Bài giảng môn Nguyên lý thống kê kinh tế - Chương 1: Những vấn đề chung về lý thuyết thống kê

Bài giảng Nguyên lý thống kê kinh tế - Chương 1: Những vấn đề chung về lý thuyết thống kê, cung cấp cho người học những kiến thức như: Sơ lược sự ra đời và phát triển của thống kê học; Đối tượng nghiên cứu của thống kê học; Một số khái niệm thường dùng trong thống kê. Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng môn Nguyên lý thống kê kinh tế - Chương 1: Những vấn đề chung về lý thuyết thống kê Chương 1 NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ LÝ THUYẾT THỐNG KÊ 1 1.1. Sơ lược sự ra đời và phát triển của thống kê học  Thống kê học được xem là một trong những môn khoa học xã hội có lịch sử phát triển lâu dài nhất.  Cuối thế kỷ XVII, thống kê học với tư cách là môn khoa học độc lập, có đối tượng nghiên cứu riêng đã ra đời. Từ khi ra đời cho đến ngày nay, thống kê học đóng vai trò ngày càng quan trọng. 2 1.2. Đối tượng nghiên cứu của thống kê học  “ Đối tượng nghiên cứu của thống kê học là mặt lượng trong mối liên hệ mật thiết với mặt chất của các hiện tượng và quá trình KT-XH số lớn trong điều kiện thời gian và địa điểm cụ thể ” 3 1.3. Một số khái niệm thường dùng trong thống kê 1.3.1. Tổng thể thống kê, đơn vị tổng thể thống kê  Tổng thể thống kê là hiện tượng KT – XH số lớn, bao gồm những đơn vị (hoặc phần tử, hiện tượng) cá biệt cần được quan sát, phân tích mặt lượng của chúng.  Ví dụ:  Toàn bộ sinh viên trường Đại học Kinh tế Huế năm 2017.  Toàn bộ nhân khẩu tỉnh Thừa Thiên Huế vào thời điểm 1/4/2009.  Đơn vị tổng thể là những hiện tượng cá biệt của tổng thể. 4 1.3. Một số khái niệm thường dùng trong thống kê 1.3.1. Tổng thể thống kê, đơn vị tổng thể thống kê  Phân loại tổng thể thống kê  Căn cứ vào biểu hiện của các đơn vị tổng thể: o Tổng thể bộc lộ o Tổng thể tiềm ẩn  Căn cứ vào mục đích nghiên cứu: o Tổng thể đồng chất o Tổng thể không đồng chất  Tổng thể chung, tổng thể bộ phận 5 1.3. Một số khái niệm thường dùng trong thống kê 1.3.2. Tiêu thức thống kê  Là đặc điểm của đơn vị tổng thể được chọn làm cơ sở để nhận thức hiện tượng nghiên cứu.  Ví dụ: Trong điều tra dân số, mỗi người dân được đăng ký về những tiêu thức như: họ tên, tuổi, giới tính, trình độ văn hóa…  Tiêu thức thống kê được chia làm hai loại: o Tiêu thức thuộc tính o Tiêu thức số lượng 6 1.3. Một số khái niệm thường dùng trong thống kê 1.3.3. Chỉ tiêu thống kê  Là những con số chỉ mặt lượng gắn với mặt chất của các hiện tượng KT-XH số lớn trong điều kiện thời gian và không gian cụ thể  Ví dụ: dân số Việt Nam tính đến ngày 1/4/2009 là 85.789.573 người.  Căn cứ vào nội dung có thể chia chỉ tiêu thống kê thành hai loại: Chỉ tiêu khối lượng Chỉ tiêu chất lượng 7 1.3. Một số khái niệm thường dùng trong thống kê 1.3.4. Hệ thống chỉ tiêu thống kê  ”Hệ thống chỉ tiêu thống kê (gọi tắt là HTCT) là một tập hợp các chỉ tiêu có liên quan cùng đáp ứng mục đích nghiên cứu nào đó đối với hiện tượng KT - XH”  Ví dụ: HTCT biểu hiện quan hệ SX - DV của doanh nghiệp bao gồm một số chỉ tiêu sau:  Giá trị sản lượng sản phẩm  Giá trị sản xuất, giá trị tăng thêm  Doanh số bán hàng, doanh thu… 8 1.3. Một số khái niệm thường dùng trong thống kê 1.3.4. Hệ thống chỉ tiêu thống kê  Hai hướng hình thành HTCT:  HTCT gồm những chỉ tiêu được hình thành qua tổng hợp theo những biểu hiện trực tiếp hoặc gián tiếp của tiêu thức nghiên cứu.  HTCT được cấu thành từ các nhóm chỉ tiêu nhằm đáp ứng những mục đích nghiên cứu riêng.  Những căn cứ để xây dựng HTCT:  Căn cứ vào mục đích nghiên cứu.  Căn cứ vào tính chất, đặc điểm của đối tượng nghiên cứu.  Căn cứ vào nguồn kinh phí cho phép với sự tiết kiệm cao nhất. 9 1.3. Một số khái niệm thường dùng trong thống kê 1.3.4. Hệ thống chỉ tiêu thống kê  Những yêu cầu của việc xây dựng HTCT  Một HTCT phải nêu lên được mối liên hệ giữa các bộ phận, giữa các mặt của đối tượng nghiên cứu và giữa đối tượng nghiên cứu với các hiện tượng có liên quan.  Trong HTCT phải có các chỉ tiêu mang tính chất chung, các chỉ tiêu mang tính chất bộ phận và các chỉ tiêu phản ánh các nhân tố mới.  Phải đảm bảo sự thống nhất nội dung, phương pháp và phạm vi tính toán của các chỉ tiêu cùng loại. 10