Bài giảng Phương pháp nghiên cứu khoa học - Bài 3: Ðại cương về phân tích số liệu

Bài giảng "Phương pháp nghiên cứu khoa học - Bài 3: Ðại cương về phân tích số liệu" trình bày các nội dung: Phép ước lượng, ước lượng khoảng tin cậy của trung bình, suy luận thống kê, quan hệ giữa hai biến số định lượng,... Mời các bạn cùng tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Phương pháp nghiên cứu khoa học - Bài 3: Ðại cương về phân tích số liệu Ðại cương về phân tích số liệuPhép ước lượngDânsốvàmẫuThôngthườngchúngtakhôngthể nghiêncứutoànbộ dânsố màchúngtaquantâm. Chúngtathườngchỉcóthểnghiêncứuchỉmộtphầndânsốđó,phầnnàyđượcgọilàmẫu(sample)vàtừđóướcđoánvềnhữngđặctínhcủadânsố.Trongnghiêncứukhoahọc,chúngtađitừđặctrưngcủacáthể(biếnsốvariable)đểcóđượcđặctrưngcủamẫu(đượcgọilàthốngkêstatistics)vàtừđặctrưngcủamẫuchúngtasửdụngphươngphápsuyluậnthốngkêvàlígiảiđểcóđượcđặctrưngcủa dânsố(đượcgọilàthamsốparameter)Mộtloạimẫuthườngđượcgặptrongnghiêncứulàmẫungẫunhiênđơn.Khilấy mẫungẫunhiênđơn,chúngtacóthể tínhđượcgiátrị trungbìnhvàđộ lệchchuẩn củamẫu.Rõrànglàgiátrị trungbìnhvàđộ lệchchuẩnsẽkhácnhauvớinhữngmẫukhácnhau.Tuyvậycácnhàthốngkêđãchứngminhrằnggiátrịtrungbìnhcủamẫusẽcóphânphốibìnhthườngvàcácgiátrị trungbìnhnàysẽ tậptrungtạitrungbìnhcủadânsố.Dođónếuchúngtatínhtrungbìnhcủamẫuthìchúngtahivọngtrungbìnhcủadânsốsẽnằmngaytạihayởlâncậntrungbìnhcủamẫu.Ðộphântáncủatrungbình mẫuxungquanhchungbìnhdânsố đượcgọilàsaisố chuẩn(standarderror)vàsẽgiảmđikhicỡmẫucànglớn: s s2 s.e. n nĐộ lệchchuẩnvàsaisốchuẩnlàhaiđạilượngthể hiệnsự phântánnhưngđộ lệch chuẩnthểhiệnsựphântáncủacáthể chungquanhgiátrìnhtrungbìnhdânsốcònsai sốchuẩnlàđạilượngthểhiệnsựphântáncủaconsốthốngkê(trungbìnhmẫuhaytỉlệcủamẫu)chungquanhgiátrịcủathamsố(trungbìnhdânsốhaytỉlệcủadânsố).ƯớclượngkhoảngtincậycủatrungbìnhNhưchúngtađãtrìnhbày,trungbìnhcủamẫusẽdaođộngnhưngtậptrungtạigiátrịtrungbìnhcủadânsố,nênchúngtacóthểướclượngtrungbìnhdânsốbằngcáchtính trungbìnhcủamẫu.Nhưngdotrungbìnhmẫucódaođộng,chúngtakhôngchắclàtrungbìnhmẫusẽchínhxácbằngtrungbìnhcủadânsốmàchỉcóthểtinlàtrungbìnhdânsốnằmởvịtrí đâuđóchungquanhtrungbìnhcủadânsố.Cácnhàthốngkêchorằng95%cáctrườnghợptrungbìnhdânsố khôngnằmxaquá1,96xSEsovớitrungbìnhmẫu:phạmvinàyđượcgọilàkhoảngtincậy95%.Nhưvậykhoảngtincậy95%củatrungbìnhcủa biếnsôđịnhlượng Khoảngtincậy95%(95%CI) :x± 1,96s/√nTrongtrườnghợpcỡ mẫunhỏ(ntrongcôngthứctrênmàcầnphảisửdụngcácgiátrịhơilớnhơn(vàcànglớnnếucỡmẫucàngnhỏ),giátrịnàyđượcgọilàgiátrịcủaphânphốitvới(cỡmẫu–1)độ tựdo. Khoảngtincậy95%(95%CI) :x± t(1α/2)× s/√nBàitập:1.Mộtnghiêncứughinhậntrêncỡmẫu1235trẻsơsinh ởtỉnhĐồngThápchothấytrọnglượngtrungbìnhcủatrẻsơsinhlà3121gramvàđộlệchchuẩnlà435gram.Hãy ướclượngkhoảngtincậy95%củatrọnglượngtrungbìnhcủatrẻ sơsinhtỉnhĐồng Tháp.Sửdụngcôngthứctrêntatínhđược: 95%CI=3096.743145.26gram.2.Chiềucaocủa10thanhniênlà160;162;165;166;169;170;172;172;176;176.Hãy ướclượngkhoảngtincậy95%củachiềucaotrungbình.Trướctiênchúngtaphảixácđịnhtrungbìnhcủachiềucaolà168,8cmvàđộ lệch chuẩncủachiềucaolà5,493.Docỡmẫulà10chúngtaphảidòbảngphânphốitở9 độtựdotađượcgiátrịt(tươngứngvớikhoảngtincậy95%)là2,26.Từđóchúngta tínhđượckhoảngtincậy95% 95%CI=164.87164.87.ƯớclượngkhoảngtincậycủatỉlệĐểướclượngkhoảngtincậycủamộttỉlệ,chúngtacầnxácđịnhtỉ lệ psauđódựavàopđểướclượngkhoảngtincậy95%củap p(1- p) p(1- p )p 1,96 p 1,96 n đến nBàitậpĐiềutratrên127thanhniêncó45thanhniênhútthuốclá.Hãytínhtỉlệthanhniênhútthuốclávàkhoảngtincậy95%củatỉlệhútthuốclá.Chúngtatínhđượctỉlệhútthuốcláởthanhniênlà0.354(35.4%).Dựavàocôngthức trênchúngtatínhđượckhoảngtincậy95%củatỉlệhútthuốclálà0,271đến0,438SuyluậnthốngkêKiểm định ý nghĩaPhươngphápkiểmđịnhýnghĩađượcFisherđề xuấtvàdựatrêncănbảncủaphép phảnchứng.Phépphảnchứngtronglogichọcsử dụngbằngmệnhđề:NếuAkéotheoBthìkhôngBsẽkéotheokhôngA. A⇒B⇔B⇒AMộtthídụcủaphépphảnchứnglàkhichúngtagặpmộtbệnhnhânnghingờtắcruột vàchúngtahỏibệnhsửxembệnhnhâncóbítrungtiệnhaykhông.Giảsửbệnhnhânkhôngbítrungtiệnthìchúngtasẽ báccỏ chẩnđoántắcruộtvớisuyluậnsau:Nếu bệnhnhânbị tắcruộtsẽ bítrungtiệnthìbệnhnhânsẽ bítrungtiện,dobệnhnhân khôngbítrungtiệnnênbệnhnhânkhôngbịtắcruột.Mộtcáchtổngqu ...