Bài giảng Nguyên lý thống kê: Chương 6 - ThS. Ngô Thái Hưng

Bài giảng Nguyên lý thống kê: Chương 6 Chỉ số trình bày về khái niệm, đặc điểm và ý nghĩa của chỉ số, phân loại chỉ số, theo tính chất chỉ số như chỉ số chỉ tiêu chất lượng, chỉ số chỉ tiêu khối lượng và chỉ số chỉ tiêu tổng thể.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Nguyên lý thống kê: Chương 6 - ThS. Ngô Thái Hưng ĐẠI HỌC TÀI CHÍNH - MARKETINGCHƯƠNG 6 INDEX NUMBER ThS. Ngô Thái Hưng KHÁI NIỆMChỉ số thống kê là chỉ tiêu số tương đối, biểuhiện mối quan hệ so sánh (không gian, thờigian và theo kế hoạch) giữa các mức độ củacùng một hiện tượng kinh tế.Chỉ số được dùng để nghiên cứu tình hìnhbiến động của những hiện tượng kinh tếphức tạp, không đồng chất bao gồm nhiềuyêu tố không thể tổng hợp trực tiếp với nhauđược KHÁI NIỆMVí dụ: Giá trị sản lượng sản xuất bao gồm hai yếu tố cơ bản có quan hệ tích số là giá đơn vị sản phẩm và khối lượng hiện vật sản phẩm Tổng quỷ tiền lương bao gồm 2 yếu tố cơ bản có quan hệ tích số đó là tiền lương bình quân và số lao động.…… ĐẶC ĐIỂM• Biến một tổng thể không đồng chất thành tổng thể đồng chất• Khi nghiên cứu một nhân tố nào đó thì chỉ riêng nhân tố đó biến động , các nhân tố khác còn lại không cho nó biến động Ý NGHĨA• Thông qua chỉ số ,ta có thể nhận biết tình hình biến động qua thời gian của 1 hiện tượng nào đó như giá cả ,sản lượng lúa…• Từ chỉ số ta cũng có thể so sánh một hiện tượng nào đó nhưng ở hai địa phương khác nhau , như giá cả của một mặt hàng hay nhiều loại hàng ở cùng một thời điểm PHÂN LOẠI CHỈ SỐCăn cứ vào phạm vi tính toán, có thể chia chỉsố thành 2 loại: Chỉ số cá thể Chỉ số tổng hợp PHÂN LOẠI CHỈ SỐChỉ số cá thể: là chỉ số được lập cho từng yếutố, từng phần tử trong tổng thể hiện tượngnghiên cứu.Chỉ số chung: là chỉ số được lập cho một tổngthể hiện tượng nghiên cứu bao gồm nhiềuphần tử, nhiều yếu tố hợp thành. PHÂN LOẠI CHỈ SỐCăn cứ theo tính chất của chỉ tiêu, có thểchia chỉ số thành 3 loại: Chỉ số chỉ tiêu chất lượng Chỉ số chỉ tiêu khối lượng(số lượng) Chỉ số chỉ tiêu tổng thể PHÂN LOẠI CHỈ SỐChỉ số chỉ tiêu chất lượng: là chỉ số xâydựng cho yếu tố, phần tử thuộc chỉ tiêu chấtlượng trong tổng thể, như: chỉ số giá đơn vị,mức năng suất lao động của từng đơn vịtrong tổng thể hoặc bình quân chung của cảtổng thể nghiên cứu.Chỉ số chỉ tiêu khối lượng: là chỉ số xâydựng cho yêu tố, phần tử thuộc chỉ tiêu khốilượng trong tổng thể, như: chỉ số khối lượngsản phẩm, lao động, diện tích gieo trồng… PHÂN LOẠI CHỈ SỐChỉ số chỉ tiêu tổng thể: là chỉ tiêu xâydựng chung cho yếu tố, phần tử thuộc chỉtiêu chất lượng và chỉ tiêu khối lượng cấu tạotrong tổng thể hiện tượng nghiên cứu, như:chỉ số tổng chi phí sản xuất, tổng quỹ lương,tổng doanh thu… CHỈ SỐ CÁ THỂChỉ số cá thể giá cảGọi giá một mặt hàng nào đó ở kỳ nghiên cứu,kỳ gốc là p1 và p0. Công thức tính: p1 ip = p0Khi chọn kỳ gốc làm cơ sở cần lưu ý:-Kỳ gốc so sánh nên chọn thời kỳ kinh tế tương đối ổn định-Kỳ gốc nên chọn gần kề với kỳ nghiên cứu để kết quả so sánh không chịuảnh hưởng của sự thay đổi bởi tiến bộ khoa học, điều kiện sản xuất, tieudùng khác CHỈ SỐ CÁ THỂVí dụ: Năm Giá bán (ngàn đ/kg) Chỉ số giá (ip) (%) 1995 2.8 100 1996 2.9 103.57 1997 2.95 105.36 1998 3.2 114.29 1999 3.4 121.43 2000 3.5 125.00Chỉ số giá năm 1999 121.43%. Nghĩa là giá bán 1kg gạo 1999 tăng21.43%. Về tuyệt đối , giá 1kg tăng lên 3.4 – 2.8 = 0.6 ngàn đồng. CHỈ SỐ CÁ THỂChỉ số cá thể khối lượngGọi khối lượng của một loại sản phẩm trong kỳnghiên cứu, kỳ gốc là q1 và q0. Công thứctính: q1 iq = q0 CHỈ SỐ CÁ THỂ Ví dụ: Năm Khối lượng bia sx Chỉ số khối lượng(iq) (triệu lít) (%) 1995 465 100 1996 533.4 114.7 1997 581.0 124.9 1998 670.0 144.1 1999 689.8 148.3 2000 779.0 167.5Chọn kỳ gốc 1995, chỉ số cá thể khối lượng năm 2000 là 167.5%Nghĩa là: Khối lượng bia tiêu thụ năm 2000 so với năm 1995 bằng167.5% tăng 67.5%. Về tuyệt đối tăng 779 – 465 = 314 triệu lít CHỈ SỐ TỔNG HỢP GIÁ CẢ Chỉ số tổng hợp là loại chỉ số được sử dụng để đánh giá sự thay đổi của một số hoặc các phần tử thuộc tổng thể nghiên cứu.Nói lên sự biến động về giá cả của một nhóm hoặc tất cả các mặt hàng trên một thị trường hay ở các thị trư ...