Bài giảng Ngữ văn: Chiều tối - Hồ Chí Minh

Mời quý thầy cô và các bạn học sinh cùng tham khảo Bài giảng "Ngữ văn - Chiều tối" của Hồ Chí Minh. Tài liệu trình bày các nội dung về: Tìm hiểu chung, đề tài, thể loại, nghệ thuật, chủ đề, kết luận. Phần cuối bài giảng có trò chơi giải đáp ô chữ nhằm tạo sự hứng thú trong học tập và tiếp thu kiến thức của học sinh.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Ngữ văn: Chiều tối - Hồ Chí MinhBÀI GIẢNG NGỮ VĂN LỚP 11CHIỀU TỐI I- TÌM HIỂU CHUNG1) Hoàn cảnh sáng tác:mùa thu 1942,là bài thứ 31/134 trong “NKTT”.hoàn cảnh Bác bị chuyển tù từ nhà lao Tĩnh Tây đến nhà lao Thiên Bảo. I- TÌM HIỂU CHUNG 2) Thể loại:Thất ngôn tứ tuyệt cổ điển I- TÌM HIỂU CHUNG 3) Đề tàiBuổi chiều miền sơn cướcQuyện điểu quy lâm tầm túc thụ,Cô vân mạn mạn độ thiên không;Sơn thôn thiếu nữ ma bao túc,Bao túc ma hoàn, lô dĩ hồng.Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ,Chòm mây trôi nhẹ giữa tầng không;Cô em xóm núi xay ngô tối,Xay hết, lò than đã rực hồng.1) Bức tranh thiên nhiên chiều tối nơi núi rừng Quyện điểu quy lâm tầm túc thụ ï Cô vân mạn mạn độ thiên không (Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ, Chòm mây trôi nhẹ giữa tầng không) “Quyện điểu quy lâm tầm túc thụ”“Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ,” - Hình ảnh: “Quyện điểu” cánh chim mỏi quen thuộcđẹp,gợi buồn. Cánh chim mỏi mệt sau một ngày kiếm ăn vất vả nhưng vẫn cố gắng bay về rừng “Tầm túc thụ”, tìm chỗ dừng chân, tá túc. Không gian vắng lặng,bao la, khoáng đạt Thời gian ngả về chiều “Cô vân mạn mạn độ thiên không”“chòm mây trôi nhẹ giữa tầng không”- Hình ảnh: + “Coâ vaân” -> Đám mây lẻ loi, cô đơn. + “Maïn maïn” Từ láy -> Trôi chậm chạp -> Chuyển động nhẹ nhàng -> Gợi sự êm ả, vắng lặng. Sơ kết : +Nghệ thuật:- Lấy cái nhỏ bé của “cánh chim, chòm mây” để tả cái rộng lớn bao la của bầu trời- Lấy cái động của “cánh chim, chòm mây” tả cái tĩnh lặng nơi miền sơn cước buổi chiều tà.- Lấy cái hữu hạn tả cái vô hạn- Bút pháp chấm phá, gợi nhiều hơn tả… Màu sắc cổ điểnSơ kết :+Nội dung- Bức tranh thiên nhiên đẹp, đượm buồn.- Hình tượng nhân vật trữ tình: • Yêu thiên nhiên • Tâm hồn tinh tế nhạy cảm • Tinh thần lạc quan • Phong thái ung dung tự tại • … Đối chiếu• Tương đồng: • Tương phản: Cánh chim mỏi mệt sau một  Cánh chim có mệt mỏi ngày Người tù cũng thấm nhưng sẽ tìm được tổ ấm mệt. Đám mây lẻ loi Người tù  Chòm mây có cô đơn nhưng một mình trên đường giải đi. chúng tự do giữ bầu trời bao la còn người tù mất tự do.  Thấy rõ hơn vẻ đẹp tâm hồn Hồ Chí Minh 2) :Bức tranh cuộc sốngSơn thôn thiếu nữ ma bao túcBao túc ma hoàn, lô dĩ hồng (Cô em xóm núi xay ngô tối, Xay hết lò than đã rực hồng).Hình ảnh: “Sơn thoân thiếu nữ ma bao tuùc” -Cảnh lao động, sinh hoạt của con người khỏe khoắn, trẻ trung Bút pháp lấy điểm tả diện. -Nét hiện đại: vượt khỏi hình ảnh quen thuộc “ Ngư, tiều, canh, mục” gần gũi với cuộc sống đời thường.Bao túc ma hoàn, lô dĩ hồng Xay hết lò than đã rực hồng. “Bao túc ma hòan, lô dĩ hồng” “Xay hết lò than đã rực hồng.”+Từ “ hồng”: thi nhãn gợi không gian tràn đầy ánh sáng, ấm áp và niềm vui .Sơn thôn thiếu nữ ma bao túc“Bao túc ma hòan, lô dĩ hồng”-Lối điệp ngữ, láy ývòng xoay của chiếccối thời gian vậnđộng.-Ngắt nhịp 4/3:  khixay ngô xong, lò thanrực hồng  lấy sángtả tốiSơ kết:+Nghệ thuật Hình tượng thơ luôn vận động theo chiều hướng đi từ :- Bóng tối ra ánh sáng- Buồn đến vui- Cô đơn đến ám áp-  Tinh thần hiện đại.Sơ kết :+Nội dung- Bức tranh cuộc sống giản dị, ấm áp tình người.- Hình tượng nhân vật trữ tình: • Yêu cuộc sống • Yêu con người • Tinh thần lạc quan • … III) CHỦ ĐỀ Bài thơ thể hiện vẻ đẹp tâm hồn Hồ Chí Minh:• Yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống, yêu con người.• Tinh tế nhạy cảm trước thiên nhiên và lòng người.• Lạc quan, tin tưởng vào tương lai tươi sáng.• Phong thái ung dung tự tại, ý chí vượt lên hoàn cảnh khắc nghiệt Hoà hợp giữa chất trữ tình và chất thép IV) Kết luận -Bài thơ thể hiện sự kết hợp hài hòa giữa bút pháp cổ điển và tinh thần hiện đại. -”Chiều tối” là bài thơ tiêu biểu cho “ Nhật ký trong tù”, mang đặc điểm phong cách nghệ thuật thơ Hồ Chí Minh.Tài năng và vẻ đẹp tâm hồn người lãnh tụ kính yêu của dân tộc. ...