Bài giảng Sinh lý bệnh điều hòa thân nhiệt - BS. CK1. Đào Thanh Hiệp

Bài giảng "Sinh lý bệnh điều hòa thân nhiệt" có nội dung trình bày về điều hòa thân nhiệt; Thay đổi thân nhiệt thụ động; Thay đổi chủ động thân nhiệt: sốt. Để hiểu rõ hơn mời các bạn cùng tham khảo nội dung chi tiết của bài giảng này.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Bài giảng Sinh lý bệnh điều hòa thân nhiệt - BS. CK1. Đào Thanh HiệpSINH LÝ BỆNH ĐIỀU HÒA THÂN NHIỆT Bs. CK1. Đào Thanh Hiệp 1I. ĐIỀU HÒA THÂN NHIỆT1. BIẾN NHIỆT VÀ ỔN NHIỆT-Động vật cấp thấp (cá, ếch, bò sát) có thân nhiệt phụthuộc vào nhiệt độ môi trường (biến nhiệt)-Động vật cấp cao (chim, động vật có vú) có thân nhiệtổn định (ổn nhiệt)-Cơ thể oxy hóa các chất giàu năng lượng (glucid. Lipid,protid) tạo năng lượng-Hơn 50% năng lượng tạo ra biến thành nhiệt, phần cònlại tích trữ dưới dạng ATP sử dụng cho hoạt động sốngcủa tế bào 22. CƠ CHẾ DUY TRÌ ỔN ĐỊNH THÂN NHIỆTA. Cơ chế-Sự cân bằng giữa quá trình tạo nhiệt và thảinhiệt-Một quá trình thay đổi sẽ làm quá trình thứ 2thay đổi theo-Nếu chúng cùng tăng hay giảm đồng biến vàcăng bằng thì thân nhiệt vẫn được ổn định 3B. Trung tâm điều hoà thân nhiệt-Nằm phần trước ở vùng dưới đồi, gồm 2 thànhphần:-Phần chỉ huy tạo nhiệt: bị khích thích làmtăng chuyển hóa và tạo nhiệt thông qua hệgiao cảm, tủy thượng thận và tuyến giáp-Phần chỉ huy thải nhiệt: bị kích thích làmtăng thải nhiệt thông qua hệ phó giao cảm,dãn mạch da và tiết mồ hôi 4-Trung tâm điều nhiệt chi phối cả 2 quá trình,dựa vào 2 nguồn tin:❖ Nhiệt độ môi trường tác động lên bộ phận thụ cảm ở da truyền lên trung tâm❖ Nhiệt độ dòng máu đi qua trung tâm 5C. Điểm đặt nhiệt-Khái niệm “điểm đặt nhiệt” khi so sánh trungtâm điều nhiệt của cơ thể với bộ phận điềunhiệt của dụng cụ đốt nóng-Trong sốt điểm đặt nhiệt bị tác nhân gây sốtlàm tăng lên, nhưng quá trình thải và tạo nhiệtvẫn cân bằng 6D. Sản nhiệt-Được thực hiện bằng biện pháp hóa học-Tăng hay giảm phụ thuộc vào trạng thái cơ thể nghỉhay hoạt động-Sự duy trì chuyển hóa cơ bản (trạng thái nghỉ) tạo rakhoảng 1400-1500 Kcal/ngày (cơ thể trung bình)?ganlà cơ quan chủ yếu sinh nhiệt.-Khi cần sử dụng năng lượng ở mức tối đa, cơ thể sẽoxy hóa các chất ở cùng độ tối đa, do vậy cũng sinh ralượng nhiệt tối đa-Nếu cần tạo nhiệt khẩn cấp thì nơi tạo nhiệt chủ yếu ởcơ, với sự kích thích của thyroxin và noradrenalin 7E. Thải nhiệt, mất nhiệtCơ thể thải nhiệt bằng các biện pháp vật lý:❖ Truyền nhiệt❖ Bức xạ nhiệt❖ Bốc hơi nước 8II. THAY ĐỔI THÂN NHIỆT THỤĐỘNG-Thay đổi thân nhiệt thụ động là sự thay đổithân nhiệt không phải do rối loạn hoạt độngcủa trung tâm điều hòa nhiệt mà do nhữngthay đổi ngoài trung tâm (nhiệt độ, môi trường,dự trữ năng lượng của cơ thể…) khiến trungtâm không còn đủ các điều kiện cần thiết đểđiều chỉnh và duy trì thân nhiệt 91. GIẢM THÂN NHIỆT-Khi nhiệt độ trung tâm giảm từ 1-2 độ C trởlên-Cơ chế chung của giảm thân nhiệt là sản nhiệt< mất nhiệt, tức là tỷ số sản nhiệt/thải nhiệtA. Giảm thân nhiệt sinh lý-Gặp ở động vật ngủ đông-Não và các trung tâm bị ức chế dần, sự dẫntruyền các tín hiệu về lạnh lên trung tâm điềuhòa nhiệt bị ngừng trệ, thân nhiệt giảm dầnnhưng con vật không có phản ứng tạo nhiệt-Chi phí năng lượng để duy trì thân nhiệt vàduy trì sự sống chỉ còn ở mức tối thiểu 1 1B. Ngủ đông nhân tạo-Phối hợp các thuốc gây phong bế hạch thần kinh,thuốc ức chế thần kinh trung ương và hạ thânnhiệt, y học có thể đưa cơ thể người vào trạng tháingủ đông-Trong trái thái này cơ thể dùng năng lượng tốithiểu, do vậy có thể chịu đựng được các tình trạngthiếu oxy, tụt huyết áp, mất máu nặng, chấnthương nặng, shock…-Muốn đưa cơ thể ngủ đông nhân tạo ra khỏi giấcngủ cần làm tăng thân nhiệt dần dần phù hợp vớisự ra khỏi ức chế của vỏ não 1 2C. Giảm thân nhiệt bệnh lý-Giảm thân nhiệt địa phương gồm:❖ Nẻ : nứt da do lạnh, khô❖ Cước: phù, ngứa đau tại vùng lạnh, thường đầu ngón❖ Tê cóng : giảm cảm giác nông, thiếu oxy tại chổ do co mạch, có thể hoại tử❖ Cảm mạo: siêu vi khuẩn ký sinh ở mũi họng hoạt động khi cơ thể gặp lạnh, gây viêm đường hô hấp trên 1 3D. Nhiễm lạnh-Là tình trạng bệnh lý đưa đến giảm thân nhiệtdo mất nhiệt không bù đấp nổi.-Thường diễn ra khi nhiệt độ môi trường thấp-Có thể xảy ra ở nhiệt độ tương đối bìnhthường nhưng cơ thể kém dự trữ năng lượng-Điều kiện thuận lợi : gió, độ ẩm cao, quần áoướt 1 ...