Bài giảng Pháp luật đại cương: Bài 1 - GV. Nguyễn Thị Tuyết Mai

Bài giảng Pháp luật đại cương bài 1: Một số vấn đề cơ bản về Nhà nước trang bị các kiến thức về nguồn gốc ra đời Nhà nước, bản chất của Nhà nước, đặc trưng của Nhà nước, chức năng của Nhà nước, các kiểu Nhà nước, hình thức Nhà nước, bộ máy Nhà nước.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Pháp luật đại cương: Bài 1 - GV. Nguyễn Thị Tuyết Mai Bài 1MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ NHÀ NƯỚC GV. Nguyễn Thị Tuyết Mai TÀI LIỆU THAM KHẢO1) Giáo trình Lý luận chung về Nhà nước và Pháp luật - Khoa NN&PL Học viện CTQG Hồ Chí Minh-Nxb LLCT, Hà nội, 2004;2) Giáo trình Lý luận chung về Nhà nước và Pháp luật – Khoa Luật, ĐH Quốc gia Hà Nội, NXB ĐHQG Hà nội, 2005;3) Giáo trình Lý luận nhà nước và pháp luật - Trường ĐH Luật Hà Nội-Nxb CAND, Hà nội, 2005. Nội dung- Nguồn gốc ra đời nhà nước- Bản chất của nhà nước- Đặc trưng của nhà nước- Chức năng của nhà nước- Các kiểu nhà nước- Hình thức nhà nước- Bộ máy nhà nước I- Nguồn gốc ra đời nhà nước1. Các quan điểm phi mác-xít lý giải về nguồn gốc ra đời nhà nướcThuyết “Thần học”: NN do Thượng đế sáng tạo ra Tồn tại trong mọi xã hội Hệ quả Sự phục tùng quyền lực NN là đương nhiênThuyết khế ước: Nhà nước ra đời là kết quả của một khế ước được ký kết giữa những con người sống trong trạng thái tự nhiên không có nhà nước. Ý chí Sự thoả thuận NHÀ NƯỚC Sự thoả Ý chí thuậnCN Mác-Lênin: Nhà nước là một hiện tượng xã hội mang tính lịch sử. Nguyên nhân dẫn đến sự ra đời của nhà nước nảy sinh từ trong lòng xã hội cộng sản nguyên thuỷ.1.1 Xã hội cộng sản nguyên thuỷ và tổ chức Thị tộc – Bộ lạc - Cơ sở kinh tế : Chế độ sở hữu chung về tư liệu sản xuất và sản phẩm lao động. - Đời sống xã hội: Xã hội cộng sản nguyên thuỷ được tổ chức dưới hình thức Thị tộc. Cấu trúc XH: Huyết thống Thị tộc Quyền lực: Quyền lực Xã hội Tù trưởngThị tộc…. Hội đồng Thủ lĩnhBÀO TỘC BÀO TỘC thị Quân sự tộc BỘ LẠC1.2 Tổ chức thị tộc – bộ lạc tan rã và sự ra đời của nhà nước Quá trình phát triển của xã hội cộng sản nguyên thuỷ đã làm cho lực lượng sản xuất ngày càng phát triển, năng suất lao động ngày càng cao. Xã hội trải qua ba lần phân công lao động xã hội lớn trong lịch sử: 3 lần phân công lao động xã hộiLần thứ nhất Lần thứ hai Lần thứ baChăn nuôi tách Thủ công nghiệp Thương nghiệp trồng trọt ra đờiTư hữu(MN) Tư hữu hoàn toàn Giàu> Nhà nước ra đời, theo Ph.Ăngghen, có 3hình thức nhà nước điển hình: 3 hình thức nhà nước điển hìnhNhà nước Nhà nước Nhà nước Aten Aten Rôma Giécmanh2. Bản chất, đặc trưng, chức năng, cáckiểu, hình thức và bộ máy nhà nước 2.1 Bản chất của nhà nước - Tính giai cấp: - Tính xã hội: Định nghĩa nhà nước Có bộ máy cưỡng chế nhằm NN là tổ chức và quản lý xã hội mộttổ chức Bảo vệ lợi ích của giai cấp thốngđặc biệt trị trong XH có giai cấp đối kháng của quyền lực Duy trì trật tự xã hội và phục vụ nhuchính trị cầu thiết yếu của đời sống cộng đồng2.2. Đặc trưng cơ bản của NN Thiết lập quyền lực công cộng đặc biệt Phân chia & Có chủ qlý dân cư theo quyền quốc gia Nhà các đơn vị Hchính, lãnh thổ nước Quy định và thu Ban hành pháp luật các loại thuế dưới& Qlý XH bằng PLuật hình thức bắt buộc2.3 Chức năng của nhà nước: Là những mặt hoạt động cơ bản của nhà nước nhằm thực hiện các nhiệm vụ đặt ra trước nhà nước. Có 2 chức năng cơ bản:- Chức năng đối nội: là những mặt hoạt động chủ yếu của nhà nước trong nội bộ đất nước như bảo vệ chế độ chính trị, chế độ kinh tế,văn hoá – xã hội, trấn áp các phần tử chống đối chế độ, giữ gìn trật tự xã hội…- Chức năng đối ngoại: thể hiện vai trò của nhà nước trong quan hệ với các nước, các dân tộc trên thế giới như chống xâm lược từ bên ngoài, thiết lập mối quan hệ ngoại giao hợp tác quốc tế …2.4 Các kiểu nhà nước - Khái niệm: Kiểu nhà nước là tổng thể những dấu hiệu cơ bản, đặc thù của nhà nước, thể hiện bản chất giai cấp và những điều kiện tồn tại, phát triển của nhà nước trong một hình thái kinh tế - xã hội nhất định. - Các kiểu: Tương ứng với 4 hình thái kinh tế xã hội có giai cấp là 4 kiểu nhà nước: + Nhà nước chủ nô + Nhà nước tư sản + Nhà nước phong kiến + Nhà nước XHCN- Quy luật thay thế: Sự thay thế kiểu pháp luật này bằng kiểu pháp luật khác tiến bộ hơn là quy luật tất yếu, gắn liền với quy luật phát triển và thay thế của các hình thái kinh tế xã hội. Cách mạng là con đường dẫn tới sự thay thế đó. ...