĩa mà chỉ còn là2.CÁCHÌNHTHỨCNHÀNƯỚCXHCN2.1Hìnhthứcchínhthể Tất cả các nhà nước xãhội chủ nghĩa đều được tổchức theo hình thức cộnghoà dân chủ, dù tên gọi ởmỗinướccókhácnhau. *CôngxãParis CôngxãParislàhìnhthức Công xã Paris thực hiệnviệc đập tan bộ máy nhànướccũcủagiaicấptưsản,xây dựng bộ máy nhà nướcmớicủagiaicấpcôngnhân. Côngxãđãxoábỏnhữngnguyên tắc tổ chức của bộmáy nhà nước tư sản, xáclập các nguyên tắc mới vềtổ chức bộ máy nhà nước *CộnghoàXôViết Xuất hiện lần đầu trongcuộc tổng bãi công củacông nhân thành phốPêtrôgrát năm 1905 với tưcách là Hội đồng đại biểucôngnhân. Sau khi tiến hành thànhcông Cách mạng Tháng 10,hình thức Xô viết đã trở Các Xô Viết tạo thànhmộthệthốngcơquanđượctổ chức và hoạt động dựatrên nguyên tắc tập trung dânchủ. Cộng hoà Xô Viết tậptrung trong tay Xô Viết cảquyền lập pháp và hànhpháp. Cộng hoà Xô Viết không * Nhà nước dân chủ nhândân Hình thức Nhà nước dânchủnhândânrađờisauĐạichiến thế giới II, hình thứcnàycónhữngđặctrưngsau: Nhà nước dân chủ nhândân (trừ Việt Nam vàBungari)cóđặcđiểmchunglà sử dụng kết hợp phương Nhà nước dân chủ nhândân trong thời kỳ đầu mớithành lập có sử dụng mộtsố chế định pháp lý cũnhưngkhôngtráivớinguyêntắccủachếđộmớivàcóbổsung thêm những nội dungmới. Thực hiện nguyên tắcbầu cử bình đẳng, phổ Chế định nguyên thủquốcgiacólúc,cónơilàcơquan tập thể với tên gọi làHội đồng nhà nước hoặcĐoàn chủ tịch cơ quanquyềnlựcnhànướctốicao. Trongnhữngnămcuốicủathập kỷ 80, đầu thập kỷ 90củathếkỷ20,cácnhànướcdân chủ nhân dân ở Đông 2.2Hìnhthứccấutrúc Ở nhà nước xã hội chủnghĩa có hai hình thức cấutrúc nhà nước cơ bản: nhànướcđơnnhấtvànhànướcliênbang. 2.3 Chế độ chính trị củanhànướcxãhộichủnghĩa Tất cả các nhà nước xã3. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠBẢN CỦA NHÀ NƯỚCCHXHCNVIỆTNAM3.1. Bản chất nhà nướcCHXHCNViệtNam Nhà nước CHXHCN ViệtNam là một nhà nước dânchủthậtsựvàrộngrãi; Nhà nước CHXHCN ViệtNamlàmộtnhànướcthống3.2. Chức năng của NhànướcXHCNChứcnăngđốinội + Chức năng tổ chức vàquảnlýkinhtế; + Chứcnănggiữvữnganninhchínhtrị,trậttựantoànxã hội, trấn áp sự phảnkháng của giai cấp bóc lộtđã bị lật đổ và âm mưuChứcnăngđốingoại + Chức năng bảo vệ tổquốcViệtNam; + Chức năng mở rộngquan hệ hợp tác với cácnước; các tổ chức quốc tếvà khu vực trên cơ sở tôntrọng độc lập, chủ quyền,thốngnhấtvàtoànvẹnlãnhthổ, không can thiệp vào3.3. Bộ máy Nhà nướcCHXHCNViệtNam Nguyên tắc tổ chức vàhoạt động của Nhà nướcCHXHCNViệtNam+Nguyêntắctấtcảquyềnlựcnhànướcthuộcvềnhândân, nhân dân tổ chức nênbộ máy nhà nước và thamgiaquảnlýnhànước; Các loại cơ quan nhànướcXHCN + Cơ quan quyền lực nhànước gồm Quốc hội và Hộiđồngnhândâncáccấp; +Cơquanhànhchínhnhànước gồm Chính phủ và Ủybannhândâncáccấp; +CơquanxétxửgồmTòaánnhândân,tòaánquânsự4. NHÀ NƯỚC TRONG HỆTHỐNGCHÍNHTRỊXHCN4.1. Khái niệm hệ thốngchínhtrịXHCN Hệ thống chính trị xã hộichủ nghĩa là toàn bộ cácthiết chế chính trị gắn bóhữu cơ, tác động lẫn nhaucùng thực hiện quyền lựcchính trị của nhân dân dưới4.2 Hệ thống chính trị củaNhà nước CHXHCN ViệtNam ĐảngcộngsảnViệtNamgiữ vai trò lãnh đạo hệthốngchínhtrị.(*) Nhà nước CHXHCN ViệtNamgiữvịtrí ...