Bài giảng Pháp luật và hệ thống pháp luật xã hội chủ nghĩa - Vũ Quang Hưng

Bài giảng Pháp luật và hệ thống pháp luật xã hội chủ nghĩa nhằm trình bày về những nội dung chính: nguồn gốc và bản chất của pháp luật, bản chất của pháp luật xã hội chủ nghĩa, các mối quan hệ của pháp luật, vai trò của pháp luật xã hội chủ nghĩa.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Pháp luật và hệ thống pháp luật xã hội chủ nghĩa - Vũ Quang Hưng BÀI GIẢNG PHÁP LUẬT VÀ HỆ THỐNG PHÁP LUẬT XÃ HỘI CHỦ NGHĨA7/11/2014 VŨ QUANG HƯNGTài liệu tham khảo 1. Luật Ban hành văn bản Quy phạm pháp luật (Quốc hội XII thôngqua 03/6/2008) 2. Luật Ban hành văn bản QPPL của HĐND & UBND (Quốc hội XI thôngqua 03/12/2004) 3. Nghị quyết Số 49NQ/TW ngày 02/6/2005 của Bộ CT Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020I. PHÁP LUẬT XÃ HỘI CHỦ NGHĨA1. Nguồn gốc và bản chất của pháp luật2. Bản chất của pháp luật xã hội chủ nghĩa3. Các mối quan hệ của pháp luật4. Vai trò của pháp luật xã hội chủ nghĩaII. HỆ THỐNG PHÁP LUẬT XÃ HỘI CHỦ NGHĨA1. Khái niệm hệ thống pháp luật xã hội chủ nghĩa2. Cấu trúc của hệ thống pháp luật xã hội chủ nghĩa3. Các ngành luật trong hệ thống pháp luật Việt Nam4. Phương hướng tiếp tục xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam đến năm 2020 I. PHÁP LUẬT XÃ HỘI CHỦ NGHĨA 1 Nguồn gốc và bản chất của pháp luật 1.1. Nguồn gốc của pháp luật Trong lịch sử phát triển của xã hội loài ngườiđã có thời kỳ không có Nhà nước và cũng khôngcó pháp luật. Khi lực lượng sản xuất phát triển, của cải vậtchất dồi dào, chế độ tư hữu xuất hiện, xã hội hìnhthành các giai tầng khác nhau. Các giai cấp đối kháng đấu tranh lẫn nhau đểnắm giữ quyền lực chi phối mọi hoạt động xãhội. Giai cấp thống trị xây dựng nhà nước và ban hành pháp luật. Như vậy, Pháp luật ra đời cùng vớiNhà nước, là công cụ sắc bén để thựchiện quyền lực Nhà nước, duy trì vàbảo vệ lợi ích của gia cấp thốngtrị.Pháp luật và nhà nước đều là sảnphẩm của đấu tranh giai cấp. 1.2. Bản chất của pháp luật Pháp luật chỉ ra đời, tồn tại và pháttriển trong xã hội có giai cấp,do vậybản chất của pháp luật luôn thể hiệntính gia cấp và tính xã hội. Tính giai cấp:* Pháp luật luôn phản ánh ý chí củanhà nước, ý chí của giai cấp thống trị.* Pháp luật là công cụ để thực hiệnsự thống trị giai cấp. * Bản chất gia cấp là thuộc tính chung của pháp luật, dù dưới bất kỳ chế độ nhà nước nào pháp luật cũng mang bản chất giai cấp.- Tính xã hội của pháp luật:* Pháp luật điều chỉnh hành vi con người,nhờ có pháp luật mà một trật tự xã hội được xác lập.* Pháp luật ngoài bảo vệ lợi ích của giai cấp thống trị nó còn phải bảo đảm lợi ích của các giai tầng khác. Pháp luật luôn là sự phản ánh trình độphát triển của xã hội, pháp luật điềuchỉnh các mối quan hệ xã hội. Tóm lại, Pháp luật là hệ thống các quytắc xử sự chung do Nhà nước ban hànhhoặc thừa nhận, thể hiện ý chí của giaicấp thống trị và được đảm bảo thực hiệnbằng sức mạnh cưỡng chế của Nhànước,là yếu tố bảo đảm sự ổn định vàtrật tự của xã hội. I. PHÁP LUẬT XÃ HỘI CHỦ NGHĨA 1. Nguồn gốc và bản chất của pháp luật 2. Bản chất của pháp luật xã hội chủ nghĩa 2.1. Khái niệm Pháp luật xã hội chủ nghĩa là hệ thống nhữngquy tắc xử sự chung do Nhà nước XHCN banhành hoặc thừa nhận,thể hiện ý chí của giaicấp công nhân và đại đa số nhân dân dưới sựlãnh đạo của Đảng Cộng sản,được đảm bảothực hiện bằng bộ máy Nhà nước và phươngthức tác động của Nhà nước,trên cơ sở giáodục,thuyết phục và cưỡng chế của Nhà nướcnhằm xây dựng chế độ XHCN.2.2. Bản chất pháp luật XHCN *Pháp luật XHCN mang bản chất của giacấp công nhân. Pháp luật XHCN luônhướng tới mục tiêu xây dựng một nước ViệtNam dân giàu,nước mạnh, dân chủ,côngbằng,văn minh,vững bước đi lên chủ nghĩaxã hội ( NXB Chính trị QG 2011_Văn kiện ĐH XI_tr 326 ) * Pháp luật XHCN hướng tới mục tiêuxây dựng,hoàn thiện nhân cách con ngườimới XHCN trên cơ sở giáo dục,thuyết phục.Cưỡng chế là biện pháp chỉ được áp dụngkhi thật sự cần thiết. I. PHÁP LUẬT XÃ HỘI CHỦ NGHĨA 1. Nguồn gốc và bản chất của pháp luật. 2. Bản chất của pháp luật xã hội chủ nghĩa 3. Các mối quan hệ của pháp luật 3.1. Mối quan hệ giữa pháp luật với kinh tế- Pháp luật phụ thuộc vào kinh tế.- Pháp luật tác động đối với nền kinh tế.Pháp luật sau khi đã được ban hành sẽ tácđộng trở lại đối với kinh tế.Sự tác động nàyphụ thuộc rất lớn vào nhân tố chủ quan củacon người.3.2. Mối quan hệ giữ pháp luật với chính trị- Pháp luật là công cụ hữu hiệu mà giai cấp thống trị sử dụng để thực hiện các mục tiêu,yêu cầu,nội dung chính trị của giai cấp mình.- Pháp luật là phương tiện thể chế hóa cương lĩnh,đường lối,chính sách của Đảng cầm quyền.3.3. Mối quan hệ giữa pháp luật với Nhà nước- Pháp luật là những quy tắc xử sự do Nhà nước ban hành,thể hiện quyền lực Nhà nước điều chỉnh các quan hệ xã hội.- Nhà nước không thể tồn tại và phát huy quyền lực nếu thiếu pháp luật và ngược lại pháp luật chỉ phát sinh,tồn tại và có hiệu lực khi dựa trên sức mạnh của quyền lực Nhà nước. Mặt khác,pháp luật khi đã được ban hành,nó trở thành những quy phạm có tính bắt buộc chung đối với mọi chủ thể trong xã hội,kể cả các cơ quan nhà nước. Do vậy,Nhà nước nói chung và mỗi cơ quan nhà nước nói r ...