Bài giảng Pháp luật đại cương - Chương 2: Những khái niệm chung về pháp luật

Bài giảng Pháp luật đại cương: Chương 2 Những khái niệm chung về pháp luật, cung cấp những kiến thức như khái niệm, thuộc tính, hình thức pháp luật; quy phạm pháp luật và văn bản quy phạm pháp luật; quan hệ pháp luật thực hiện pháp luật, vi phạm pháp luật và trách nhiệm pháp lý. Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Pháp luật đại cương - Chương 2: Những khái niệm chung về pháp luật CHƯƠNG IINHỮNG KHÁI NIỆM CHUNG VỀ PHÁP LUẬT ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA NỘI DUNG BÀI HỌC01 KHÁI NIỆM, THUỘC TÍNH, HÌNH THỨC PHÁP LUẬT02 QUY PHẠM PHÁP LUẬT VÀ VĂN BẢN QUY PHẠM PHÁP LUẬT03 QUAN HỆ PHÁP LUẬT04 THỰC HIỆN PHÁP LUẬT, VI PHẠM PHÁP LUẬT VÀ TRÁCH NHIỆM PHÁP LÝ1. KHÁI NIỆM, THUỘC TÍNH, HÌNH THỨC PHÁP LUẬTNGUỒN GỐC CỦA PHÁP LUẬT Mặt khách quan: tiền đề kinh tế và xã hội Mặt chủ quan: Ban hành hoặc thừa nhận1.1 Khái niệm pháp luật Pháp luật là:Hệ thống các quy tắc xử sự chung do Nhànước ban hành (hoặc thừa nhận) để điềuchỉnh các quan hệ xã hội phù hợp với ýchí của giai cấp thống trị và được Nhànước bảo đảm thực hiện.1.2 Thuộc tính pháp luật a. Tính quy phạm phổ biến Ví dụ: Tính phổ biến thể hiện ở việc Quy định về việc phải các quy phạm pháp luật có đội mũ bảo hiểm khi hiệu lực đối với tất cả các cá điều khiển xe gắn máy nhân, tổ chức trong phạm vi hoặc các loại xe có kết cả nước. cấu tương tự. b. Tính xác định chặt chẽ về mặt hình thứcNội dung của pháp luật Nội dung của các quy tắcđược thể hiện bằng những pháp luật cần được thể hiệnhình thức xác định bằng ngôn ngữ pháp lý1.2 Thuộc tính pháp luậtc. Tính được bảo đảm bằng Nhà nước Đây là điểm đặc biệt quan trọng để phân biệt 1 pháp luật với các quy phạm xã hội khác Chỉ có quy phạm pháp luật mới được Nhà 2 nước bảo đảm thực hiện bằng nhiều hình thức và biện pháp khác nhau1.3 Hình thức pháp luật Khái niệm: Có ba hình thức pháp luật Hình thức pháp luật cơ bản trên thế giới là tập là phương thức tồn quán pháp, tiền lệ pháp tại của pháp luật và văn bản quy phạm pháp luật ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA1.3 Hình thức pháp luật a. Luật tập quán Tập quán và luật tập quán là hai khái niệm khác nhau. Tập quán là thói Luật tập quán quen không mang mang tính tính cưỡng chế cưỡng chế ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA1.3 Hình thức pháp luật a. Luật tập quánLuật tập quán là những quy tắc bắt buộc chotất cả các thành viên trong cộng đồng nhấtđịnh. ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA1.3 Hình thức pháp luật a. Luật tập quánĐiều kiện quan trọng để tập quán trở thành luật tậpquán khi:▪ tập quán được Nhà nước nâng lên thành những quy tắc xử sự chung, và▪ được đảm bảo HỌC QUỐChiện trên HỒ CHÍ tế. ĐẠI thực GIA THÀNH PHỐ thực MINH TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA1.3 Hình thức pháp luật a. Luật tập quánMột số thuật ngữ chỉ về luật tập quán hoặc liên quan đếnluật tập quán:- Tập quán- Luật tục- Hương ước- Tập quán pháp HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ ĐẠI MINH TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA 1.3 Hình thức pháp luật Tập quán phápTập quán pháp là hình thức nhà nước thừa nhậnmột số tập quán lưu truyền trong xã hội, phù hợpvới lợi ích của giai cấp thống trị, nâng chúng lênthành những cái quy tắc xử sự chung và được nhànước đảm bảo thực hiện. THÀNH PHỐ HỒ CHÍ ĐẠI HỌC QUỐC GIA MINH TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA 1.3 Hình thức pháp luật b. Tiền lệ pháp Tiền lệ pháp là việc làm luật của Tòa án trong1 việc công nhận và áp dụng các nguyên tắc mới trong quá trình xét xử. Vụ việc được giải quyết sẽ là cơ sở để ra pháp2 quyết cho những trường hợp có tình tiết hoặc vấn đề tương tự sau này. ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA 1.3 Hình thức pháp luật b. Tiền lệ pháp▪ Ở Việt Nam, hiện nay sử dụng thuật ngữ án lệ.▪ Theo đó, án lệ là những lập luận, phán quyết trong bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật của Tòa án về một vụ việc cụ thể được Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao lựa chọn và được Chánh án Tòa án nhân dân tối cao công bố là án lệ để các Tòa án nghiên cứu,GIA THÀNH PHỐtrong xét xử. ĐẠI HỌC QUỐC áp dụng HỒ CHÍ MINH TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA1.3 Hình thức pháp luậtc. Văn bản quy phạm pháp luật Theo Điều 2 của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015: văn bản qu ...