Bài giảng Phương pháp nghiên cứu khoa học - Bài 15: Cách tính cỡ mẫu

Bài giảng "Phương pháp nghiên cứu khoa học - Bài 15: Cách tính cỡ mẫu" giúp người học có thể hiểu được hai cách tiếp cận trong cách tính cỡ mẫu, bao gồm khái niệm về năng lực nghiên cứu, biết được những yếu tố nào ảnh hưởng đến việc tính toán cỡ mẫu và ảnh hưởng như thế nào,... Mời các bạn cùng tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Phương pháp nghiên cứu khoa học - Bài 15: Cách tính cỡ mẫu Cách tính cỡ mẫuMụctiêuSaukhinghiêncứubàinày,hộithảoviêncókhảnăng:(i)Hiểuđượchaicáchtiếpcậntrongcáchtínhcỡ mẫu,baogồmkháiniệmvề năng lựcnghiêncứu(ii)Biếtđượcnhữngyếutốnàoảnhhưởngđếnviệctínhtoáncỡmẫuvàảnhhưởngnhưthếnào(iiI)Biếtđượccáchtínhcỡmẫuchonhữngtìnhhuốngkhácnhau(iv)Biếtđượcảnhhưởngcủacỡmẫulênnhữngkhíacạnhthiếtkếkhác.(v)ÐánhgiáđượcnhữngvấnđềkháccủacỡmẫuGiớithiệuCỡ mẫusẽ có ảnhhưởnglớnđếnđộ chínhxáccủa ướclượngthốngkê.Từ địnhlí giớihạntrungtâmchúngtahivọngrằngconsố trungbìnhđược ướclượngtừ một mẫusẽtậptrungtạitrungbìnhcủadânsốđó.Tuyvậychúngtacũngbiếtrằngconsốướclượngsẽkhôngchínhxácbằngtrungbìnhcủadânsốđómàmứcđộphântánphụthuộcvàocỡmẫu:Nếucỡmẫunhỏđộphântánlớn,nếucỡmấulớnthìđộphântán nhỏ vàtahivọngsốtrungbìnhcủamẫusẽbằngtrungbìnhcủadânsố.Ngườitacó thể trìnhbàymứcđộ phântántheokhoảngtincậy95%.Nếuđộ phântánlớnthìkhoảngtincậy95%sẽrộngvàchúngtakhólòngthựcsự biếtđượctrungbìnhcủa dânsốsẽnằm ởđâutrongkhoảngnày.Nóirộngra,nếucỡmẫunhỏchúngtakhông thể ướclượngmộtcáchchínhxác,chúngtakhôngthểchứngminhsựkhácbiệtgiữa hainhómlàkhôngcóýnghĩa.Vấnđềxácđịnhcỡmẫutrongnghiêncứukhoahọclàmộtvấnđề quantrọng.Nếu chúngtalấymẫuquánhỏ,đếngiaiđoạnphântíchtacóthểthấyđượcđiềuđóquasựkhôngchínhxáccủauớclượng,sựthấtbạitrongchứngminhgiảthuyết.Tuyvậykhi chúngtađãđivàogiaiđoạnphântíchsốliệuthìlúcđólàquáchậmtrễđểcóthểthay đổiđượccỡ mẫu.Ngượclạinếuchúngtalấymộtcỡ mẫuquálớnthìchúngtarõ rànglãngphìtiềnbạcvàthờigian.HaicáchtiếpcậntrongtínhcỡmẫuTrêncơbảncóhaicáchtiếpcậntrongtínhcỡmẫu: (a)dựatênsựướclượngcủamộttỉlệ,mộttrungbình,hiệusố,nguycơtương đốivớimộtmứcđộchínhxácnhấtđịnh.Thídụ,để ướclượngtỉ leẹ trẻ em tronglứatừ1223thángtuổiđượctiêmchủngđầyđủ(vớiđộchínhxác)trong vòng10%.Câuhỏichìakhóacủacáchtiếpcậnnàylàkhoảngtincậysẽlàbao nhiêu? (b)Dựatrênkiểmđịnhgiả thuyết.Thídụ,sosánhthờigianbúsữamẹ hoàn toàn ở 2nhómcógiáodụcsứckhỏevànhómchứng.Câuhỏichìakhóatrong cáchtiếpcậnnàylàxácsuấtkếtluậnsailầmtrongkiểmđịnhgiả thuyếtlà baonhiêu?Ước lượng một hậu quả với một độ chính xác nhất địnhÐộchínhxáccủamột ướclượng(vớikhoảngtincậy95%)=dcónghĩalàsaisố tối đacủaướclượnglàd(vớiđộtincậy95%hayxácsuấtđiềutrênkhôngbịsailà95%)Côngthứctínhcỡmẫuđểướclượngkhoảngtincậy(1 α)củamộttỉlệpvớisaisốdlànhưsau: z12 p (1 p ) /2 n d2Mộtthắcmắchaynẩysinhtrongkhinghiêncứucôngthứcnàylàtrongkhichúngta muốnnghiêncứuướclượngpnhưngtrongkhitínhtoánđểtínhcỡmẫuchúngtaphảicógiátrịcủatỉlệp!Toànbộ logiccủavấnđề làở chỗ chúngtacóthể ướclượngp trướclúcnghiêncứumộtcáchkhôngchínhxác,saunghiêncứuchúngtacóthể ước lượngpmộtcáchchínhxáchơnnhiều.Tacóthểướclượngpsửdụngphánđoáncủachúngta,sử dụngnhữngnghiêncứu trước đó,cóthể tiếnhànhnghiêncứudẫnđường.Trongtrườnghợpchúngtakhôngthể ướcđoánp,tacóthể ướcđoánp=0,5,mộtướcđoánantoànnhấtvàsẽchomộtcỡmẫuantoànnhất(lớnnhất).Khôngcóquytắccứngnhắcđộ chínhxácd,điềunàyphụ thuộcvàomụcđíchcủa nghiêncứuvàvàotàinguyênhiệncó.Lưuý:Côngthứcđượctrìnhbàylàdànhchophéplấymẫungẫunhiênđơn.Nếunghiêncứu sửdụngphươngpháplấymẫucụmcầnphảihiệuchỉnhtácđộnglàmgiảmđộ chínhxáccủaviệcchọncụmbằngcáchtăngcỡ mẫu.Cỡ mẫutrongnghiêncứulấymẫu cụmthườngđượcnhânlênvớimộthệsố(đượcgọilàhệsố thiếtkế)cógiátrị từ 2 đến4.Hệ số thiếtkế cóthể tínhđượctừ việcnghiêncứuthử.Nếukhôngcóđiều kiệntínhhệsốthiếtkếcóthểchọnhệsốthiếtkếlà3.Côngthứctínhcỡmẫutrênlàdànhlấymẫutừmộtdânsốvôhạnhaykhálớn.Nếu cỡ mẫuvàokhoảngtừ 10%dânsố trở lên,tacóthể điềuchỉnhđể cócỡ mẫunhỏhơn. N P N hc N P VớiNlàcỡmẫuchưahiệuchỉnh,PlàkíchthướccủadânsốđíchvàNhclàcỡmẫusaukhiđãhiệuchỉnh.Chúngtacũngnênphảitrùliệuchonhữngsốliệubịmất,nhữngtrườnghợptừchối nghiêncứưbằngcáchtăngcỡmẫu.Kiểm định một giả thuyết, so sánh 2 nhómGiảsửchúngtamuốnsosánhhaitỉlệ(thídụtỉ lệ trẻemđượcbúsữanontronghai nhómbàmẹ:mộtnhómđượ ...