Bài giảng Lý thuyết tài chính – tiền tệ: Phần 1

Bài giảng Lý thuyết tài chính – tiền tệ nhằm cung cấp cho sinh viên những kiến thức, những khái niệm và những nội dung chủ yếu về Tài chính, Tiền tệ, Tín dụng và Ngân hàng. Nó có tác dụng làm cơ sở bổ trợ cho việc nghiên cứu các môn kinh tế ngành. Tập bài giảng Lý thuyết tài chính – tiền tệ được thiết kế thành 9 chương, Sau đây là phần 1 của bài giảng trình bày nội dung kiến thức trong 4 chương đầu: chương 1 đại cương về tài chính tiền tệ, chương 2 tổng quan về hệ thống tài chính, chương 3 ngân sách nhà nước, chương 4 tài chính doanh nghiệp.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Lý thuyết tài chính – tiền tệ: Phần 1 LỜI NÓI ĐẦU Lĩnh vực Tài chính - tiền tệ là lĩnh vực vô cùng nhạy cảm trong quá trình điều hành nền kinh tế. Các chính sách tài chính - tiền tệ luôn có vai trò quan trọng đối với nền kinh tế mỗi nước mỗi quốc gia. Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập, lĩnh vực tài chính tiền tệ có khả năng tiềm ẩn biến cả khu vực thành một làng không biên giới (đồng EURO xuất hiện ở Châu Âu từ đầu năm 2002 là một ví dụ điển hình). Đồng thời, lĩnh vực tài chính - tiền tệ rất dễ biến thành con dao hai lưỡi, và thực tế đã là con dao hai lưỡi rất nghiệt ngã với nhiều nước, nhiều khu vực trên thế giới. Môn học Lý thuyết tài chính – tiền tệ được hình thành trên cơ sở tổng hợp có chọn lọc những nội dung chủ yếu của tài chính học và lưu thông tiền tệ - tín dụng. Những kiến thức của môn học này mang tính tổng hợp, có liên quan trực tiếp đến điều kiện kinh tế vĩ mô trong nền kinh tế thị trường có sự điều tiết. Môn học này nhằm cung cấp cho sinh viên những kiến thức, những khái niệm và những nội dung chủ yếu về Tài chính, Tiền tệ, Tín dụng và Ngân hàng. Nó có tác dụng làm cơ sở bổ trợ cho việc nghiên cứu các môn kinh tế ngành. Tập bài giảng Lý thuyết tài chính – tiền tệ được thiết kế thành 9 chương: Chương 1:Đại cương về tài chính tiền tệ Chương 2: Tổng quan về hệ thống tài chính Chưong 3: Ngân sách nhà nước Chương 4: Tài chính doanh nghiệp Chương 5: Thị trường tài chính Chương 6: Một số vấn đề cơ bản về lãi suất Chương 7: Ngân hàng thương mại Chương 8: Ngân hàng trung ương và chính sách tiền tệ quốc gia Chương 9: Lạm phát tiền tệ Mặc dù đã cố gắng rất nhiều để hoàn thành tập bài giảng, nhưng trong quá trình biên soạn không tránh khỏi những thiếu sót, mong nhận được các ý kiến đóng góp của các đồng nghiệp và các bạn đọc. Chủ biên 1 2 MỤC LỤC LỜI NÓI ĐẦU ........................................................................................................ 1 MỤC LỤC .............................................................................................................. 3 Chương 1 ĐẠI CƯƠNG VỀ TÀI CHÍNH TIỀN TỆ................................................. 7 1.1. BẢN CHẤT CỦA TIỀN TỆ .......................................................................... 7 1.1.1. Sự ra đời của tiền tệ ................................................................................ 7 1.1.2. Bản chất của tiền tệ ................................................................................. 7 1.1.3. Các định nghĩa về tiền tệ. ........................................................................ 7 1.2. CHỨC NĂNG CỦA TIỀN TỆ....................................................................... 8 1.2.1. Đơn vị đo lường giá trị............................................................................ 8 1.2.2. Chức năng phương tiện trao đổi ............................................................. 9 1.2.3. Chức năng phương tiện dự trữ giá trị....................................................... 9 1.3. SỰ PHÁT TRIỂN CÁC HÌNH THÁI TIỀN TỆ........................................... 10 1.3.1. Tiền tệ bằng hàng hóa ........................................................................... 10 1.3.2. Tiền giấy (giấy bạc ngân hàng) ............................................................. 10 1.3.3. Tiền ghi sổ (tiền quan ngân hàng) ......................................................... 11 1.4. KHỐI TIỀN TỆ ........................................................................................... 11 1.4.1. Khối lượng tiền cần thiết cho lưu thông (Mn)........................................ 11 1.4.2. Khối lượng tiền trong lưu thông (Ms).................................................... 11 CHẾ ĐỘ TIỀN TỆ ............................................................................................. 12 1.5.1. Chế độ song bản vị................................................................................ 12 1.5.2. Chế độ bản vị tiền vàng......................................................................... 13 1.5.3. Chế độ bản vị vàng thỏi......................................................................... 13 1.5.4. Chế độ bản vị vàng hối đoái .................................................................. 13 1.5.5. Chế độ bản vị ngoại tệ........................................................................... 13 1.5.6. Chế độ bản vị tiền giấy không chuyển đổi ra vàng................................. 14 1.6. BẢN CHẤT CỦA TÀI CHÍNH ................................................................... 14 1.6.1. Sự ra đời của phạm trù tài chính ............................................................ 14 1.6.2. Bản chất của tài chính ........................................................................... 14 1.7. CHỨC NĂNG CỦA TÀI CHÍNH................................................................ 15 1.7.1. Chức năng phân phối ............................................................................ 15 1.7.2. Chức năng giám đốc.............................................................................. 15 Chương 2 TỔNG QUAN VỀ HỆ THỐNG TÀI CHÍNH......................................... 17 2.1. VAI TRÒ CỦA HỆ THỐNG TÀI CHÍNH................................................... 17 2.2. CẤU TRÚC CỦA HỆ THỐNG TÀI CHÍNH............................................... 17 2.3. CHÍNH SÁCH TÀI CHÍNH QUỐC GIA..................................................... 20 2.3.1. Mục tiêu của chính sách tài chính quốc gia............................................ 20 2.3.2. Những qua ...