BÀI GIẢNG PHỒNG ĐỘNG MẠCH

Tham khảo tài liệu bài giảng phồng động mạch, y tế - sức khoẻ, y học thường thức phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
BÀI GIẢNG PHỒNG ĐỘNG MẠCH BÀI GIẢNG PHỒNG ĐỘNG MẠCH I. Định nghĩa: Phồng động mạch là tình trạng thành động mạch bị giãn không hồiphục với đường kính lớn hơn 50% so với đường kính bình thường của đoạn độngmạch đó. II. Sinh lý bệnh: + Về mặt vật lý thì sự phát triển của một khối phồng động mạch cũng tuântheo công thức của Laplace: T=P´R (Trong đó T=độ căng của thành túi, P=áp lực trong lòng túi và R= bán kínhcủa túi) Công thức này cho thấy: - Túi phồng động mạch càng có kích thước lớn thì nguy cơ bị vỡ túiphồng càng cao. - Túi phồng động mạch thường không thể tự khỏi mà luôn có xuhướng phát triển to dần. + Ngoài nguy cơ túi phồng ngày càng to ra và bị vỡ, túi phồng động mạchkhi phát triển to ra sẽ gây các hiện tượng: - Chèn ép các cơ quan xung quanh làm ảnh hưởng đến hoạt động chứcnăng của các cơ quan đó. - Chèn ép vào ngay bản thân động mạch và làm giảm lượng máu nuôidưỡng vùng tổ chức phía ngoại vi. + Máu chảy vào túi phồng sẽ trở thành dòng chảy rối, hiện tượng này dễdàng tạo nên các cục máu đông ở trong lòng túi phồng. Các cục máu đông này cóthể bị bong ra và trôi theo dòng máu đến gây tắc động mạch cấp tính ở vùng tổchức phía ngoại vi. II. Giải phẫu bệnh lý: + Thành túi phồng: - Thường là thành động mạch bị giãn ra do lớp áo giữa bị tổn thương. - Có khi dòng máu chảy vào bóc tách dọc giữa lớp nội mạc và áo giữatrên một đoạn dài, tạo nên phồng lóc (bóc tách) động mạch. - Trong các phồng động mạch sau vết thương thì thành túi phồngthường không phải là các thành phần của thành động mạch, mà được tạo nên bởisự tổ chức hoá khối máu tụ quanh động mạch, do đó được gọi là các túi phồng“giả”. + Lòng túi phồng: thường chứa nhiều máu cục đông và lắng đọng Fibrinthành nhiều lớp. + Các tổ chức và cơ quan quanh túi phồng thường bị chèn ép, lâu ngày cóthể làm rối loạn chức năng của các cơ quan đó. III. Phân loại: 1. Theo bệnh căn: + Phồng động mạch do các tổn thương thoái hoá: Gặp trong Bệnh xơ cứng động mạch, Hoại tử thành động mạch do thuốc,Bệnh loạn sản tổ chức xơ, Các tổn thương thoái hoá thành động mạch liên quanđên thai ngén… + Phồng động mạch do quá trình viêm nhiễm: Có thể gặp do Vi khuẩn thường, Giang mai, Virut, Viêm khôngnhiễm trùng,,,. + Phồng động mạch do cơ chế cơ học: Có thể gặp Phồng động mạch sau hẹp động mạch, Phồng động mạchsau chấn thương và vết thương, Phồng động mạch sau phẫu thuật nối thông mạchmáu, Phồng động mạch sau phẫu thuật ghép đoạn động mạch nhân tạo... + Phồng động mạch bẩm sinh: Có thể gặp: Phồng động mạch não, Hội chứng Ehlers-Danlos, Hộichứng Marfan, Một số bệnh bẩm sinh khác… 2. Theo hình dạng khối phồng: + Phồng hình túi. + Phồng hình thoi. + Phồng bóc tách. 3. Theo kích thước khối phồng: + Phồng động mạch lớn (đại thể) + Phồng động mạch vi thể. 4. Theo vị trí khư trú: + Phồng động mạch trung tâm: phồng của động mạch chủ ngực vàđộng mạch chủ bụng. + Phồng động mạch ngoại vi: phồng của động mạch đùi, động mạchkhoeo, động mạch cánh tay... + Phồng động mạch tạng. + Phồng động mạch thận. + Phồng động mạch não. 5. Theo cấu trúc khối phồng: + Phồng thật: thành của túi phồng chính là các thành phần của thànhđộng mạch bị tổn thương và giãn ra. + Phồng giả: thường gặp trong phồng động mạch sau vết thương. Lúcnày thành của túi phồng không phải là các thành phần của thành động mạch mà nóthường được hình thành bởi quá trình tổ chức hoá một khối máu tụ quanh độngmạch. IV. Triệu chứng chẩn đoán: 1. Lâm sàng: a) Các phồng động mạch trung tâm (phồng động mạch chủ): Dựa trên những đặc điểm bệnh lý của phồng động mạch chủ, DeBakey đã chia ra các đoạn như sau: + Đoạn O: từ vòng van động mạch chủ cho tới hết gốc 2 mạch vành. + Đoạn I: từ phía trên động mạch vành tới gốc của thân động mạch cánhtay đầu (phần lên của động mạch chủ). - Túi phồng có thể chèn vào tĩnh mạch chủ trên: gây phù áo khoác,tuần hoàn bàng hệ vùng cổ ngực... - Túi phồng có thể vỡ vào màng tim (gây chèn ép tim cấp tính). + Đoạn II: từ thân động mạch cánh tay đầu đến động mạch dưới đòn trái(phần ngang của quai động mạch chủ). - Túi phồng có thể chèn vào tĩnh mạch chủ trên, chèn vào khí quản vàphế quản gốc (gây khó thở theo tư thế, ho...), chèn vào động mạch phổi… - Túi phồng có thể vỡ vào khí quản hay trung thất (gây ho ra máu ...