Bài giảng môn học Tài chính - Tiền tệ

Tham khảo sách 'bài giảng môn học tài chính - tiền tệ', tài chính - ngân hàng, ngân hàng - tín dụng phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng môn học Tài chính - Tiền tệ BÀI GI NG TÀI CHÍNH – TI N T GI I THI U CHƯƠNG TRÌNH I. V trí môn h c: Môn h c Tài chính-Ti n t h́ nh thành trên cơ s t ng h p có ch n l c nh ng n i dung ch y u c a hai môn h c: “Tài chính h c” và “Lưu thông Ti n t -Tín d ng” c a chuyên ngành Tài chính và Ngân hàng. Nh ng ki n th c c a môn h c này mang tính t ng h p, có liên quan tr c ti p n i u ki n kinh t vĩ mô trong n n kinh t th trư ng có i u ti t. Do v y nó tr thành môn h c cơ s cho t t c sinh viên thu c các ngành kinh t . Môn h c này cung c p cho sinh viên nh ng ki n th c, nh ng khái ni m và nh ng n i dung ch y u v Tài chính, Ti n t , Tín d ng và Ngân hàng. Nó có tác d ng làm cơ s b tr cho vi c nghiên c u các môn kinh t ngành. II. Phân ph i chương tŕnh: Chương tŕnh môn h c ư c phân ph i như sau: Chương I: Nh ng v n cơ b n v ti n t Chương II: Nh ng v n cơ b n v tài chính Chương III: Nh ng v n cơ b n v tín d ng Chương IV: Ngân sách Nhà nư c Chương V: Th trư ng tài chính và các nh ch tài chính trung gian Chương VI: Tài chính doanh nghi p Chương VII: H th ng ngân hàng trong n n kinh t th trư ng Chương VIII: L m phát và chính sách ti n t Chương IX: Quan h thanh toán và tín d ng qu c t CHƯƠNG I NH NG V N CƠ B N V TI N T VÀ LƯU THÔNG TI N T I. NGU N G C VÀ B N CH T C A TI N T : T r t s m trong l ch s loài ngư i ă xu t hi n nhu c u ph i có m t h́ nh th c ti n t làm trung gian trao i. Tuy nhiên quá tŕnh phát tri n các h́ nh thái c a ti n t cho th y khó có th ưa ra m t nh nghĩa v ti n t ư c các nhà kinh t h c th ng nh t và ch p nh n. Trong tác ph m góp ph n phê phán khoa kinh t chính tr , K. Marx vi t “ M t khi ngư i ta hi u r ng ngu n g c c a ti n t ngay trong hàng hoá, th́ ngư i ta ă kh c ph c ư c các khó khăn chính trong s phân tích ti n t ”. Nhưng Marx cũng ch ra r ng ngư i ch nghiên c u ti n t và các h́ nh thái ti n t tr c ti p sinh ra t trao i hàng hoá ch không nghiên c u các h́ nh thái ti n t thu c v m t giai o n cao hơn c a quá tŕnh s n xu t như ti n tín d ng ch ng h n. Khi nói n ti n t , h u h t các nhà kinh t h c trư c ây cũng cho r ng ó là phương ti n trung gian trao i. i u này ch phù h p và úng v i giai o n ban u khi con ngư i b t u s d ng công c ti n t . Quá tŕnh phát tri n c a ti n t cho th y ti n t không ch có vai t trung gian trao i mà nó c ̣n giúp cho chúng ta th c hi n các ho t ng u tư tín d ng… Ngoài ra, c ̣n có nh ng v t th khác gi vai t trung gian trao i như chi phi u, thương phi u, kỳ phi u,… mà các nhà kinh t h c v n không th ng nh t v i nhau có ph i là ti n t hay không. Irving Fisher cho r ng ch có gi y b c ngân hàng là ti n t , trong khi Conant Paul Warburg cho r ng chi phi u cũng là ti n t . Samuelson l i cho r ng ti n là b t c cái mà nh nó ngư i ta có th mua ư c h u h t m i th . Theo Charles Rist th́ cái th t quan tr ng i v i nhà kinh t không ph i là s th ng nh t v m t nh nghĩa th nào là ti n t mà ph i bi t và hi u hi n tư ng ti n t . II. CÁC HNH THÁI TI N T : ̀ Nghiên c u l ch s phát sinh và phát tri n c a ti n t cho th y ti n t ă tr i qua nhi u h́ nh thái: hoá t , tín t và bút t ... 1 1. Hoá t : M t hàng hoá nào ó gi vai t làm v t trung gian trao i ư c g i là hoá t , hoá t bao g m hoá t không kim lo i và hoá t b ng kim lo i. – Hoá t không kim lo i. S n xu t và trao i hàng hoá ngày càng phát tri n. S trao i không c ̣n ng u nhiên, không c ̣n trên cơ s c a nh giá gi n ơn. Trao i ă vư t kh i cái khung nh h p m t vài hàng hoá, gi i h n trong m t vài a phương. S trao i ngày càng nhi u hơn ó gi a các hàng hoá ̣i h i ph i có m t hàng hoá có tính ng nh t, ti n d ng trong vai t c a v t ngang giá, có th t o i u ki n thu n l i trong trao i, và b o t n giá tr . Nh ng h́ nh thái ti n t u tiên có v l lùng, nhưng nói chung là nh ng v t trang s c hay nh ng v t có th ăn. Th dân các b bi n Châu Á, Châu Phi, trư c ây ă dùng v ,v c làm ti n. Lúa và i m ch ư c s d ng vùng Lư ng Hà, g o ư c dùng qu n o Philippines. Trư c Công nguyên, Trung Qu c kê và l a ư c s d ng làm ti n… Ti n t b ng hàng hoá có nh ng b t ti n nh t nh c a nó trong quá tŕnh ph c v trao i như không ư c m i ngư i m i nơi ch p nh n, d hư h ng, không ng nh t … do ó d n n vi c s d ng hoá t b ng kim lo i. – Hoá t b ng kim lo i. Khi s n xu t và trao i hàng hoá phát tri n kèm theo s m r ng phân công lao ng xă h i ng th i v i s xu t thi n c a Nhà nư c và giao d ch qu c t thư ng xuyên. Ki ...