Bài giảng môn Ngữ văn lớp 9 - Bài 1: Các phương châm hội thoại

Bài giảng môn Ngữ văn lớp 9 - Bài 1: Các phương châm hội thoại được biên soạn với mục tiêu nhằm giúp học sinh nắm được nội dung phương châm về lượng và phương châm về chất; biết vận dụng các phương châm này vào trong quá trình giao tiếp;... Mời quý thầy cô và các em học sinh cùng tham khảo chi tiết nội dung bài giảng!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng môn Ngữ văn lớp 9 - Bài 1: Các phương châm hội thoạiCHỦĐỀ: CÁCPHƯƠNGCHÂMHỘITHOẠII. Phương châm về lượng1) Đ ọc v à n h ận x é t v ề đ o ạn h ộit h o ạis a u :An :–Nà y,c ậu c ó b iết b ơik h ô n g ?Ba :–Biết c h ứ,t h ậm c h íc ò n b ơig iỏin ữa .An :–Th ếc ậu h ọc b ơi ởđ â u v ậy ?Ba:–Chẳnglẽcậukhôngbiếtà?Dĩnhiênlàởdướinướcchứcònđâu.-> Khi giao tiếp không nên nói thiếu thông tin.2 . Đ ọc t ru y ện s a u v à c h o b i ết y ếu t ốg â y c ười ở đ â y là g ì? LỢN CƯỚI, ÁO MỚICó a n h t ín h h a y k h o e c ủa . M ột h ô m , m a y đ ược c á i á o m ới, liền đ e m ra m ặc ,r ồiđ ứn g h ó n g ởc ửa ,đ ợic ó a iđ iq u a n g ườit a k h e n .Đ ứn g m ã it ừs á n g đ ến c h iều c h ảt h ấy a ih ỏic ả,a n h t a t ức lắm .Đa n g t ức t ối, c h ợt t h ấy m ột a n h , t ín h c ũ n g h a y k h o e , t ất t ưởic h ạy đ ến h ỏit o :–Bá c c ó t h ấy c o n lợn c ướic ủa t ô ic h ạy q u a đ â y k h ô n g ?An h k ia liền g iơn g a y v ạt á o ra ,b ảo :– T ừ lú c t ô im ặc c á i á o m ớin à y, t ô i c h ẳn g t h ấy c o n lợn n à o c h ạy -> Khi giao tiếp không nên nói thừa thông tin.q u a đ â y c ả!I. P h ươn g c h â m v ềl ượn g Ví dụ 1: Khi giao tiếp không nên nói thiếu thông tin. Ví dụ 2: Khi giao tiếp không nên nói thừa thông tin. * Ghi nhớ:II. Phương châm về chất Quả bí khổng lồ Hai anh chàng đi qua một khu vườn trồng bí. Một anh thấy quả bí to, kêu lên: – Chà, quả bí kia to thật! Anh bạn có tính hay nói khoác, cười mà bảo rằng: – Thế thì đã lấy làm gì mà to. Tôi đã từng thấy những quả bí to hơn nhiều. Có một lần, tôi tận mắt trông thấy một quả bí to bằng cả cái nhà đằng kia kìa. Anh kia nói ngay: – Thế thì đã lấy gì làm lạ. Tôi còn nhớ, một bân tôi trông thấy một cái nồi đồng to bằng cả cái đình làng ta. Anh nói khoác ngạc nhiên hỏi: – Cái nồi ấy dùng để làm gì mà to đến như vậy? Anh kia giải thích: – Cái nồi ấy dùng để luộc quả bí anh vừa nói ấy mà. Anh nói khoác biết bạn chế nhạo mình, mới nói lảng ra chuyện khác. (Truyện cười dân gian Việt Nam) -> Không nên nói những điều mình không tin là đúng hay không có bằng chứng xác thực.I. Phương châm về lượng Ví dụ 1: Khi giao tiếp không nên nói thiếu thông tin. Ví dụ 2: Khi giao tiếp không nên nói thừa thông tin. * Ghi nhớ:II. Phương châm về chất Ví dụ: Quả bí khổng lồ Không nên nói những điều mình không tin là đúng hay không có bằng chứng xác thực.III. Phương châm quan hệ Ví dụ: Ông nói gà, bà nói vịt -> Khi giao tiếp cần nói đúng vào đề tài giao tiếp, tránh lạc đề.I. Phương châm về lượngVí dụ 1: Khi giao tiếp không nên nói thiếu thông tin.Ví dụ 2: Khi giao tiếp không nên nói thừa thông tin.* Ghi nhớ:II. Phương châm về chất Ví dụ: Quả bí khổng lồ Không nên nói những điều mình không tin là đúng hay không có bằng chứng xác thực.III. Phương châm quan hệ Ví dụ: Ông nói gà, bà nói vịt Khi giao tiếp cần nói đúng vào đề tài giao tiếp, tránh lạc đề.IV. P h ươn g c h â m c á c h t h ứcVí d ụ1 : D â y c à r a d â y m u ốn g , Lú n g b ú n g n h ưn g ậm h ột t h ị?>Dâ y c à ra d â y m u ốn g –nóilanman,dàidòng>Lú n g b ú n g n h ưn g ậm h ột t h ị–nóiấpúng,khôngrõràng,thiếurànhmạch.=>Khigiaotiếpcầnchúýnóingắngọn,rõràng,rànhmạch.Ví d ụ2 :Tô iđ ồn g ý v ớin h ữn g n h ận đ ịn h v ềt ru y ện n g ắn c ủa ô n g ấy.-> Trong câu trên, cụm từ “ông ấy” có thể được hiểu theo hai cách:n h ận đ ịn h c ủa ô n g ấy vàt ru y ện n g ắn c ủa ô n g ấy .=>Khigiaotiếptránhcáchnóimơhồ.I. Phương châm về lượng Ví dụ 1: Khi giao tiếp không nên nói thiếu thông tin. Ví dụ 2: Khi giao tiếp không nên nói thừa thông tin.II. Phương châm về chất Ví dụ: Quả bí khổng lồ Không nên nói những điều mình không tin là đúng hay không có bằng chứng xác thực.III. Phương châm quan hệ Ví dụ: Ông nói gà, bà nói vịt Khi giao tiếp cần nói đúng vào đề tài giao tiếp, tránh lạc đề.IV. Phương châm cách thức Ví dụ 1: Khi giao tiếp cần chú ý nói ngắn gọn, rõ ràng, rành mạch. Ví dụ 2: Khi giao tiếp tránh cách nói mơ hồ.V. P h ươn g c h â m l ịc h s ự Víd ụ: NGƯỜI ĂN XIN Một người ăn xin đã già. Đôi mắt ông đỏ hoe, nước mắt ông giàn giụa, đôi môitái nhợt, áo quần tả tơi. Ông chìa tay xin tôi. Tôi lục hết túi nọ đến túi kia, không có lấy một xu, không có cả khăn tay, chẳngcó gì hết. Ông vẫn đợi tôi. Tôi chẳng biết làm thế nào. Bàn tay tôi run run nắm chặtlấy ...