Bài giảng môn Cơ sở dữ liệu: Chương 5 - Nguyễn Khắc Văn

Bài giảng môn Cơ sở dữ liệu: Chương 5 do Nguyễn Khắc Văn biên soạn nhằm giúp cho các bạn nắm bắt được những kiến thức về phép tính quan hệ (giới thiệu, phép tính quan hệ trên bộ; phép tính quan hệ trên miền). Đây là tài liệu hữu ích dành cho các bạn chuyên ngành Công nghệ thông tin.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng môn Cơ sở dữ liệu: Chương 5 - Nguyễn Khắc VănPhép tính quan hệ Nguyễn Khắc Văn vannk@hcmup.edu.vn Nội dung chi tiết  Giới thiệu  Phép tính quan hệ trên bộ  Phép tính quan hệ trên miền2 Cơ sở dữ liệu - Khoa CNTT Giới thiệu  Đại số quan hệ (Relational Algebra) o Là tập hợp các phép toán cơ sở của mô hình dữ liệu quan hệ, đóng vai trò là cơ sở hình thức cho các phép toán của mô hình quan hệ. o Đại số quan hệ được dùng để giải thích các truy vấn SQL được đánh giá như thế nào. DBMS thường dùng đại số quan hệ như ngôn ngữ trung gian bậc cao dùng để dịch query trước khi tối ưu hóa thực thi  Xét về mặt khái niệm, thì SQL lại dựa vào 1 ngôn ngữ truy vấn chính quy hoàn toàn khác (formal query language) Relational Calculus (phép tính quan hệ)3 Cơ sở dữ liệu - Khoa CNTT Giới thiệu (tt)  Là ngôn ngữ truy vấn hình thức  Do Codd đề nghị vào năm 1972, “Data Base Systems”, Prentice Hall, p33-98  Đặc điểm  Phi thủ tục, gần với ngôn ngữ tự nhiên  Dựa vào lý thuyết logic  Rút trích cái gì (what)  rút trích như thế nào (how)  Khả năng diễn đạt tương đương với ĐSQH4 Cơ sở dữ liệu - Khoa CNTT Giới thiệu (tt) Đại số quan hệ (relational algebra) có tính thủ tục, gần với ngôn ngữ lập trình vs Phép tính quan hệ (relational calculus) không có tính thủ tục và gần với ngôn ngữ tự nhiên hơn Ví dụ: xét câu truy vấn sau sau “ liệt kê các sinh viên học khoa CNTT”5 Cơ sở dữ liệu - Khoa CNTT Giới thiệu (tt) Nếu theo đại số quan hệ ta thực hiện theo các bước sau: 1. Tạo mối kết nối tự nhiên của 2 quan hệ SINHVIEN và KHOA trên thuộc tính #KHOA; 2. Thu hẹp kết quả của kết nối này chỉ còn các bộ liên quan đến khoa „Công Nghệ Thông Tin‟; 3. Dùng phép chiếu (project) để kết quả chỉ còn lại các thuộc tính cần lấy (#SINHVIEN). Nếu theo phép tính quan hệ thì: 1. Tìm các sinh viên trong quan hệ SINHVIEN sao cho tồn tại liên kết đến khoa „Công Nghệ Thông Tin‟.6 Cơ sở dữ liệu - Khoa CNTT Giới thiệu (tt)  Một số khái niệm logic toán học  Mệnh đề: là các khẳng định có giá trị chân lý xác định  Vị từ: Là một khẳng định P(x,y, ...), với x, y là các biến trên miền xác định A, B, … P(x, y, …) không phải là mệnh đề Thay x, y, … bằng các giá trị cụ thể ta được một mệnh đề x, y, … là các biến tự do  Lượng từ Mệnh đề ∀ ? ∈ ?, ? ? ?à ∃ ? ∈ ?, ?)?)“ là các lượng từ hóa của vị từ P(x). Trong đó ∀ ?à ?ượ?? ?ừ ?ℎổ ?ụ??, ∃ ?à ?ượ?? ?ừ ?ồ? ?ạ? X không còn là biến tự do, nó bị buộc bởi các lượng từ ∀, ∃7 Cơ sở dữ liệu - Khoa CNTT Giới thiệu (tt)  Có 2 loại  Phép tính quan hệ trên bộ (Tuple Rational Calculus)  SQL  Phép tính quan hệ trên miền (Domain Rational Calculus)  QBE (Query By Example)8 Cơ sở dữ liệu - Khoa CNTT Nội dung chi tiết  Giới thiệu  Phép tính quan hệ trên bộ  Phép tính quan hệ trên miền9 Cơ sở dữ liệu - Khoa CNTT Phép tính quan hệ trên bộ  Biểu thức phép tính quan hệ trên bộ có dạng { t.A | P(t) }  t là biến bộ  Biến nhận giá trị là một bộ của quan hệ trong CSDL  t.A là giá trị của bộ t tại thuộc tính A  P là công thức có liên quan đến t  P(t) có giá trị ĐÚNG hoặc SAI phụ thuộc vào t  Kết quả trả về là tập các bộ t sao cho P(t) đúng10 Cơ sở dữ liệu - Khoa CNTT Ví dụ 1  Tìm các nhân viên có lương trên 30000 { t | t  NHANVIEN  t.LUONG > 30000 } P(t) P(t)  t  NHANVIEN đúng  Nếu t là một thể hiện của quan hệ NHANVIEN  t.LUONG > 30000 đúng  Nếu thuộc tính LUONG của t có giá trị trên 3000011 Cơ sở dữ liệu - Khoa CNTT Ví dụ 2  Cho biết mã và tên nhân viên có lương trên 30000  Tìm những bộ t thuộc NHANVIEN có thuộc tính lương lớn hơn 30000  Lấy ra các giá trị tại thuộc tính MANV và TENNV { t.MANV, t.TENNV | t ...