Bài giảng - Phương pháp tưới tiêu - chương 1

BÀI 1 CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA VIỆC TƯỚI NƯỚC CHO CÂY TRỒNG 1.1. Tác dụng của tưới nước 1.1.1. Anh hưởng của tưới nước đến đất đai Tưới nước có thể làm thay đổi phương hướng của quá trình biến đổi đất đai. Anh hưởng của tưới đối với đất biểu hiện trên nhiều mặt: làm thay đổi lý tính, làm thay đổi các quá trình hoá học, sinh vật học trong đất, quá trình phá huỷ hoặc tích lũy chất hửu cơ... Sự thay đổi lý tính biểu hiện trước hết ở chổ làm thay đổi kích thước...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng - Phương pháp tưới tiêu - chương 1 BÀI 1 CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA VIỆC TƯỚI NƯỚC CHO CÂY TRỒNG 1.1. Tác dụng của tưới nước 1.1.1. Anh hưởng của tưới nước đến đất đai Tưới nước có thể làm thay đổi phương hướng của quá trình biến đổi đất đai. Anhhưởng của tưới đối với đất biểu hiện trên nhiều mặt: làm thay đổi lý tính, làm thay đổi cácquá trình hoá học, sinh vật học trong đất, quá trình phá hu ỷ hoặc tích lũy chất hửu cơ... Sự thay đổi lý tính biểu hiện trước hết ở chổ làm thay đổi kích thước cấp hạt đất.Theo B.O.Ghienco tưới nước làm giảm cấp cấp hạt có kích thước 3 -1mm và làm tăng cấphạt có kích thước bé ở lớp đất 0 -20cm. Do vậy mà dung trọng đất tăng lên, độ rỗng vàtính thấm nước của đất giảm xuống, nhất là ở tầng đất mặt. Với các loại cây trồng khác nhau, d ưới ảnh hưởng của tưới nước, các cấp hạt đấtthay đổi khác nhau. Tưới nước với độ ẩm đất 50- 60% độ ẩm tối đa thì sức liên kết, sức dính hút của hạtđất nằm trong giới hạn thích hợp nhất cho việc làm đất bằng cơ giới. Tưới nước có thể dẫnđến hình thành một lớp đất chặt ở tầng đất sâu do quá trình rửa trôi keo đất theo trọng lực.Sự rửa trôi này kéo theo các hợp chất cacbonat Ca, Mg, SiO2 và chúng tích tụ lại ở độ sâunhất định tuỳ theo tính chất của đất: - Đất nặng lớp đất chặt hình thành ở độ sâu 0,45 đến 1,2m - Đất nhẹ lớp đất chặt hình thành ở độ sâu 1,2 đến 3,0m Khi tưới nước có phù sa thì lý tính của đất còn b ị thay đổi bởi các cấp hạt sét đượcdẫn vào ruộng. Những cấp hạt sét đ ường kính nhỏ hơn 0,005 mm, nhất là những cấp hạtsét đường kính nhỏ hơn 0,001mm có tác dụng làm tăng khả năng giữ nước, sức dính hút,sức liên kết của đất cát. Ngược lai, những cấp hạt có kích thước lớn hơn lại có tác dụnglàm tăng đ ộ tơi xốp và thoáng khí của đất sét. Vì vậy cần thấy rõ đ ược vai trò của nướctưới đối với tính chất đất khác nhau để có thể sử dụng nước phù hợp với các quá trình biếnđổi lý học có lợi cho điều kiện dinh d ưỡng của cây trồng và đ ộ phì của đất. Xác định đúngđắn chế độ tưới nước trong những điều kiện địa chất thuỷ văn, khí hậu thời tiết và đ ất đaikhác nhau là cơ sở của việc đảm bảo những yêu cầu trên. Tưới nước còn ảnh hưởng đến chế độ nhiệt của đất. Do nhiệt dung của nước lớnnên tưới nước có thể điều hoà nhiệt độ đất. Về mùa nóng, đất có độ ẩm thích hợp, nhiệt độđất thấp hơn ở đất không đ ược tưới và ngược lại về mùa rét nhiệt độ đất cao hơn. Tưới nước cũng dẫn đến những thay đổi về mặt hoá tính của đất. Trước hết nước làmôi trường để tiến hành các phản ứng hoá học xảy ra trong đất. Nước có thể ho à tan cácchất dinh d ưỡng tích luỹ trong đất để cung cấp cho cây trồng. Nước làm giảm nồng độdung dịch đất tạo điều kiện cho cây trồng hút thức ăn thuận lợi. Nước tưới còn mang vàođất nhiều chất hòa tan, chất lơ lững có ích cho cây trồng, nhất là nứơc tưới có phù sa. Vìvậy, tưới nước có thể làm tăng được chất dinh dưỡng cho đất. Nhưng tưới nước khôngđúng có thể dẫn đến những biến đổi có hại cho độ phì của đất đai và cây trồng. Khi lượng nước tưới quá nhiều, nước sẽ rửa trôi các chất dinh d ưỡng xuống tầngsâu, có thể làm mức nước ngầm dâng cao tới lớp đất có bộ rễ cây hoạt động, đất trở nên 5 thiếu thoáng khí và phát triển theo con đường lầy hoá, tái mặn. T ưới quá nhiều nước, quá trình phản nitrat hoá mạnh, nhất là khi tưới tràn. Dẫn đến hiện tượng mất đạm khi tưới nước. Lượng nước thừa chảy xuống tầng đất sâu kéo theo đạm NO3 là nguyên nhân của sựmất đạm ở lớp đất mặt. Nhưng không phải các chất dinh d ưỡng đều bị rửa trôi theo dòngchảy. Kali trong đất ở dạng dung dịch hoặc bón vào đất d ưới dạng muối rất nhanh chóngchuyển sang dạng kali tổng số. Lân di động cũng nhanh chóng bị đất hấp phụ. Vì vậy khitưới nước chúng rửa trôi không đáng kể. Tưới nước còn ảnh hưởng đến hoat động sinh học ở trong đất. Nói chung, độ ẩm đấtthích hợp cho các loại vi sinh vật hoạt động gần với giới hạn độ ẩm cần thiết cho cây trồng.Ở độ ẩm cây héo thì ho ạt động của vi sinh vật bị đình trệ. Độ ẩm 80- 95% của sức chứa ẩm tối đa đồng ruộng là giới hạn thích hợp nhất chonấm và xạ khuẩn hoạt động. Vi khuẩn phân giải Cellulose cũng hoạt động mạnh ở giới hạn độ ẩm 85 -90% độ chứaẩm tối đa. Vi khuẩn nitrat hoá hoạt động mạnh ở giới hạn độ ẩm trên 60% và bị đình trệ khi đấtcó độ chứa ẩm tối đa. Tưới nước còn ảnh hưởng đến sự hoạt động của vi khuẩn nốt sần. Trong vùng khôhạn nốt sần của rễ cây họ đậu gần như không hình thành đ ược. Nhưng tưới đủ nước thì quátrình này tiến hành bình thường và sự dinh dưỡng đạm của cây trồng được tăng cường hơn. Nếu lúc tưới đất bảo hoà nước thì vi sinh vật yếm khí hoạt đông mạnh, hoạt độngcủa vi sinh vật háo khí bị kìm hãm. Khoảng cách giữa 2 lần tưới càng dài thì sự khác nhaugiữa phương hướng hoạt động của vi sinh vật trong đất trước và sau tư ...